Սա իրական պատմություն է, որ տեղի ունեցավ հոգեբուժական աշխատանքիս 11-րդ տարում: Մեր հոգեբուժարանը գտնվում է մայրաքաղաքից դեպի հյուսիս տանող ճանապարհի 50֊րդ կիլոմետրին, այսինքն ոչ այնքան հեռու, որ հիվանդների հարազատները չայցելեն հեռավորության պատճառով ու ոչ էլ այնքան մոտ, որ նրանց այցելությունները հաճախակի լինեն: Սովորաբար նոր ընդունված հիվանդների հարազատները առաջին ամսվա ընթացքում այցելում են ամեն օր, երկրորդ ամսին այցելությունները դառնում են երկու կամ երեք օրը մեկ անգամ, 3-րդ ամսից նրանք գալիս են շաբաթ կամ կիրակի օրերին, 4-րդ ամսից հետո ամեն 15 օրը մեկ անգամ, իսկ ահա 5- րդ ամիսը որոշ հիվանդների համար դառնում է վճռորոշ, այսինքն վերջինը, վերջինն այն ամիսներից, երբ այցելուները դեռ հիշում են հիվանդանոցում մնացած կամ թողնված իրենց հարազատին: Չհաշված այն դեպքերի, երբ հիվանդը երիտասարդ է, և նրանց սիրողները չեն հաշտվում այն մտքի հետ, որ մարդն ում ամբողջ կյանքի խոստումներ էին տալիս կամ ով իրենց հավերժ սեր էր խոստանում այսքան վաղ է լքել իրենց, իսկ, եթե հիվանդը նորապսա՞կ է, կհարցնեք դուք, նման դեպքերում ամուսնության հոգսերից դեռ չմաշված սերը ստիպում է կողակցին սկզբում սիրո անհաղթահարելիության, հետո պարտավորության, ավելի ուշ ամոթի պատճառով այցելել, իսկ, երբ սպառվում է ամոթը սպառվում են նաև այցելությունները: Այսպես իմ աշխատանքային պրակտիկայի ընթացքում հարյուրներով կարող եմ հաշվել հոգեբուժարանի պատերից ներս իրենց կյանքը մաշող միայնակ հոգիներին, որոնց տարիներ անց լքում է նաև աստված, և հակասությունների մեջ ընկած հիվանդները մեկ կորսված հավատով մեկ կույր սնահավատությամբ կամ աղոթքներ են ուղարկում աստծուն կամ հայհոյանքներ:
Պատառոտված էջեր օրագրիցս
Հոկտեմբերի 3:
Հոգեբուժարանում աշխատելուս 11 թե 12֊րդ տարվա աշնանային այս օրը բուժքույրը սեղանիս դրեց մեր հոգեբուժական ընտանիքի նոր անդամի հիվանդության պատմությունը, այն նկարագրված է այսպես՝
Քաղաքացի էսինչ էսինչյանը, որըորպես վարչության պետ աշխատում է այսինչ նախարարությունում, 3 օր առաջ պատահաբար կուլ է տվել ձեռքին ամրակապվող անձնական օգտագործման ժամացույցը, և արդեն երեք օր է ցածրաձայն դընգդընգացնում է՝ թիք֊թոք, թիք֊թոք, թիք֊թոք: Հարցին թե ինչու է թիքթոքում, նա պատասխանում է որ ժամացույցի կուլ տալուց հետո վերածվել է ժամացույցի:
Սա իմ 11 թե 12 տարվա աշխատանքային պրակտիկայի ամենատպավորիչ դեպքն է, կամ գուցե ամենահավակնոտ մասնագիտական մարտահրավերը՝ ուղղված մի անփառունակ հոգեբույժի, որն իր աշխատանքային պրակտիկայի 11 թե 12 տարիների ընթացքում ոչ մի երևելի հայտնագործությամբ, հոգեբույժական որևէ նորարարությամբ կամ հայտնի որևէ մեկին բուժելով առողջապահական համակարգում իր ծանրակշիռ խոսքը չի ասել:
Հոկտեմբերի 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10:
Պարոն ժամացույցին դարձի բերելու իմ բոլոր փորձված մասնագիտական հնարքները, բոլոր դեղերն ու բոլոր ներարկումներն օրեր շարունակ անօգուտ են անցնում, արդեն մեկ շաբաթ է, ինչ մեր հոգեբուժարանի բոլոր ժամացույցներից առավել բարձր և առավել ստույգ թիքթոքող կա:
Այսպես շարունակելն անօգուտ է, և ես ստիպված եմ աշխատանքյաին պրակտիկայիս 11 թե 12 տարվա ընթացքում առաջին անգամ դիմել խորամանկության՝ օգտագործելով բնատուր դերասանական տաղանդս և երբեմն հիվանդագին երևակայությունս:
Հոկտեմբերի 11:
Այսօր Հիվանդանոցի մի քանի բժիշկների հետ բեմադրեցինք մեկ ժամանոց վիրահատական ներկայացում, պարոն ժամացույցին պառկեցրինք, բացատրեցինք որ վիրահատական միջամտությամբ պատրաստվում ենք նրա որովայնից հեռացնել կուլ տված ժամացույցը, ինչ֊որ անվնաս ներարկումներ կատարեցինք իբրև ցավազրկողներ, և սկսեցինք թատերական վիրահատությունը, որն ուղեկցվեց այս ու այն կողմ ցայտող արհեստական արյան, մսի կտորների տեսարանով, վիրահատության 20֊րդ րոպեին հիվանդի որովայնից հանեցինք պապիցս ժառանգություն մնացած ժամացույցը, որն ամենանմանն էր հիվանդի նկարագրած ժամացույցին, հետո բուժքրոջն ու օգնական բժշկին խնդրեցի սկսել կտրվածքը կարելու գործը, վերջիններս հմտորեն թելեցին ասեղն ու անցան գործի, այսպես մեկ ժամ անց, ավարտելով վիրահատությունը, հիվանդին տեղափոխեցինք մեր հիվանդանոցում գոյություն չունեցող վերակենդանացման բաժանմունք։
Հոկտեմբերի 12:
Անցել է մեկ օր, վերակենդամացման բաժանմունքից դուրս գրման նպատակով այցելեցի պարոն ժամացույցին, նա իջավ մահճակալից, ստույգ կանգնեց երկու ոտքի վրա, և վստահորեն հայտարարեց, որ ժամացույցն իսկապես այլևս իր մեջ չէ, ու ինքը վերադառնում է իր բնականոն կյանքին, այն որն ապրել էր մինչև ժամացույցի ներս գցելը:
Այսպես իմ աշխատանքային պրակտիկայի 11 թե 12֊րդ տարվա աշնանային այս անձրևոտ օրը մենք բաժանվեցինք մեր ամենայուրօրինակ հիվանդից, և լղոզվեցինք մեր ոչ միապաղաղ աշխատանքային առօրյային:
Հոկտեմբեր, նոյեմբեր, դեկտեմբեր, հունվար․․․
Հունիսի 5:
Այսօր լրանում է իմ հոգեբուժական պրակտիկայի 20֊րդ տարին, չգիտեմ այդ մասին հիշելուց է, որ հոգնածություն եմ զգում, թե այդ մասին հիշում եմ, որովհետև հոգնածություն եմ զգում, բայց ինչ-որ բան հաստատ ծանրացած է ուսերիս: Հասկանո՞ւմ ես, այստեղ կան մարդիկ, որոնց առաջին անգամ հանդիպել եմ 20 տարի առաջ, առաջին աշխատանքային օրվա շրջայցիս ժամանակ: Ու այդ դժբախտ և մեկընդմիշտ լքված հոգիները 20 տարի շարունակ իրենց պատից պատ են նետում, և նրանց արդեն ոչ միայն աստված, նրանց նաև սատանան է լքել: Դուք կարծում եք, որ երբ մարդու հոգին հեռանում է մարմնից մարդը մահանում է, իսկ ես արդեն 20 տարի ապրում եմ մարդկանց հետ, որոնց հոգիները պարզապես մոլորվել են, բայց չեն լքել իրենց մարմիններին, նրանք հավանաբար իրենց մարմիններին ավելի ամուր կապերով են կապված, քան մեր հոգիներն ու մարմինները, որովհետև որևէ այլ բացատրություն չունի 20 տարի չմեռնող տանջանքը: Պետք է խմել, այսօր ինքս ինձ կարող եմ խաբել, որ խմում եմ աշխատանքային գործունեությանս 20-ամյակը նշելու առիթով, ոչ թե որովհետըև կյանքի ընթացքն ինձ անկասելիորեն տանում է հարբեցողության: Հուսամ՝ ծանոթներից ոչ մեկ չի հանդիպի ու ականջիս չի շշնջա ճշմարտությունն այն մասին, որ խմում եմ, որովհետև ուզում եմ փախչել իրականությունից, որ ուսերիս ծանրացած այս իրականությունն ինձ մի օր աշխատանքային սենյակից նետելու է դիմացի դռնից ներս գտնվող ծանր հոգեկան հիվանդների բաժանմունք:
Հունիսի 6:
Երեկ աշխատանքից հետո եկա քաղաք, որովհետև որոշել էի հարբել: Փաբում հարմար տեղավորվել էի բարի սեղանի մոտ, և արդեն հավանաբար 10֊րդ բաժակ կոնյակս էի կոնծում, երբ հետևի սեղանին նստած խմբում նկատեցի հիվանդներիցս մեկին, այն մեկին որի մասին օրագրում պատմել եմ, այն մեկի, որի անունը պարոն ժամացույց էինք դրել, ու որին բուժեցինք ոչ թե բժշկական գիտելիքներով, այլ խաբեությամբ: Չգիտես ինչ փչեց խելքիս, ու որոշեցի մոտենալ, հավանաբար դարձյալ զոհ գնացի գրողի տարած հետաքրքրասիրությանս: Զարմանալի է, որ պարոն ժամացույցն ինձ անմիջապես մտաբերեց, չնայած շատ չեմ փոխվել, չհաշված ամբողջովին ճերմակած մազերս: Փաբի երաժշտական աղմուկի մեջ մի երկու բառ հազիվ փոխանակվելուց հետո պարոն ժամացույցն առաջարկեց դուրս գալ մի մի ծխախոտ ներս անելու: Դրսում տարօրինակ լռություն էր, չնայած տարօրինակ ոչինչ չկա, որ այս մի քանի հազար հոգանոց քաղաքում ուշ գիշերին աղմուկ չկա: Մի մի ծխախոտը դարձավ, երկու երկու, ապա երեք երեք, բժշկի և հիվանդի վաղեմի ու մոռացված ծանոթությունը վերածվեց բարեկամական ու անկաշկանդ մտերմության, իսկ միմյանց հանդեպ զգուշավորությունից մնացել էր միայն հարբած մարդու անփութություն: Դրսում ծխելու 20 կամ 25֊րդ րոպեին որոշեցի պարոն ժամացույցին պատմել իր բուժման իրական պատմությունը: Պարոն ժամացույցը լուռ լսեց պատմությունն այն մասին, որ իրեն իրականում ոչ մի վիրահատության էլ չենք ենթարկել, որ փորից ոչ մի ժամացույց էլ չենք հանել, ու որ այդ ամենը խորամանկորեն բեմադրված ներկայացում է եղել, որպեսզի իրեն ներշնչենք ժամացույցից ձերբազատված լինելու վստահություն: Պարոն ժամացույցը մի պահ լռեց, զարմանքով նայեց ինձ, ապա շուրջբոլորը, նստեց մայթի նստարանին, մարմինը թեքեց աջ, ապա ձախ, նորից աջ, ապա ձախ ու ես ամեն հաջորդ անգամ ավելի պարզորոշ սկսեցի լսել ինձ այնքան ծանոթ բառերը՝ թիք֊թոք, թիք֊թոք, թիք֊թոք․․․
Հոգեբուժարանի արխիվային փաստաթղթերում գտանք հոկտեմբերի 3֊ով թվագրվող մի հիվանդության պատմություն: Պատմությունը նկարագրված էր ճիշտ այնպես, ինչպես հոգեբույժի օրագրում է գրված, հիվանդության պատմության 4֊րդ էջում այն ընդհատվում է հիվանդի առողջացմամբ ու դուրսգրմամբ, հիվանդության պատմությունը նույն թղթապանակում շարունակվում է մեկ այլ մի քանի էջանոց տրցակում, տրցակը դարձյալ ավարտվում է հիվանդի դուրսգրմամբ, բայց այս անգամ դուրս գրման պատճառը շարադրված է այսպես՝ սեպտեմբերի 20֊ի երեկոյան ժամը 20:00֊ին հիվանդի մոտ արձանագրվել է սրտի կանգ, մահացածը 82 տարեկան է:
