Անուշ Քոչարյան | Ձկների մահվան եւ հեղափոխության մասին

Լուսանկարը՝ Դըրք Սքիբայի (Dirk Skiba )

ձկների մահվան եւ հեղափոխության մասին

մտածում եմ՝լավ է, որ ծով չունենք,
որ ձուկն առնում ենք արդեն պահածո․
սիրածս առավոտյան, ձեռքին 4 կտոր ֆիլե,
ֆրանսիական բագետ, մտնում է ներս։
նախաճաշ է։
մտածում եմ՝ լավ է, որ ծով չունենք,
որ ձորի վրա կախված ոտքերս երեւակայում են ջուրը,
ու այդտեղ ձկներն ապրում են ցամաքի մեջ՝ թեքության մեջ,
առանց ավելորդ ջանքի։
սիրածս նստում է բազմոցին՝
երեխայի պես սպասում է փաթաթած առաջին ֆիլեին։
մտածում եմ՝ ինչի են մեզ ստիպում մտածել ծովի մասին։
ինչու են մեզնից սպանողներ, դավաճաններ, հրահրողներ սարքում,
ինչու է հեղափոխությունը,
եթե մենք ծով չունենք։
երկրոդի կտոր բագետի շերտը լայն եմ բացում,
ֆիլեն կտրտում եմ բարակ կտորների,
ձեռքս մեկնում եմ, մոտեցնում ձեռքին,
«ադամի արարումը» խոհանոցիս պատերին արագ գծագրվում է
ու անհետանում։
մտածում եմ՝ մեր ստեղծումն ու մյուսի ադամ արարելը
զուգահեռներ չունի․
մտածում եմ, որ հեղափոխության մասին չարժե խոսել ճաշից հետո,
եւ ճաշից առաջ էլ,
եւ գուցե արթնանալուց հետո էլ ավելի կարեւոր է,
երբ սիրածդ՝ ձեռքին չորս կտոր ֆիլե ու ֆրանսիական բագետ,
մտնում է ներս,
դու մտածում ես քո ունեցած ծովի մասին,
որտեղ ձկները լողում են՝ առանց դիմադրության,
որովհետեւ թեքություն կա,
որովհետեւ նրանք էլ են տարածք փնտրում
եւ չեն մտածում հեղափոխության մասին,
որովհետեւ նրանց համար մեռնելն ավելի հեշտ է,
ինչպես առավոտյան իմ խոհանոցում։

02․08․2018թ․

ռոմանս քաղաքական

մի հավատա իմ փոփոխությանը,
իմ հրաժեշտի ու բարեւի հետ մի կիսվիր․
այս երկիրն ուրիշ է։
մի աղջիկ կեսգիշերին մետրոյում տատանվում է․
հավասարակշռությունը՝ երկու ոտքերին․
շատ համարձակ է այստեղ չհենվելը։
արեւմուտքը կամաց զսպում է փուչիկը․
տոնածառի խաղալիքների մեջ՝ դեռ սովետական տնակ,
բու, եղեւնու կոներ,
պտտվող հենակն ու կարմիր աստղը, որ գագաթին է․․․
իմ փոփոխությունն իմ հարմարությունն է միայն բազկաթոռիս։
իմ ստվերն ինձնից ավելի մեծ է,
որովհետեւ սովետական շքամուտքը կրկնապատկում է չափս
ու մաքրում է շրթներկիս մնացորդը,
իսկ ես վերելակում կոճակներս հազիվ կոճկեցի։
ես մրսում եմ ուրիշի փոխարեն,
ես կրում եմ ուրիշի կրածը,
ես իմ պատմության մեջ տասնյոթերորդ էջում կնիք եմ գտնում,
որ կիսում է տպավորությունն ու աղմուկը,
ուրիշ ոչինչ․
եղածը՝ պարտություններ,
որոնք փաթաթվել են թաթերիս ու սեղմում են արագությունս։
մի հավատա, թե այստեղ կա տարածություն,
որ փշալարեր ունի.
ես ինքս սահմանն եմ,
որ կրում է ուրիշի կրածը,
ինձ հանգիստ թող։

19․02․2018թ․

բացվածք եւ սեր

վերնագրերը, որոնք բացվածք պիտի ունենան
եւ սիրելը, որ ժանտախտից հետո էր եւ/կամ անտանելի էր իր թեթեւության մեջ,
ժամանակի ընթացքում կրիչների վերափոխվեցին,
որ սիգարետի հետ ընկնում են պայուսակի մեջ
ու աստառը քրքրում։
անտանելին հիմա շեղումն է
ու իրականության հետ նույն սենյակում ծխելու վտանգը։
երկուսն էլ մեռնելու հարմար պատճառ են,
երկուսից էլ հնարավոր է հոգնել,
բայց վերջը չգա։
«գագիկ ծառուկյանը սպիտակ առյուծներ է նվիրել բելառուսի նախագահին»․
բացվածք եւ սեր։

26․10․18թ․

***
իմ սեփական սենյակում
հորինել եմ ինձ մեղադրելու բոլոր ձեւերը
եւ ներելու համար հակառակ պատին նկարել եմ նապաստակներ։
մյուս պատերին պտտվող օղակներ են՝ ծայրերը բաց։
այդ սենյակում կան անդամահատված կայսրեր,
մատները բերանին մնացած կայսրուհիներ,
սխալված աշխարհ բռնողներ,
աշխարհի բերանը քաղցր մի բան դրած տղերք,
չծնված արքայորդիներ,
խճճված մազափնջերով սպասուհիներ,
հեղափոխության մասին պատմող ժողովածուներ,
քառակուսիներ, դատարկ տեղեր նոր հորինվածքի,
կուբիզմը, ռնգեղջյուրը, մարգարիտ շաղ տվողը,
խոզը, որ նապաստակներին վախեցնում է,
մատներ, որոնք երեւի կչորանան,
մատանիներ, որոնցով մահեր են կնքվել
եւ մատանիներ, որոնք ուղղակի մի կտոր երկաթ են։
ընտանիքս՝ լուսանկարով,
անձնագիրս՝ լուսանկարով,
ամուսինս՝ լուսանկարով,
թվայնացված, թվայնացված, թվայնացված․․․
եւ թեյնիկը, եւ լուցկին, եւ գազօջախը,
եւ տերեւները՝ չոր, եւ տերեւները՝ թաց,
եվ տաբատներս՝ չոր, եւ տաբատներս՝ թաց,
եվ
ինձ մեղադրելու եւ հատակապես ներելու համար
այս սենյակից դուրս ոչինչ չի կարող տեղի ունենալ,
ոչ մեկը չի համարձակվի սահմանել ինձ այս սենյակից ավելի ուժեղ,
ոչ մեկը չի հաշտվի, եթե ես ինձ մեղադրյալի պես պահեմ
եւ ոչ ոք չի հավատա, եթե ես անմեղության փորձ անեմ։

21․11․2018

միջանկյալ

ցավը վավերագրվում է, եւ հիշողությունն այն կարող է վերածել կատակի․
ես փորձեցի գործողությունը, որն ինձ չէր սպառնում․
սեփական մարմինս դարձրի զենք եւ ուղղեցի իմ դեմ։
սա ամենահանճարեղ սպանությունն է,
որի համար ոչ մի նախադեպ չկա, որի համար չես նստելու,
որը թույլ է տալու զգալ գալիք ձմեռը,
որը ոտքերդ ուղղելու է խանութ ու սակարկելու ես նոր կոշիկի գինը,
գույնն ես որոշելու, հագնելու ես ու ասես՝ հարմար է։
ես ինձ սպանված մտցրել եմ սրճարան, ֆրենչ պրեսսի մեջ հատիկներ եմ փնտրել,
բողոքել եմ այս քաղաքից, սայթաքել եմ այս քաղաքում,
բայց քաղաքը սիրել եմ, որովհետեւ այստեղ եմ ինձ ուղղել իմ դեմ,
որովհետեւ այստեղ եմ տեսել նույն տունը՝ եւ կենդանի, եւ սպանված ժամանակ,
որովհետեւ այստեղ եմ փորձել ողջերի հետ նստել ավտոբուս
ժպտալ ու ասել՝ ամեն ինչ կարգին է։
եւ իմ (չ)լինելը վերածվել է նվերի վարդագույն ժապավենի,
որն ամուր կապելու համար մատդ պիտի անզգայանա,
եւ վերածվել է անհամար հեռախոսազանգերի,
որոշումների, գիշերների, որոնք միշտ բացվում են,
երազների, որոնք կրկնվում են, ու ես չեմ հոգնում,
կատակների, որոնք փրկել են ուրիշներին,
փորձերի, որոնք ասել են՝ չես ավարտվել,
պայթյունների, որոնց մասին չեն իմացել,
ու
ես գրկել եմ մորս, ասել եմ՝ հրաշալի եղանակ է,
եփենք ճաշը, սեղան գցենք,
արի էսօր չնեղացնենք մեր հորը, մեր կատվին,
մեր տրամադրությանը, մեր ոտքերին,
ու
հորս կիսել եմ իր հետ, կատվիս կիսել եմ իր հետ,
տրամադրությունս ու լարումներս․․․
ու
այդպես վավերագրել եմ եւ այն, որ ինձնից շուտ եղել է
այս ընկալումը,
միացրել եմ գազօջախը ու նստել խոհանոցի աթոռին,
այնպես, ինչպես նստում են ողջերը՝
ձեռքերը արձակ, չբռնվելու ազատությամբ։

10․12․2018թ․

մեռնողին մոռանալը

վիրջինիան մեռավ․
ճոճաթոռից թափով վեր կացա, պատը վնասվեց։
պատն իմը չէ։
վիրջինիայի մահն իրենը չէ։
կինը, որ սիրեց ամուսնուս,
սիրեց նախ ինքն իրեն․ ես մտածում եմ իր մասին։
հնարավո՞ր է՝ մեծ վթար տեղի ունենա,
հետո պարզվի, որ մեքենայում ոչ ոք էր,
եւ առաջին վթարն է,
որտեղ զոհ չկա․
այդպես կարող է վիրջինիան մեռնել․ հաստատ
այդպես վիրջինիան մեռավ երեկ, այսօր, վաղը
վաղվա ընթացքում մեռնելը կեսօր էր,
արեւը ծակում է գանգս,
մազերս չորացնում եմ, ոտքերս՝ մազերիցս թաց,
ավելի շուտ են հարմարվում։
եվ
այդ վաղն էլ երեկ էր, եւ դրանից առաջ։
ուրեմն վիրջինիայի մահը երե՞կ էր․
ուրեմն պատս արդեն վնասվա՞ծ է․
ուրեմն պատն իմը չէ։
պատը, պատը, պատը,
պատն իմը չէ։