Լուսանկարը՝ Սոնա Ադամյանի
Դրախտ և դժոխք
Ի՞նչ պիտի ասեմ այնտեղ` երկնքում,
որ քե՞զ էի շփոթել Աստծու հետ երկրի վրա.
ու պիտի դատե՞ն ինձ:
Իմ ընկերոջ փոխարեն սիրեցի քեզ`
ինչպես իմ անձը,
որովհետև իմ մերձավորը դու ես:
Երկնքի նմանությամբ ու երկրի
և ջրերի մեջ եղածների մաքրությամբ
քեզ կուռք սարքեցի:
Որպեսզի
զուր տեղը չտամ մեր տեր Աստծու անունը,
ես ամեն առիթով քո անունը կանչեցի:
Չպահեցի շաբաթը,
որովհետև այդ օրը չկարողացա քեզ հանել ինձնից,
իսկ իմ հորը և մորը քեզ ունենալով պատվեցի:
Գողացել եմ քո ծառի արգելված պտուղը
և մարդկանց հոգնությանը հանձնել,
որ աշխարհում գեղեցիկը չպակասի:
Սպանել եմ ինձ,
որ իմ փոխարեն էլ դու լինես.
երկու դու ու ոչ մի ես:
Արդյո՞ք ստել եմ ասելով`
դու ես լույսը և խավարը,
դու ես սկիզբը և վերջը,
դու ես կյանքը և մահը:
Եթե քեզ սիրելը շնանալ է.
ես այդ դժոխքը չեմ փոխում դրախտի հետ:
հ. գ.
Աստծու հետ էի շփոթել քեզ,
իսկ դու սատանային մատնեցիր ինձ:
Դատարկ եմ բոլոր ժամերի մեջ
Անձև ու դատարկ էի,
եկար և ասացիր` լույս լինի,
և դու եղար իմ մեջ․
տեսա, թե որքան կատարյալ եմ:
Ես, որ չգիտեի անգամ շողի մասին,
ինձ ցույց տվեցիր լույսը ու տարար քեզ հետ.
հիմա ինչպե՞ս խաղաղվեմ:
Այգեպան էի,
եկար և ասացիր`
դու կարող ես հողից երկինք արարել.
ես նայեցի քեզ
ու քո տեսքով ստեղծեցի
և հիացա՝ իմ այգին դրախտի պարտեզն էր:
Ես, որ չէի տեսել իմ հողից վերև ոչ մի երկինք,
համտեսեցի իմացության ծառից,
և ինձ ուղարկեցիր երկիր.
հիմա առանց դրախտ ինչպե՞ս ապրեմ:
Ոչ ոք ու ոչ մի տեղ էի,
եկար և ասացիր` ե՛ս եմ,
իրական եմ, ոչ թե երազ.
հոգի եմ քո հոգուն,
և մարմին՝ քո մարմնի համար:
Ես, որ ոչինչ էի,
ինձ տվեցիր էություն`
ա՛ռ և լցվիր,
ու չկաս,
և դատարկ է մարմինս բոլոր ժամերի մեջ:
Երբ ինձնից տարել ես իմ վերջին օրը,
հիմա ես ինչպե՞ս մեռնեմ․
ոչինչ չկար քեզնից առաջ
ու ոչինչն է քեզնից հետո:
Դու ես հրաշքը
Իմ հրաշքը դու ես,
որ հայտնաբերել եմ երկրի վրա.
և աշխարհը ափիս մեջ
շրջում եմ Տիեզերական ոգու նման:
Գաղտնիքների գիրքն եմ կարդում հիմա,
որ վաղնջական ու կորած էր.
մարդիկ լսել էին այդ մասին,
բայց երբեք չէին տեսել,
թե ինչպես է բառը առնում թևեր
ու ճախրում է հմայումով քո հայացքի:
Քո մեկ հպումը մարգարե է ինձ դարձրել,
պայծառատես եմ ու գուշակ կես նայվածքիդ շնորհիվ
և քայլում եմ մարդկանց մեջ` ինչպես Փրկիչն էր:
Համրին եմ խոսեցնում,
կույրին ստիպում եմ տեսնել
և հարություն եմ տալիս մեռյալներին անգամ:
Ես կարող եմ հասկանալ թռչունների լեզուն,
գազանների հետ զրուցել
և լսել լռությունը ձկների.
մինչև իսկ Էվրիդիկեին ետ բերել անդինից,
որ չհաջողվեց Օրփեոսին:
Քո հրաշքը նախաստեղծ ու սկիզբ է դարձնում
կյանքի կորցրած իմաստները.
տիեզերքում ամեն բան իր տեղում է
ու ճիշտ է նորից,
և գեղեցկությունն է շենշում իր առաջին հմայքով,
որովհետև ժամանակը ուրիշ չափման մեջ է հիմա
և այդ չափը դու ես:
Քո մարմինը լույս է հորդում,
բուրում է հաց
և հոսում է ջուր.
ես հավատո՛ւմ եմ, կրկնվել է դրախտը երկրի վրա:
Թող չասեն,
թե էլի մեկը այդպես սիրել է ինչ-որ մեկին.
երանի ե՛ս լինեի,
և այդ մեկը
քո տեսքն ունենար ու իմ անունը կանչեր:
Վերջին բանաստեղծություն
Քամին անցնում է
քեզնից դատարկ կեսգիշերի սրտիս միջով,
որտեղից դու քեզ տարար
առանց մի կաթիլդ խնայելու:
Էլի մի քնահարամ ագռավ կռռում է անձրևի մեջ.
ես, որ չգիտեմ թռչնի լեզուն,
հասկանում եմ այս ուշ ժամի սև բառերը նրա.
-Ինչո՞ւ քեզ տարար ինձնից`
սիրտս թողնելով դատարկ կեսգիշերին:
Քամին սառն է, ձմռան պես կտրող.
տա՞ք ես հագնվել,
կոճկե՞լ ես վերարկուդ,
շարֆդ կապե՞լ ես,
սիրուն լուսավորս:
Ո՞ւմ հետ ես այս ուշ ժամին,
քո մասին հոգ տանո՞ւմ է,
անհանգստանո՞ւմ է քեզ համար.
չմրսես հանկարծ ինձնից դատարկ օրերիդ մեջ:
Քամին է կտրում իմ մարմինը առանց քեզ.
չգիտեմ, ի՞մ սիրտն է, թե՞ ագռավի,
որ թաց ու սև մնացել է կեսգիշերին…
Իմ գարունը քեզ,
իմ ամառը քեզ,
իմ աշնան տաքն էլ քեզ.
հանկարծ մչմնաս մենակ
ինձնից հոգնած օրերիդ մեջ:
Ինչո՞ւ քեզ տարար ինձնից։
Ամբողջ երկիրը քեզ հետ տարար
Դու չես կրկնվի,
որովհետև այդպես իմ սիրտն է ցանկանում:
Փնտրեցի ու չգտա նմանակը բառի՝
միակս,
որ ասել եմ քեզ:
Գույների մեջ մինուճարը
դու ես,
որ առաջինն էր ու վերջինը.
իմ աշխարհից տարար քեզ հետ:
Ես չեմ ասում՝ քո գնալուց թող լույս մնա,
որովհետև այդ ճանապարհով ուրիշ մեկը չի հեռանալու:
Անիմաստ է աշխարհում ամեն բան,
ինչն առանց քեզ է.
օդը չունի շունչ,
ջուրը չունի ընթացք,
հացը չունի բուրմունք,
և գույն չունի լույսը,
ու տիեզերքի երկու կողմն էլ մութ է:
Քեզ չեմ ասում ցտեսություն,
որովհետև էլ երբեք ու նորից չենք տեսնվելու:
Միայն
իմ երկրի հնամենի արքայի նման
ողբում եմ ողբը ունայնության.
երբ դու գնացիր՝
ամբողջ երկիրը քեզ հետ տարար,
ես այս ավերակների վրա
ինչպե՞ս թագավորեմ:
Իմ հրաշալի ինքնախաբկանք
Ինչ հեշտ քանդեցիր ամենը,
որ ես էի սարքել դժվար:
Քեզ հետ վերցրու մի բեկորը,
ափիդ մեջ սեղմիր թալիսմանի պես.
ամեն մանուքի մեջ սիրտ եմ դրել
և իմ աղոթքը, որ քեզ հավատաց:
Այս անգամ քո անունն ուներ
ու քո տեսքով էր
էն շան տղա խոսքը,
որ ասում է`
ինքդ խաբել ես քեզ:
Որքան խեղճ է աշխարհն արարել Աստված,
որ մոռացել է քեզ դնել քո մեջ,
և որքան խեղճացա ես,
երբ փնտրեցի ու քո մեջ չգտա քեզ:
Ես չէի ապրի,
թե չհորինեի քեզ
լույս ու մաքրություն
էս անտեր աշխարհում.
ու մեռնում եմ հիմա,
երբ հասկացա,
որ հորինել եմ քեզ:
Իմ հրաշալի ինքնախաբկանք,
բոլորից չքնաղը դու էիր
իմ անունով պատվիրված դիպուկահարների մեջ,
որովհետև քո’ ձեռքը չդողաց միայն
և քո կրակոցն էր ամենաուղիղը.
մի’ որոնիր փամփուշտդ իմ մարմնից դուրս:
Քեզ չեն կորցնում երկրորդ անգամ,
երկրորդ անգամ ի’նձ չեն գտնում:
Թեբեական
Նա իմ ննջարանը մտավ խարխափ ու անորոշ՝
որպես կեսգիշեր,
և հեռացավ առավոտի քայլերով՝ դեռ պաղլույս ու անարև։
Քաղաք, միշտ մուտք ու վերադարձ,
ո՞ւր տարար առավոտս հենց նոր տեսած․
ես փնտրել եմ նրան ամբողջ մի կյանք,
սպասել բոլոր ժամերի մեջ`
վստահելով այս հանդիպմանը առանց պայման։
Ամեն օր քո մեջ շրջած այգի,
չտեսա՞ր նրան․
իմ աչքերն ուներ,
իմ մարմնի գույնն ու
իմ հայացքով էր․
անհնար էր շփոթել նրան։
Փողոցներ, որ խնամքով պահում եք ոտնահետքերս,
և կամուրջներ՝ կախված ջրանցքներին,
իմ խոսքն է նրա լեզուն,
իմ բառն է նրա շուրթերին,
և ամեն սեթևեթն իմ բանաստեղծությունն է․
չէիք կարող չճանաչել։
Նրա ափերի մեջ իմ սիրտն է,
իսկ մատների տակ բարակում է հոգիս,
և իմ սպասման երկար արյունն է հագուստին․
դուք պե՛տք է ետ պահեիք նրան,ՙ
ծառուղում ու նստարանին համբուրվող զույգեր։
Ի՜նչ ճամփաների հիմա դիմեմ ես՝
արևածա՞գ, թե՞ մայրամուտ,
որ մինչև օրը և ժամս վերջին տեղ հասնեմ։
Իսկ դու, քաղաքի դարպասը հսկող
թեբեական հայացքով կույր գուշակ,
ասում ես՝ քո ննջարանը գնա,
եթե նա է, կգա առավոտի քայլերով,
որ չի գնացել։
