Հովհաննես Ազնաուրյան | Սաննի

-Ժպտո՞ւմ ես: Դու երջանի՞կ ես:
-Միգուցե: Միգուցե, երջանիկ եմ, որովհետև մի բան եմ որոշել:
-Եվ ի՞նչ ես որոշել:
-Կարևոր մի բան: Ամենակարևորն իմ կյանքում: Ինչպես Սաննին:
-Ո՞վ: Սաննին ո՞վ է:
…………………………………………

Կյանքի ընթացքում տարբեր մարդկանց ենք հանդիպում, ծանոթանում, բաժանվում, երբեմն անվերադարձ կորցնում կամ էլ ձեռքբերում հավերժի համար: Այսպես թե այնպես, մարդիկ, ում մենք հանդիպել ենք մեր կյանքի ճանապարհին, հետք են թողնում, դրոշմվում մեր սրտերում: Եվ ժամանակ առ ժամանակ նրանք լողում-կորչում են մեր հիշողությունից. կորչում ինչ-որ պատճառով կամ առանց դրա: Եվ պարզվում է, որ այդ մարդիկ պարզապես ապրում են մեզ հետ, մեր մեջ: Նրանք մեր մի մասնիկն են: Եվ երբեմն մեզ օգնում են՝ մեզ հետ «զրուցելով» կամ ուղղակի հայտնվելով մեր գիտակցության մեջ: Իմ կյանքում այդպիսի մարդկանցից մեկը Սաննին էր: Սաննիին երբեք չեմ մոռանա…
Այդ օրը, ինչպես միշտ, տանից դուրս գալիս ողջունեցի նրան.
-Բարև Սաննի:
-Բարև:
-Լավ օր է, չէ՞:
-Լավն է:
-Գործի եմ գնում: Այսօր երկուշաբթի է:
-Հա, երկուշաբթի է:
-Չես ձանձրանում, չէ՞:
-Չէ:
-Դե լավ, գնացի: Առայժմ:
-Առայժմ:
Սաննին շարունակեց նստած մնալ Կիևյան փողոցի շենքի մուտքի մոտ, որտեղ ապրում էր ինքը և մենք բոլորս, և նայում էր փողոցով ներքև իջնող մեքենաներին և գործերով շտապող անցորդներին: Սաննին հաշմանդամ էր: Երեսուն տարեկան էր (այն ժամանակ ես էլ էի այդքան), և ապրում էր իր մոր հետ, ով մայրիկիս ընկերուհին ու մեր հարևանուհին էր: Մայրս ասում էր, որ երբ Սաննին լույս աշխարհ էր եկել, մյուս նորածինների նման չէր լացել ու բղավել, այլ պարզապես շունչ էր քաշել ու ժպտացել: Եվ շուրջը բոլորը նույնպես ժպտացել էին: Այդ պատճառով էր Սաննիի մայրիկը նրան Արևոտ էր կոչել: Ճիշտ էր այս պատմությունը, թե ոչ, բոլորովին նշանակություն չունի, որովհետև Սաննին իսկապես արևոտ ու շողարձակ տղա էր: Չէր եղել մի դեպք, որ մարդիկ Սանիին հանդիպելիս, նրա հետ խոսելիս ու ողջունելիս չժպտային կամ էլ նրա հետ սրճելիս լռում էին: Եվ այդ ամենը նրա համար, որ Սաննին աշխարհի ամենաբարի ու արևոտ ժպիտն ուներ և իսկապես լույս էր տարածում: Եվ այդպես էին նրա կյանքի բոլոր քսան և հինգ տարիները:
Իսկ հետո Սաննիին վրաերթի ենթարկեց բեռնատարը: Եվ նա չմեռավ: Ավելի ճիշտ, ինչպես ինքն էր ասում՝ գրեթե չմեռավ: Վթարից հետ Սաննին անդամալույծ մնաց: Եվ այդ օրվանից ի վեր դադարեց արևոտ լինել: Ասես մարել էր: Եվ այդժամ Արևը հանգավ: Ոչ ոք այլևս չէր ժպտում նրան տեսնելիս: Ինքն էլ դադարեց ժպտալ: Միայն առավոտից երեկո շենքի մուտքի մոտ նստած էր սայլակի վրա: Ամեն օր: Իսկ երբ անձրև էր գալիս կամ ցուրտ էր, նրան նստեցնում էին պատուհանի մոտ, և Սաննին առաջին հարկի իրենց պատուհանից նորից նայում էր անցորդներին ու մեքենաներին:
Այդ օրը, գլուխս սկզբից էլ տրաքում էր, գործի գնացի Սաննիի մասին մտածելով: Ամբողջ օրը, երևի, Սաննին ստիպված է միայն մի քանի բառ փոխանակել անցնող-դարձող հարևանների հետ, այդ էլ՝ թե բախտը բերի: Քանի որ սովորաբար շքամուտքի դռան մոտ նստած Սաննիին ոչ ոք էլ չի նկատում կամ էլ արդեն սկսում էր թվալ, թե նա միշտ էլ այդտեղ է նստել…
Ես էլ հաճախ շենք մտնելիս սահմանափակվում էի միայն նրան ուղղված գլխի շարժումով: Հիմա աշխատանքի գնալիս մտածում էի՝ միգուցե Սաննին այլևս չի ժպտում, որովհետև մենա՞կ է մնացել: Ամբողջ օրը անշարժ նստում է ու չի կարողանում նույնիսկ գլուխը շրջել, միայն աջ ձեռքն է մի թեթև շարժում երեսից ճանճերին քշելու համար: Ու թե ինչ երջանիկ է երևի նա լինում, երբ պատահում է, որ մայրը նրան երեկոյան զբոսանքի է իջեցնում Կիևյան կամրջով ու ետ բերում: Մշտապես տանը նստելուց հետո նման զբոսանքը պետք է որ մի ողջ ճանապարհորդություն թվա: Հետո մտածեցի. որ Սաննին երջանիկ չէր: Եվ արդեն երբեք չէր լինի: Նույնիսկ այդ զբոսանքների ժամանակ: Սաննին արդեն երբեք երջանիկ չէր լինի, չէր ժպտա, մտածում էի, Սաննին էլ երբեք արևոտ չէր լինի:
Օրն անհաջող էր (դեհ, երկուշաբթի էր, էլ ի՞նչ էի ուզում): Ինձ պարտադրված ութ ժամը աշխատեցի ինչպես հարկն է և վերջնականապես գլխացավի ձեռքը տանջված գնացի տուն: Հուլիսյան հեղձուցիչ օր էր: Ժամը չորսի կողմերն ամպերն սկսեցին հավաքվել քաղաքի վրա, և պարզ դարձավ, որ երեկոյան նորից ամպրոպ է լինելու: Վերջին օրերին ամեն երեկո ամպրոպ էր լինում:
Մեր շենքի մուտքի մոտ, ինչպես միշտ նստած էր Սաննին իր սայլակի վրա և զրուցում էր 47-րդ բնակարանի փոքրիկ տղայի հետ: Տղան շորտիկ էր հագել ու պլաստմասե ատրճանակը ձեռքին նստել էր աստիճաններին:
-Դու մեծ ես, բայց ոչ մի կնճիռ չունես, – լսեցի տղայի խոսքերը:
Սաննին պատասխանեց.
-Պարզապես ես գրեթե չեմ ժպտում ու ծիծաղում, դրա համար էլ այդ քո ասած կնճիռներից չունեմ:
-Դու չար ես, դրա՞ համար չես ծիծաղում:
-Ինձ թվում է՝ ոչ, չար չեմ… Պարզապես այդպես թվում է:
Ոչինչ չասելով անցա նրանց կողքով ու տուն մտա: Մերոնք տանը չէին, երևի բոլորով ինչ-որ միջոցառման էին գնացել, արդեն չեմ էլ հիշում՝ կինս, դուստրերս, մայրս: Ընթրիքը տաքացրեցի, կերա: Տանը այս ու այն կողմ ֆռֆռացի, ապա որոշեցի ոչ համակարգիչը միացնել, ոչ էլ հեռուստացույց (գլխացավից միայն կախվելը կփրկեր), իջա շքամուտք ու նստեցի Սաննիի կողքին: Փոքր տղան արդեն գնացել էր: Տոթը սաստկացել էր և զգացվում էր, թե ինչպես էր օդն ավելի ու ավելի էլեկտրականանում:
-Ամպրոպ է լինելու,- ասացի:
-Ձերոնք տաքսիով գնացին,- պատասխանեց Սաննին, – չեմ հիշում՝ երբ:
-Կարևոր չէ: Կարևորը՝ մենակ եմ մնացել:
Սաննին ինձ այնպես նայեց, որ ամաչեցի:
-Ախր դու մենակությունից ի՞նչ ես հասկանում, Հովիկ, – մռթմռթաց նա:
Սրա համար պատասխան չունեի: Իսկապես մի տեսակ ամոթ զգացի: Դեռ մի բան էլ ինձ թվաց, թե մեռնում եմ: Գլուխս ավելի ուժգին սկսեց ցավել:
Ի զարմանս ինձ՝ Սաննին նորից խոսեց: Սովորաբար նա պարզապես հարցին էր պատասխանում կամ արձագանքելով կրկնում էր այն, ինչ լսել էր՝ հաստատելով զրուցակցի խոսքերը:
-Դու ընդհանրապես ի՞նչ կարող ես իմանալ մենակության մասին, Հովի՞կ: Ասես ամբողջ օրը նստում ես հաշմանդամի սայլակի վրա ու բանուգործդ միայն ճանճերին անուններ դնելն է: Կամ մեքենաներին: Կամ էլ թե անցորդներին անուններն ես գուշակում:
Ինձ թվաց՝ նեղացա, դրա համար էլ գռեհկորեն վրա բերեցի.
-Դե կներես, որ հաշմանդամի սայլակի վրա չեմ…
Սաննին լռեց, բայց ես հասկացա, որ էլի ինչ-որ բան է ուզում ասել, և սպասեցի: Սպասեցնել տվեց, այնուհանդերձ խոսեց.
-Գիտե՞ս ինչ է մենակությունը, Հովիկ: Մենակությունը Տիեզերքն է: Չէ՞ որ նա էլ է մենակ…
-Սաննի…
-Սպասիր: Այ մտածում եմ… Գիտես էլ ինչի է նման մենակությունը: Նման է ափսեի մեջ մոռացված կրծած խնձորի, որն արդեն դեղնում ու կնճռոտվում է: Բայց ավելի շատ նման է քաղցկեղի: Ոչնչացնում է, մետաստազավորվում… Եվ դրանից փրկություն չկա: Հա՜-հա՜: Մենակությունը ախտորոշում է… Եվ մենակությունը երկու կողմ ունի՝ մենակություն ու էլի մենակություն: Եվ մի բան էլ. մենակությունը լռությունն է… Հավատա՛, համրը նա չէ, ով չի կարողանում խոսել, այլ նա է, ով չունի մեկին, ում հետ խոսի: Երբ մարդ չունես, համրանում ես… Ընդ որում, ամենահիմար բանը՝ բացատրել ակնհայտ անբացատրելին նախապես չհասկացողին:
-Ու ի՞նչ է քեզ հետ կատարվում:
-Ոչինչ, Հովիկ: Ամենահետաքրքիրը, որ ինձ հետ կատարվում է, իմ մտքերն են:
-Դու ի՞նչ ես ուզում: Այ հիմա դու ի՞նչ կուզեիր, Սաննի: Դե… ասենք թե կարողանայիր քայլել, ասենք թե գամված չլինեիր այս սայլակին: Կներես…
-Անկե՞ղծ: Ոչինչ էլ չեմ ուզում, Հովիկ: Ոչ-մի-բան: Մտքերից ու ապրումներից դատարկ եմ դարձել: Բթացել եմ մտքերից: Հիմա ներսից քամված ու չորացած եմ: Գիտես: Երբեմն…ավելի շուտ՝ հաճախ… ինձ մի միտք է համակում. թե ինչու սիրտս կանգ չի առնում: Ինչո՞ւ չի պայթում: Ինչու է շարունակում այսպես անմիտ, իներցիայով զարկել ու երակներովս արյուն տեղափոխել: Ինչի՞ համար: Անհեթեթ է, հիմարություն: Ասա ինձ, Հովիկ ջան, ինչո՞ւ ես չեմ դադարում լինել: Ես կամ, բայց միևնույն ժամանակ չկամ: Ախր սա ես չեմ: Վաղուց արդեն ես չեմ: Վաղուց արդեն արևոտ տղան չեմ, այդպես է, չէ՞: Ցավն ինձ փոխել է, և ես այլևս կենդանի չեմ: Դեռևս գրքերն էին ինձ անկենդան դարձրել: Ընդ որում, ես երբեք այլընտրանք չեմ ունեցել: Երբեք: Դրա համար էլ միայն գրքերը մնացին: Բայց գրքերն էլ վաղուց արդեն չեն փրկում: Ահավոր է… Ահավոր զգացողություն է, երբ հասկանում ես, որ պետք է մի բան փոխել, բայց փոխելու բան էլ չկա: Արդեն փոխելու բան չկա ու արդեն երբեք ոչինչ էլ չի փոխվի:
-Դե, ինչո՞ւ ես այդպես ասում:
-Իսկ դու ինքդ դատիր: Էլ ի՞նչ կփոխվի իմ կյանքում: Երևի թե սայլակիս պաստառը կքրքրվի, ստիպված կլինեմ փոխել: Չէ, հաստատ: Ես այլևս ՈՉԻՆՉ չեմ ուզում: Երբ գիտես, որ ոչինչ տեղի չի ունենա ու չի փոխվի, սկսում ես ոչ մի բան չուզել: Միայն թե… Մտածում եմ… Կուզենայի մեռնել… Հոգնել եմ:
-Դե գիտես ինչ: Այդ մեկը համարձակ ցանկություն է, – փորձեցի կատակել, – նույնիսկ ճոխություն…
Սաննին ոչինչ չպատասխանեց:
-Կուզե՞ս որևէ գիրք բերեմ, կարդաս: Վաղուց չես կարդացել, չէ՞:
-Չեմ ուզում: Տուն գնա, Հովիկ, գնա քնիր: Գլուխդ ցավում էր, չէ՞: Մի քիչ կքնես՝ կանցնի:
Սիրտս խառնում էր, և իրոք լավ չէի զգում ինձ: Սաննիի ձեռքը սեղմեցի ու բարձրացա մեր բնակարան: Էլի դեսուդեն շրջեցի տանը ու նորից որոշելով ոչ համակարգիչը միացնել, ոչ էլ հեռուստացույցը, պառկեցի բազմոցին ու ննջեցի:
Հետո արթնացա դռանն ուղղված անհասկանալի հարվածներից: Դեռ քնիս մեջ էի դրանք լսում ինչ-որ աղմուկի հետ, հետո արթնացա: Աչքերս բացեցի: Արդեն շատ մութ էր: Դեռ շարունակում էին թակել դուռը, ու ինչ-որ բան էլ այդ միջոցին դղրդում էր (վերջապես գլխի ընկա՝ ամպրոպ էր): Հայհոյեցի, մտածեցի մերոնք բանալին են մոռացել, ապա ձողաջահի, սենյակի ջահի լույսերը վառելով, մի լույս էլ միջանցքում (թե ինչու են դուռը թակում, ոչ թե զանգը տալիս, մանավանդ, որ լույս կա), գնացի դուռը բացելու.
-Սաննի՞:
Դռան շեմին Սաննին էր պառկած ու ձեռքերով ձգվելով փորձում էր նստել: Շատ կեղտոտ էր ու մինչև ոսկորները թրջված: Դեմքն էլ էր թաց: Եվ ես հասկացա, որ անձրևից չի, Սաննին լացել էր: Չգիտես ինչու հասցրեցի մտածել, նույնիսկ պատկերացնել, թե ինչպես է Սաննին թողնելով իր սայլակը շքամուտքում, ինքն իրեն երկու ձեռքով օգնելով, սողալով հասել է չորրորդ հարկ: Ինչքան ժամանակ է նրան պետք եկել: Որքան ջանք:
-Այս ի՞նչ ես անում,- բղավեցի ես՝ օգնելով, որ նստի, հետո ուզեցա նրան տուն տանել, բայց կանգնեցրեց ինձ:
-Լսիր, լսիր, Հովիկ: Միայն ուզում եմ ասել: Ուզում եմ, ասել, որ ամբողջը սուտ է: Ես խաբեցի քեզ: Ավելի ճիշտ, ես այդպես էի մտածում, բայց սխալվել եմ…
-Հանգստացիր, խնդրում եմ: Հիմա ջուր կբերեմ: Ապա քեզ տուն կտանեմ: Ձեր բնակարանի դուռը միշտ բաց է, չէ՞:
-Սպասիր, թող հետո, մինչև վերջ լսիր: Ես դրա համար չեմ չորրորդ հարկ մագլցել… Այնպես որ հիմա ստիպված ես նստել ու լսել ինձ: Ես քեզ ճիշտ բան չեմ ասել: Լսո՞ւմ ես: Ես ուզում եմ: Շատ եմ ուզում: Եվ այդ երբեք էլ չեմ ունենա: Հասկանո՞ւմ ես: ԵՐԲԵՔ:
-Սաննի, հանգստացիր: Ջուր խմիր:
-Հովիկ, ես ուզում եմ Փարիզ գնալ: Այլևս երբեք չեմ գնա Փարիզ: Իսկ ես այնպես էի ուզում տեսնել Փարիզը… Լոնդոն, Պրահա, Վիեննա էլ եմ ուզում գնալ: Բայց ամենից շատ՝ Փարիզ: Ամպ եմ ուզում, Հով: Երբեք էլ ինքնաթիռ չեմ նստի ու ամպերին վերևից չեմ նայի: Կուզեի նաև կանգառում աղջկա հետ ծանոթանալ ու իմ անձրևանոցն առաջարկել, եթե անձրև գար: Կուզեի հարբած տուն գալ ինչ-որ բարից: Կուզեի նստել այգու նստարանին ու համբուրվել մի աղջկա հետ: Ես այլևս երբեք աղջկա հետ չեմ քայլի քաղաքում… Այնպես որ՝ ես ստել եմ քեզ: Ես ուզում եմ: Ես շատ կուզեի: Շատ կուզեի: Հավատա ինձ: Հիշո՞ւմ ես՝ փոքր ժամանակ ասում էինք՝ այ որ մեծանամ, այս-ինչ բանը կանեմ, այս-ինչ բանը կունենամ: Ահա ես երբեք այդպես չեմ լինի: Այդ իմաստով այլևս երբեք չեմ մեծանա: Ահա թե ինչն է սարսափելի: Իսկ ես կուզեի… Շատ: Միշտ երազում էի, որ երբ մեծանամ, փող կհավաքեմ ու Ջոն Լորդի մոտ կգնամ: Ուղղակի կնայեմ այդ մարդուն ու կողջունեմ: Բայց այդ էլ երբեք չի լինի… Կուզեի խանութներով անցնել ու ինձ համար բազմազան շարֆեր գնել: Շարֆեր ամենից շատ եմ սիրում: Ուզում եմ սրճարանում կրուասան ուտել: Ուզում եմ նաև ընկերներիս հրավիրել մեր տուն ու նրանց համար գլինտվեյն պատրաստել, բայց ես ընկերներ չունեմ և գլինտվեյն էլ երբեք չեմ կարողանա պատրաստել: Գիտես, Հովիկ, ասես ինձ խաբած լինեն, ասես ինձ շղթայել են այս հիմար մարմնի, որն այլևս ինձ չի կարողանում ծառայել, ու ես հիմա զնդանված եմ: Ոնց որ բանտում լինեմ: Մի՞թե կյանքումս երբեք չեմ կարողանա դուրս գալ իմ բանտից: Իսկ ես ուզում եմ ազատ լինել, Հովիկ: Ու անել ամեն ինչ, ինչ կուզեի:
Ես բարձրացրեցի Սաննիին ու տուն տարա: Նրա մայրիկն իսկապես երբեք բնակարանի դուռը չէր կողպում. կարող է պատահեր, որ Սաննին հանկարծ տուն գալ ուզենար (այդժամ, երբ ինքը տանը չէր, հարևաններից մեկնումեկը կամ որևէ անցորդ օգնում էր Սաննիին իր սայլակով հասնել դռան մոտ): Սաննիի մայրիկը երկու հերթափոխով էր աշխատում: Ապրուստի միջոց պետք էր հայթայթել ի վերջո:
Ես հանեցի Սաննիի շորերն ու պառկեցրեցի:
-Կուզե՞ս մայրիկիդ զանգեմ, որ գա:
-Չէ, այսօր նրա հերթափոխն է: Անհանգստացնել պետք չէ, ես կքնեմ:
-Լավ, Սաննի, դե բարի գիշեր:
-Ապրես: Իսկ ամպրոպը վերջացա՞վ:
-Հա: Վերջացավ:

Ես տուն դարձա և ճանապարհին մտածում էի՝ արդյոք պետք էր Սաննիի մայրիկին զանգել, թե նա իրավացի էր, ավելի լավ կլիներ նրան չանհանգստացնել: Հետո էլ մտածեցի, որ գլուխս այլևս չի ցավում: Գրողի տարած ամպրոպ…
Հաջորդ առավոտյան ես ինչպես միշտ շենքից դուրս գալիս բարևեցի Սաննիին.
-Ողջույն Սաննի:
-Ողջույն:
-Լավ օր է, չէ՞:
-Լավն է:
-Ես գործի եմ գնում: Երեքշաբթի է այսօր:
-Հա, երեքշաբթի:
-Չես ձանձրանում, չէ՞:
-Չէ:
-Դե ես գնացի: Առայժմ:
-Առայժմ:
Հիշում եմ, որ երեքշաբթին սկզբից էլ նման չէր երկուշաբթիին: Ոչ գլուխս էր ցավում, ոչ էլ առանձնապես շատ գործ կար անելու, բայց ընդմիջմանը Մամա Միայից երեք կտոր պիցցայի շռայլություն թույն տվեցի ինձ: Կարծես ամեն ինչ լավ էր, բայց հետո մայրս զանգահարեց ու ասաց.
-Հովհաննե՛ս, Սաննին մահացել է, տուն արի:
Եվ ես եկա: Եվ մեր Կիևյան փողոցը ոստիկաններով էր պաշարված: Շատ մարդ էր հավաքվել ներքևի խաչմերուկի մոտ, որտեղից սկսվում էր Կիևյան կամուրջը: Ես վազեցի այնտեղ և միանգամից ամբոխի մեջ գտնելով մորս, կնոջս ու Սաննիի մայրիկին, խցկվեցի նրա կողքին:
-Նրան արդեն տարան, Հով: Մեռավ, – ասաց մայրս ու հեծկլտաց: Սաննի մայրիկը ոչինչ չասեց: Քարացած հայացքը հառել էր հենց իր դիմաց: Եվ ես հասկացա. նա նայում էր Սաննիի սայլակին՝ ամբողջովին ծռմռված բեռնատարի հարվածից: Մոտեցա ոստիկանին. ինչ-որ մեկի հետ բջջայինով էր խոսում: Երբ ավարտեց, հարցրի.
-Ի՞նչ է տեղի ունեցել: Ես նրա ընկերն եմ, միասին ենք մեծացել…
-Մարդիկ տեսել են, թե ինչպես է նա իր սայլակով դուրս եկել մայթից ու փողոցով դեպի ներքև գնացել: Ապա կանգ է առել այն ժամանակ, երբ խաչմերուկի վրա խփվել է բեռնատարին: Արգելակելու ոչ մի հնարավորություն չի ունեցել: Մարդիկ տեսել են նրա լայն ժպիտը: Կարծում եմ, որ հասկացել է՝ ինչ է անում, և այս պատահարը կարելի էր որպես ինքնասպանություն բնութագրել: Բայց ինձ զանգահարեցին հիվանդանոցից ու ասացին, որ մահը վրա է հասել ոչ թե բեռնատարին խփվելուց, այլ ավելի վաղ: Պարզապես Ձեր ընկերոջ սիրտը կանգ է առել…
Ես մոտ գնացի ամբոխին: Մայրս ու Սաննիի մայրիկն արդեն այնտեղ չէին: Միայն կինս էր կանգնած: Նրանց ասացի, որ Սաննին իրեն կանգնեցրած հարվածից չի մահացել:
-Բա էլ ինչի՞ց: Բեռնատա՞րը չի հարվածել:
-Սաննին մենակություն է մահացել,- պատասխանեցի, ու մենք քայլեցինք դեպի տուն:
…………………………………………….

-Տարօրինակ է…. ժպտում ես…. Անհանգստանում եմ:
-Մի վախեցիր: Ես պարզապես որոշում եմ կայացրել: Դրա համար էլ ժպտում եմ: Ուզում եմ ինչ-որ բան փոխել կյանքում: Ահա տեսնում ես, ես կարևոր որոշում եմ կայացրել:
Երբեմն ինձ թվում է, որ Սաննին ես ինքս եմ:

Թարգմանությունը ռուսերենից՝ Մարիա Լազարևայի