Աննա Դավթյանին
Արտուշ պապի այգին գյուղի ամենահայտնի խնձորանոցն էր, հպարտանում էր իր ծառերով, լսում եմ, ամեն ծառ ուներ իր տխուր պատմությունը. մեկը տնկվել էր զոհված որդու հիշատակին, մյուսը՝ եղբոր թոռան և այսպես շարունակ, լսում եմ, կարմիր, դեղին, կանաչավուն պտուղների ծանրությունից կռացել էին հաստ ճյուղերը, խնձորներից որոշներն այնքան մեծ էին, որ հազիվ կտեղավորվեին ափիդ մեջ, լսում եմ, ամեն տարի՝ բերքահավաքին, գյուղացիները գալիս էին այստեղ՝ տեսնելու հրաշք այգին, որի մասին խոսում էին նույնիսկ հարևան գյուղերում, լսում եմ, կեսօր, կիզիչ արև, լսում եմ, գաղտուկ մոտենում ենք այգու ցանկապատին, քաղաքից եկածիս համար՝ վտանգներով լի արկած, տեղացի Անահիտի համար՝ սովորական չարաճճիություն․
-հիմա հանգստի ժամն ա, քնած կլինի,- Անահիտը ձայն չի հանում, բայց լսում եմ, ու կասկած չունեմ՝ լավ գիտի տանտիրոջ սովորությունները:
Անահիտը ճարպկորեն մագլցում է ցանկապատի վրա, ձեռքը մեկնում ինձ, ոչինչ չի ասում, բայց լսում եմ․
-ինձ վստահում ես չէ՞, էսօր կյանքիդ ամենահամով խնձորն ես ուտելու:
ծառերի տակ հողը ծածկված է թափված խնձորներով, որոնք արևի տակ փայլում են ինչպես թանկարժեք քարեր, մրջյունները շարքով քայլում են դրանց վրայով՝ իրենց հետ տանելով քաղցր հյութի կաթիլները, գվվում է, ամեն բան շարժվում, իր կյանքն ունի, օրը գվվում է, օդում խառնվել են հասած խնձորի, խոտի և տաք հողի բույրերը, գվվում, մոտենում ենք ամենամեծ խնձորենուն, Անահիտը իսկույն նետվում է ծառի վրա, սկսում բարձրանալ, շուրջն եմ հսկում, դարձել եմ համատարած լսողություն, խնամքով պոկում է երկու ամենակարմիր խնձորները, չեմ տեսնում, բայց լսում եմ, և նետում ներքև, բայց լսում եմ, ճանկում եմ օդում, այդ պահին, այդ ժամանակ հեռվից պայթում է շան հաչոցը, սակայն ձայն չկա, և՛ ես, և՛ Անահիտը քարանում ենք․
-Ցերբերն ա, թռա՛նք,- չի ասում Անահիտը, բայց հասկանում եմ։
Անահիտը սկսում է արագ իջնել ծառից, շտապելուց ոտքը սահում է, լսում եմ, ընկնում խոտի վրա, լսում եմ, քաղցր բույր է տարածվում օդում, ձայն չկա, բայց հաչոցը, բայց ավելի է մոտենում, լսում եմ մեր վազքի, առաջինը ինձ ցանկապատն անցկացնելու, հետևիցս ցատկելու, առանց հետ նայելու նորից վազքի, գետափին հասնելու ձայները, կարելի է շունչ քաշել, լսում եմ, չի ծիծաղում, ես էլ չեմ ծիծաղում, բայց ծիծաղ եմ լսում, շուտով Անահիտը գրպանից հանում է փրկված միակ խնձորը, լսում եմ, փոքրիկ ծալովի դանակով այն բաժանում ճիշտ երկու մասի և կեսը ինձ մեկնում․
-Աստված ջան, իրոք որ կյանքումս չէի կերել էսքան քաղցր խնձոր,- համտեսելով՝ չեմ ասում, բայց հասկանում է։
-ասում էի չէ՞,- չի ասում, բայց հասկանում եմ` նայելով ջրի մեջ արտացոլվող մեր գոհ դեմքերին,- որովհետև վախը համն ավելի քաղցր ա դարձնում, էդպես ա:
-վախն ի՞նչ կապ ունի, համով են ու վերջ:
-…
-…
-…
-…
-…
-ես չեմ վախեցել, ուրեմն՝ դու ես վախեցել,- չեմ ասում, բայց լսում, ձայն չեմ հանում, բայց հասկանում է։
ես ու Անահիտը լուռ-լուռ ենք, ու մեր լեզվակռիվը հասցնում է բորբոքվել, հևում, թեժանալ, իսկույն մարել, շուտով Անահիտը սրտնեղած հեռանում է, օրը հևում է, մինչև մութն ընկնելը մենակ թրևելուց հետո, հևում է, վերադառնում եմ տուն, մայրս սեղանին է դրել մի ամբողջ զամբյուղ խնձոր․
-Արտուշ պապը բերեց,- չեմ հարցնում, ինքն էլ չի պատասխանում, բայց գիտեմ,- այգում խնձորները շատ են, ինքն էլ բաժանում ա հարևաններին։
ձեռքս գցում եմ խնձորներից մեկին ու ճարճատյունով կծում… զարմանալի է… իրոք ուրիշ… թվում է` նույն այգուց են, գուցե` նույն ծառից… բայց ախր, բայց ուրիշ է… վախը չի դիպել…
