Քամին քաշում է կնոջ մազերը։ Կինը կանգնած է դիմացի շենքի պատուհանի առաջ։ Քամին քաշում է կնոջ մազերը, քանի որ երկար են։ Իր մազերը քամին չի քաշում, քանի որ երկար չեն։ Ինքը կարճ խուզեց մազերը մի երեք տարի առաջ։ Ի՞նչ էին արել իրեն, որ խուզեց։ Ոչինչ չէին արել, ուղղակի խուզեց ու վերջ։ Խուզե՛ց։
– Կամուսնանա՞ս ինձ հետ,- հարցրեց Բեղիկները՝ խորամանկ աչքերը բներում պտտելով։
– Իհարկե՝ ո՛չ,- ժպտաց ինքը։
– Իրո՞ք,- Բեղիկներին թվաց, թե կատակ է անում,- հլը լա՜վ մտածիր։
– Իհարկե՝ ո՛չ,- ասաց այս անգամ առանց ժպտալու, որ կասկածի տեղ չմնար։
Հետո պատուհանի առաջ կանգնած երկա՜ր նայում էր՝ ոնց է Բեղիկները հեռանում։ Նա, ում մտքով չէր անցնում, թե ո՞նց կարող է չորրորդ տասնյակի դուռը բախող միայնակ կինը մերժել իր նման արժանի տղամարդու ամուսնության առաջարկը։ Իր մտքով էլ չէր անցնում, ոնց կարող էր ինքը մերժել այդ առաջարկը։ Ի՞նչ էր արել Բեղիկները, որ մերժեց։ Ոչինչ էլ չէր արել։ Ուղղակի մերժեց ու վերջ։ Մերժե՛ց։
Քամին քաշում էր դիմացի շենքի պատուհանի առաջ կանգնած կնոջ մազերը։ Կինը չէր դիմադրում։ Այլ բանով էր զբաղված։ Ձեռքերն էր թափահարում, ինչ-որ բան էր փորձում ապացուցել դիմացը կանգնած տղամարդուն, որը գոռում էր, բայց թե ինչ էր գոռում, ինքը չէր կարող լսել, ականջներին ականջակալներ էին։ Ռոքի բարձր հնչյունների տակ կինն ու տղամարդը շատ բնական էին նայվում, թափահարվող ձեռքերը խիստ տեղին էին, լայն բացվող բերանները շատ օրգանիկ։
Բայց ի՜նչ խեղճացած էր հեռանում Բեղիկները։ Գնալուց առաջ անգամ գրկեց ու բեղիկներով խուտուտ տվեց թուշը՝ իբր բան չի եղել, կհանդիպենք էլի։ Ոչինչ՝ կմոռանա, կանցնի։ Մի երեք օրից։ Հավանաբար։ Այդպես իր համար ավելի հեշտ կլինի։ «Ամուսնանալ՝ չէ մի չէ՝ պոզե՜ր, ավելի շուտ՝ բեղիկներ»։
Մտքում ժպտաց ինքն իր կատակի վրա։ Եթե տեսնող չկա, բարձաձայն ժպտալն էլ իմաստ չունի, կարելի է մտքում ժպտալ ու անցնել։
Քամին դիմացի շենքի կնոջ մազերը պատուհանից քաշեց դուրս, բերեց ներս, քաշեց դուրս, բերեց ներս, ասես չէր կողմնորոշվում՝ ինչ անել։ Իր ականջակալներում ինչ-որ մեկը գոռաց՝ «maybeeeee»։
Պատուհանի առաջ գիշերվա կեսին կանգնելը ուրույն պատմություն է։ Բոլորը քնում են, հետո ինքը տնկվում է պատուհանի առաջ, ու «պատուհանը բացվում է դեպի ներս»։ Ինչ-որ տեղ խորքերից դուրս են լողում հիշողություններ բոլոր այն օրերի մասին, երբ պատուհանի առաջ կանգնած հրաժեշտ էր տալիս։ Հայրն ասում էր՝ «մի քանի ամսից կգամ ու քեզ տիկնիկ կբերեմ»։ Էլ չեկավ։ Տարիներ անց հարեւաններից մեկն ասաց, որ տեսել է ռուս կնոջ հետ ռուսաստանյան ինչ-որ քաղաքի շուկայում բանջարեղեն վաճառելիս։ Խաբում էր հաստատ։ Հավանաբար։ Մայրն ասում էր՝ «բան չկա, բալե՛ս, չվախենաս, ինձ բան չի լինի, մի երկու օրից կլավանամ, հետ կգամ»։ Հետ բերեցին։ Երկու շաբաթից։ Էդպես մնաց մենակ։ Հետո հերթով գնում էին. սիրած տղան գնաց բանակ, մոտ ընկերուհին՝ ամուսնու հետ Ֆրանսիա։ Բոլորը գնացին։ Բոլորը։ Մեկ առ մեկ։
Մտածեց՝ գուցե պատուհանի՞ց է։ Գուցե պետք է դռնից ճանապարհել ու այլեւս պատուհանից չնայել, թե ոնց են հեռանում, ու գուցե այդ ժամանակ հե՞տ կգան։ Ինչ-որ մեկը։ Ինչ-որ մի օր։ Ասենք Բեղիկները։ Իրեն պե՞տք է, որ բեղիկները հետ գա։ Դժվա՜ր։ Տեսնես՝ ի՞նչ կմտածի, եթե իմանա, որ իրեն Բեղիկներ անունն է կպցրել։ Բայց չի՛ իմանա։ Որովհետեւ էլ չի գալու։ Քանի որ պատուհանից արդեն տեսել է նրա հեռացող մեջքը։ Պատուհանից հեռացող մեջքերը հետ չեն շրջվում։ Ինչո՞ւ չեն շրջվում։ Ո՞վ գիտե։ Չեն շրջվում ու վերջ։ Չե՛ն շրջվում։
Ասենք՝ գուցե կարելի էր եւ ամուսնանալ։ Մի քիչ ուշ է, իհարկե, բայց գուցե եւ կարելի էր։ Երեկոյան գալ տուն, որտեղ քեզ սպասում են, ժպտում ու հրավիրում ընթրիքի։ Գուցե մինչեւ անգամ՝ ռոմանտիկ ընթրիքի։ Մոմերի տակ։ Ի՜նչ հիմարություն։ Ու հնարավորություն չունենալ ուղղակի առանց հանվելու վեր ընկնել միջանցքի բազկաթոռին։ Մինչեւ առաջին հոգնությունն անցնի։ Կոշիկները հանել ու գցել՝ ուր պատահի։ Որովհետեւ կգան կասեն՝ մա՛մ, ի՞նչ կա ուտելու։ Ինչ-որ պստլիկ տիպեր։ Կընկնեն ոտքի տակ։ Հա՜, հիշե՜ց, թե ինչու կտրեց մազերը։ Որ հարեւանի փոքրիկը չքաշի, երբ գրկում է։ Լավ ժամանակին տեղափոխվեցին, արդեն զզվելի էր դառնում։ Բայց էլ մազերը չի երկարացնի։ Հավես չունի։ Սովորել է կարճ մազերին։
Իսկ դիմացի շենքի պատուհանի առաջ կանգնած կինը երկար, սեւ, փայլուն մազեր ունի։ Քամին խաղում է դրանց հետ։ Քամիներ գլխի մեջ, քամիներ գլխի շուրջը։ Ո՞ր քամիներն են ավելի վտանգավոր՝ նրանք, որ գլխի մե՞ջ են, թե նրանք, որ գլխի շուրջն են պտտվում։ Իհա՛րկե, գլխի մեջ պտտվողները։ Դրանցից ազատում չկա։ Դրանք ստիպում են մերժել բեղիկանմանների առաջարկները։ Քառասնամյակի շեմին։ Գլխի մեջ պտտվող քամիները անեծք են։ Համենայն դեպս՝ ինքն էդպես է կարծում։ Ինչո՞ւ է կարծում։ Ի՞նչ իմանա։ Կարծում է ու վերջ։ Կարծո՛ւմ է։
Տղամարդը սկսեց քաշքշել կնոջ ձեռքերից։ Դա արդեն ոչ մի բանի նման չէր։ Մի տասը տարի առաջ ինքը ձեռքերը կթափահարեր ու կգոռար պատուհանից՝ թե դադարեցրեք, ամոթ է։ Մի հինգ տարի առաջ գուցե ոստիկանություն կանչեր։ Մի երկու տարի առաջ մի քանի անգամ կվառեր, կհանգցներ իր սենյակի լույսը՝ իբր նայում եմ ձեզ, էլ մի վիճեք կամ գնացեք սենյակի խորքում իրար վրա գոռգոռացեք։ Իսկ այսօր անգամ ականջակալները չհանեց։ Մութ սենյակում կանգնած լսում էր, թե ինչպես է ինչ-որ իտալացի արտասվախառը խնդրում սիրելիին մնալ, չհեռանալ, ներել իրեն։ Իտալացին գրիպով հիվանդի ձայն ուներ՝ խորը ու թավ։ Խուտուտ էր տալիս ականջները։
Սեւ, փայլուն մազերով կինը դեմքն առավ ափերի մեջ ու էդպես մնաց մի պահ։ Ուսերը ցնցվում էին։ Ցնցումը համահունչ էր իտալացու երգի հնչյուններին։ Կնոջը թվաց, թե ինքը ֆիլմ է դիտում կամ ավելի ճիշտ՝ մուլտֆիլմ, որի կադրերը ճշգրիտ մոնտաժվել են ձայնին համահունչ։ Էլի ծիծաղը եկավ։ Դիմացի շենքի պատուհանի առաջ կանգնած կինը իջեցրեց ձեռքերն ու տարօրինակ հայացքով նայեց տղամարդուն։ Իտալացին մի վերջին անգամ սրտաճմլիկ նվվաց ականջների մեջ ու դադարեց սիրելիից ներողություն խնդրել։ Տղամարդը նյարդային քայլեց դեպի սենյակի խորքը, հետ եկավ ու կնոջը դուրս հրեց բաց պատուհանից։
***********************************************************
Մինչ կինը, վեց հարկ հաղթահարելով, թռչում էր ներքեւ, քամին շարունակում էր խաղալ նրա սեւ, երկար, փայլուն մազերի հետ։
Ականջների մեջ «Օկեան Էլզին» երգում էր «Беееез тебеееее»։
Կինը թռչում էր հանգիստ ու դանդաղ, ասես լողում էր օդում։ Չէր ընդդիմանում հոսանքին, չէր փորձում բռնվել պատշգամբների դիմաց անցկացված լվացքի պարաններից, բաց պատուհանների փեղկերից, ուղղակի թռչում էր ներքեւ։ Կինն ասես անգամ սպասում էր այս թռիչքին, պատրաստվել էր։ Թվաց՝ մի հինգ րոպե թռչում էր վեց հարկը։ Տղամարդը գլուխը պատուհանից հանել ու նայում էր կնոջ հետեւից։ Կնոջ մազերը ծածանվում էին գլխի շուրջը, ասես փորձում էին հետ քաշել նրան։ Հետո կինը հասավ գետնին։ Ու թրմփաց։ Մի տեսակ տգեղ ու բութ թրմփոցով։ Պարկի նման։ Հիշեց ինչ-որ տեղ կարդացած կամ լսած տողը՝ «Ի՜նչ բարձր էի թռչում։ Ու ինչ ցավոտ վայրէջք կատարեցի», ու նորից ծիծաղը եկավ։ Ինչո՞ւ եկավ ծիծաղը այդ անպատեհ պահին։ Ի՞նչ իմանա։ Եկավ ու վերջ։ Եկա՛վ։
Տղամարդը գլուխը հենել էր պատուհանի շրջանակին ու նայում էր ներքեւ։ Երկա՜ր նայեց։ Երեւի լավ չէր երեւում բակը։ Գիշերը ժամը մեկից հետո լույսերն անջատում էին։ Ու դժվար էր լինում տարբերել՝ մեռե՞լ է նա, ում քիչ առաջ հրեցիր վեցերորդ հարկի պատուհանից, թե՞ դեռ մերձիմահ ջղաձգվում է։ Պետք է, չէ՞, վերջիվերջո, համոզվել, որ մինչեւ վերջ ես սպանել նրան, ում քիչ առաջ հրեցիր պատուհանից։ Կիսատ-պռատություններից խուսափելու համար։
Մի տասը վայրկյան տղամարդը գլուխը պատուհանից հանած ուսումնասիրում էր մթությունը, հետո փակեց պատուհանն ու ներս գնաց։
***************************************************
Ինքը դեռ մի քիչ էլ կանգնած մնաց պատուհանի առաջ։ Փորձում էր հիշել, երբ հեռանում էին՝ ասելով, որ հետ են գալու, ինքը հավատո՞ւմ էր, որ գալու են։ Հորը կարծես թե հավատում էր, մորը արդեն մի քիչ ավելի քիչ էր հավատում, իսկ մյուսների՞ն։ Լավ չի հիշում։ Ե՞րբ հասցրեց մոռանալ։ Ինչո՞ւ։ Ի՞նչ իմանա։ Հասցրեց ու վերջ։ Մոռացա՛վ։
Ականջներում «Ռյու Փեյնզ»-ը օրորոցային էր երգում։ Սիրո օրորոցայինը։ Որը փրկում է, երբ ոտքերդ արդեն հոգնել ու դողում են քայլելիս, երբ բառերդ չեն հասկացվում եւ ամեն ինչ մշուշոտ է։ Տեսնես քնե՞ց դիմացի շենքի տղամարդը։ Հետաքրքիր է՝ քնե՞ց։ Եթե չքնեց՝ ի՞նչ է անում։ Ինչո՞ւ են իրեն հետաքրքրում դիմացի շենքերի պատուհաններում վիճող տղամարդիկ։ Հետաքրքրո՞ւմ են, թե՞ չէ։ Ի՞նչ իմանա։
Երեւի պետք էր պառկել։ Գոնե մի երկու ժամ։ Անգամ եթե քունդ չի տանում, պետք է պառկել։ Պե՞տք է պառկել, եթե քունդ չի տանում։ Եթե չի տանում, գուցե կարելի է եւ չպառկե՞լ։ Ո՞ւմ հետ է հիմա ինքը խոսում, պարզ չէ՛։ Տեսնես ի՞նչ կպատասխաներ այս պահին դիմացի շենքի պատուհանի տակ ընկած կինը այս հարցերին։ Տեսնես ի՞նչ է պատասխանել կինը դիմացի շենքի պատուհանի հետեւում թաքնված տղամարդուն, որ հիմա ընկած է դիմացի շենքի պատուհանի տակ։
Ականջակալներում Ջենիս Ջոփլինը կլկլացնում է «little girl blueeeeee»։ Իր ունեցած հին ձայնապնակի վրա Ջենիսը լեզու էր հանում։ Ամբողջ աշխարհին։ Ո՞ւր կորան ձայնապնակները։ Տունը վերանորոգելուց հետո այլեւս չգտավ։ Երեւի բանվորները անպետք են համարել ու սեփական նախաձեռնությամբ կորցրել են գրողի ծոցը։ Ու հիմա ինչ-որ տեղ աղբանոցում ընկած Ջենիս Ջոպլինը շարունակում է լեզու ցույց տալ աշխարհին։
***************************************************
Առավոտյան, երբ շտապում էր խմբագրություն, հանդիպեց դիմացի շենքի պատուհանի առաջ կանգնած տղամարդուն։ Հագուստը փոխել էր, բայց մնացած ամեն ինչը նույնն էր։ Գլուխը ձեռքերի մեջ առած հետ ու առաջ էր անում ու ոստիկաններին ինչ-որ բաներ էր բացատրում։ Բացատրելիս թափահարում էր ձեռքերը նույն կերպ, ինչ գիշերը՝ վիճելիս։ Ցույց էր տալիս գետինը։ Դեմքը տխուր էր։ Հոնքերը կիտած էին։ Աչքերի անկյուններում արցունքներ էին կուտակվել, որ, թվում է, ամեն վայրկյան պատրաստ են գլորվել այտերով։ Կորացած ուսերը համամարդկային ողբերգության դրոշմն էին կրում։ Տխո՞ւր էր, թե՞ ձեւացնում է՝ իբր տխուր է։ Երեւի, այնուամենայնիվ, տխուր էր։ Համենայն դեպս իրեն այդպես էր թվում։ Ինչո՞ւ էր այդպես թվում։ Ի՞նչ իմանա։ Թվում էր ու վերջ։ Թվո՛ւմ էր։
Մի տասը տարի առաջ ինքը երեւի կմոտենար ոստիկաններին ու հանգիստ կտեղեկացներ, որ գիշերը ժամը չորսին պատուհանի առաջ կանգնած պարզ տեսել է, թե ինչպես է այդ նույն տղամարդը, որ հիմա փորձում է գլուխը կորցրած ձեւանալ, դուրս հրում սեւ, փայլուն մազերով կնոջը։ Մի հինգ տարի առաջ կասեր, որ գոռոցներ է լսել եւ կխնդրեր ուշադիր հետաքննել դեպքը։ Մի երկու տարի առաջ գոնե կմոտենար, որ հասկանար, թե ինչ է կատարվում։ Իսկ հիմա ուղղակի արագ անցավ։ Ականջների մեջ խրած ականջակալներում Ցոյը երգում էր տխրության մասին։ Որ տուն կա, տանը լույս է վառվում, պատուհանից երեւում է հեռուն ու հասկանալի չէ անգամ, թե որտեղի՞ց հայտնվեց տխրությունն այդ։
«Պատուհանից երեւում է հեռուուուուն»՝ քթի տակ ձայնակցեց ինքը։ Պատուհանից երեւում են մարդիկ, որ հեռանում են։ Ու նրանք, ովքեր հեռանում են պատուհանից այն կողմ, երբեք հետ չեն վերադառնալու։ Չգիտես ինչու նորից հիշեց, որ իր պատուհանը բացվում է դեպի ներս։ Ինչո՞ւ հիշեց։ Ո՞վ իմանա։ Հիշեց ու վերջ։ Հիշե՛ց։
Պայուսակը, որ ուսից ներքեւ էր սահել, թեթեւ շարժումով վեր գցեց ու արագ անցավ հավաքվածների կողքով։ Փորձում էր կրունկներով ականջներում հնչող երգի ռիթմը խփել։ Երբ հայացքը գետնից բարձրացրեց, տղամարդը ուշադիր իրեն էր նայում։ Մի պահ թվաց՝ գիշերը նկատել է իրեն պատուհանի առաջ ու հիմա ճանաչեց։ Բայց տղամարդու հայացքը փոխեց ուղղությունը։ Չէ՛ր նկատել, չճանաչե՛ց։ Հավանաբար։
Մտքով անցավ, որ հենց այդ պահին ինչ-որ մեկը տան պատուհանից ուշադիր հետեւում է իր հեռացող մեջքին։
