Սամիթի խենթացնող հոտը… Հենց հոտ, որովհետև ձևական կլիներ գրել բույր ու խոսել սամիթի, մանկությանդ մասին․․․ Մանկությանս հոտերից մեկը՝ սամիթը․․․ Տատի գոգնոցի հոտը չեմ հիշում, հիշում եմ տատի կերակուրների հոտը, որոնց մեջ էնքան սամիթ էր լցնում, որ մենակ սամիթի հոտն էր գալիս․․․
Տատերը պատմություն են՝ ինչքան հին են, էնքան անմոռաց, ինչքան մշուշոտ են, էնքան պատմելու բան ունեն իրենց մասին: Տատերը վեպ են, որ անավարտ են միշտ, թեպետ ավարտված են արդեն, արդեն չկան: ՈՒ կիսատ են նրանք, ովքեր չեն տեսել իրենց նախա-ին, ես էլ եմ կիսատ. պապերիս չեմ տեսել, բայց տատերս մեծ պատմություն են թողել․․․ Էսօր ինչ ուտելիք սարքում եմ, մեջը սամիթ կա ու շատ, էնքան, որ տատիս պատրաստածի գոնե հոտն ունենա, բայց, մեկ է, չէ, չեմ հասնում, երևի չի հասցրել փոխանցել կախարդական ինչ-որ խոսքեր, որ պատրաստելիս պիտի ասեմ: Պապայիս մայրն ինչ անում էր, շշնջում էր, հետո հասկացա, որ աղոթք էր շշնջում ՝ անլսելի էր, միայն շուրթերն էին շարժվում․ աստվածավախ էր պապայիս մայրը, Աստծո հետ սերտ կապեր ուներ,բայց կյանքի վերջին տարում միայն իմացա, որ անգամ «Հայր մէր»-ը չգիտի․․․ բայց, հոգ չէ, ամեն գիշեր՝ քնելուց առաջ, տատս կանչում էր ու խնդրում, որ սովորեցնեմ, ես էլ երբեմն օգտվում էի առիթից, ծիծաղելու պատճառ էի փնտրում, որոշում էի աղոթքի տողերը սովորեցնելուց հետո անգլերեն սովորեցնել, էսօրվա պես հիշում եմ, մեր սովորած երգն էի սովորեցնում․․․ ”Allueto, little alluetto , alluetto play a game with me”: Տատս սկիզբը ընտիր կրկնում էր, վերջին բառերը խառնշտորում ու էդպես երգում, միասին մի լավ ծիծաղում էինք, հետո կանչում էի եղբորս, որ ինքն էլ մեզ հետ ուրախանա, էլ չէր կրկնում, ինչ անեի, բառ դուրս չէր գա բերանից: Բայց «Հայր մէր»-ը սովորեց, նոր գնաց Աստծո մոտ․ հա, ես հավատում եմ, որ տատերս Աստծո մոտ են: Հետո մյուս տատիս խնդրում էի, որ պապայիս մոր նման գլուխս շոյի, չէր ստացվում, չէի նեղանում:
Բայց սամիթը․․․ սամիթի հոտը, մանկությանս հոտը․․․ Ճակատագրի բերումով անունս մորական տատիս անունն է, հպարտ եմ հորովս․ինքն է կնքել՝ հանգամանքերի բերումով, իր սկզբունքներից ելնելով և իմ մասին մտածելով․ հպարտ եմ անունովս․․․
Մանկությանս տարիներին ամռան երեք ամիսները գյուղում էի անցկացնում՝ մամայի գյուղում: Գյուղն էլ հեռու՝ սահմանին մերձ, գյուղն էլ քարոտ ու սիրուն, գյուղս գեղարվեստ էր․․․ Տատս՝ գեղարվեստի կենտրոնը․․․ տատիս ոչ մեջքն էր կոր, ոչ ձեռքերն էին դողացող, ոչ էլ ինքն էր ծեր՝ գեղարվեստի տատերի նման, չէ, աշխույժ էր, ժիր, ժպտուն, բայց գեղարվեստի կենտրոնն էր ու երևի հենց դրանով: Թե էն տատի հետ անգլերեն էի «պարապում», էս տատս գնում-գալիս ու պնդում էր, որ քիչ կարդամ, թե չէ խելքս կթռցնեմ: Սամիթահոտը էս տատիս մենաշնորհն էր․․․ փոքր էի, չէի տանում հատկապես թթու դրած , բայց չթթված վարունգը, որ հերիք չէ, կիսաթթու էր, մի հատ էլ սամիթահոտով․հիմա փնտրում եմ էդ համն ու հոտը ու չեմ գտնում, չեմ գտնում:
Ամեն տարի մի քիչ մեծացած էի գնում գյուղ, ամեն տարի մի նոր բան էի հետս տանում ու մի նոր բան «գտած» վերադառնում, ամեն տարի ուրիշ լարեր էի գտնում՝ ինձ ու տատիս կապող․․․Հետո, երբ ի վերջո «տարիքն իրենն անում էր», տատիս տեսողությունը վատացավ: Բայց ինքը նույն աշխույժն էր, նույն չդողացող ձեռքերովն ու նույն ուղիղ մեջքով պստիկ տատս՝ նույն գեղարվեստի կենտրոնը․․․
Երբ ինքը էլ չէր հավաքում սամիթ, որ չորացնի, մեր հարևանն էր բերում՝ շա՜տ, փնջերով. մտքումս Մարիամ տոտային հորդորում էի էլ չբերել սամիթ, թե իմանայի հիմա՝ ոչ Մարիամ տոտայի սամիթն է լինելու, ոչ տատիս սամիթահոտը, կհավաքեի տատիս թթուն, Մարիամի սամիթափնջերն ու առաջիկա գոնե մի դարի համար կպահեի, որ մենակ ինձ չէ, իմ թոռներին էլ հերիքեր․․․
Մամայիցս կամ պապայիցս հենց հեռանում էի, սթրեսից ջերմությունս բարձրանում էր, մի օր էլ գյուղում բարձրացավ, մաման պիտի գար չորրորդ օրը, երրորդին արդեն ջերմում էի, տատս, իրար խառնված, չգիտի ինչ անի, ոնց անի, ես էլ՝ խեղճուկրակ երեխա, կարոտ աչքերով, տատիցս օգնություն հայցող հայացքով պառկած ջերմում է: Երկար հարցուփորձից հետո տանձի մուրաբա ուզեցի․․․ Տատս վազեց մառան, որ մուրաբա բերի, բերեց, բացեց, բայց չկերա. մեջը մրջյուն էի գտել, չասացի տատին, որ․․․ինքներդ էլ կկռահեք՝ ինչու չասացի: Մրջյունները հանեցի միջից, սոկից մի քիչ թաթախեցի ու էլ չկերա, բայց հիմա ուզում եմ մրջյունոտ մուրաբա․տեսնես, որ հատուկ մրջյուններ բռնեմ, հին մուրաբայի համը կտա՞, թե՞ հուշերս եմ ծամելու մրջյունների հետ, ու թթվի փոխարեն դառնահամ կգա․․․
Հետո, երբ արդեն մի կարգին մեծացա, երբ արդեն շոշափելիորեն հասկանում էի տատիս թանկությունը, որովհետև ինքն էր մնացել, մենակ ինքն էր արդեն, գյուղում շատ հաճախ ոչինչ չէի պատրաստում․պատրվակ կար, ուշ էի զարթնում կամ դաս անում․․․ Աչքերս բացում էի ու գիտեի, պիտի վեր չկենամ, որովհետև ոտքերս կթրջվեն․տատս արդեն հատակը լվացած էր լինում, սամիթահոտն ընկնում էր քթովս, ու էլ կարիք չէր լինում գլուխը դնել տատի գոգնոցին, որ նույն այս հոտն առնեմ, տունն էր սամիթահոտ, տատիս ձեռքերը, որ չկշտացա համբուրելուց, տատիս պառաված, կնճռոտ, բայց երբեք, երբեք չդողացող սամիթասեր ձեռքերը․․․Որքա՜ն քիչ է երկու տատ ունենալը․երկու տատ, երկու մեջք, չորս ձեռք ու երկու սիրտ․․․ ընդամենը երկու սամիթահոտ սիրտ․․․
