Հետո կամաց-կամաց,
Ցավով մեր շողշողուն,
Որպես կորած տեսիլք,
Մենք կթաղվենք հողում:
Ռ. Դավոյան
Դեռ մի երկու օր առաջ էս տարվա Լուփդեվիլի հետ կապված Սաքոյի ամենահավակնոտ հույսը Դիլիջանի բաց երկնքի ու անշառ հոգեմետների տակ կտրվելն էր։ Նույն մասսայի հետ, որ նախորդ տարվա ռեյվին էր կտրվում-կպնում-կտրվում, ու նախորդի, ու նախորդի… Լավ էր՝ սրանք էլ կային։ Տեսնում էին, գիտեին իրեն ու իմացողի պես գլխով էին անում։ Ուրեմն ինքն էլ կար։ Ինքն էլ դեռ կար։ Ուրեմն ամեն ինչ դեռ հնարավոր էր, որ լավ լիներ էս տրաքած երկրում, ուր շատ հեշտ էր հիմնովին հոգնել, զզվել, թքել, թողնել, գնալ ու տարիներ անց գլխիկոր հիշել, որ սիրտդ թողել ես լեռներում։
Ամեն ինչ դեռ հնարավոր էր, որ լավ լիներ, քանի դեռ էս տեսակ վրանային հավաքներն իրար էին բերում միաժամանակ դինջ ու մոլեգնող տեխնոմաններին։ Անկախությունից էս կողմ մի քանի սերտ սերունդների խոստումնալից մերանով մերած, բայց արդեն հիմնովին հոգնել հասցրածներն ամեն բոհեմնոցում կերևային, մենակ թե ամեն տարի մի քիչ ավելի մատղաշ նորերով, ում վստահ խակությունից անմահության հոտ էր գալիս, մի քիչ ավելի կորացած հներով, ում կյանքը մեջտեղից խրթալեն կիսել, անցել էր, էս էլ տարի մի քիչ ավելի ռուս, ու ինքը դրանց արանքում՝ նույնը, մենակ մի քիչ ավելի գիտակից տարիների հետ ավելի շուտ հոգնող իր մարմնում կուչ էկած սրտի անորոշ պահանջներին։
Էսպես, էդ պահանջները շալակին՝ Սաքոն էս անգամ էլ կուլ գնաց Դիլիջանի ձորերում զարկող փ/սայ տեխնոյին։ Սրտի թրթիռներին հյուսեց էլէկտրոնային պարերգի ցկցկներն ու Լուփդեվիլի հենց առաջին գիշերը խոտերի ազդեցության տակ սկսեց ծառերեն խոսել։
Երկրորդ գիշերը, հին ու բարի ավանդույթին համաձայն, ընկերովի էլէսդե արին, ու Սաքոն ճամփա ընկավ Դիլիջանի կածաններով, խոտը ոտին խուտուտ տվեց, քայլքը թեթևացավ ու շալակը բեռնաթափ արեց. մեկիկ-մեկին հանեց պահանջներն իր հոգու, նայեց դրանց մոտիկից, նայեց հեռվից ու հին հեքիաթի պես փշուր-փշուր շաղ տվեց իր հետևից։ Անրջացած շուրջը նայեց ցերեկվանից գիշերը պար կապածներին։ Նրանց ամենախորքերից զգաց իրեն համամարդկային ապրումի մի նավապետ։ Ու ինչքան էլ որ չփորձեր իրեն անջատել, դնել բոլորից վերև հով մի տեղում, դիտորդի համար հարմար հեռավորության վրա, որտեղ կինոյի տղեքն ու աղջկեքը չապրած կենսափորձերն են վավերացնում սուտի ինքնակնարներում, հիմա ինքը բոլորինն էր, բոլորը՝ իրենը։ Հիմա հոգին նյութվել էր քաղցր թույնով ու ինքը ոտից գլուխ կենդանի սիրով էր շնչում։
…մինչև հանկարծ ռեյվի վերջին գիշերվա կեսին Սաքոյի լայնացած բիբերի առաջ չուրվագծվեց նա։
Նա։
Սևասև մազերն արձակ, արևից հարված ոսկե իրանով մեկ։ Էնքան փխրուն ու ձիգ, որ Սաքոյի շուրջն հանգեց ամեն ինչ, ֆոկուսից ընկավ, երկրի վրա մնացին ինքն ու Նարինը, ինքն ու Նարինը, Նարինն ու ինքը, Լուփդեվիլի վերջին գիշերը, ամբողջ գիշեր։
Աղջիկը չտեսնված մի սովորականության, հասանելիության շնչով էր շնչում։ Ոչ էն հասանելիությունն էր, որն իրենց իսկ կանոններով սահմանագծում են ինքինշխան կայացած կանայք, ոչ էլ բոզերի պայմանագրային հասանելիությունը, այլ վերապահված, ինչ-որ անհաս հեշտություն էր խոստանում տղային, ասես մի ուրիշ կյանքում իրար համար էին ապրել ու մեռել։
Սաքոն սկզբից փորձեց հարձակողական դիրքերից պաշտպանվել Նարինի հանկարծակի մուտքից իր տեսադաշտ, նույնիսկ կառչեց էգոյից, ինչպես դեռահաս տարիքում կաներ։ Ինքնասպասարկող մի երկու ռեպլիկ արեց, ցրած մտքերը կարծեց տեղավորել է մի բարդ ստորադասական նախադասության մեջ։ Երբ խարույկի մոտ հավաքվել էին թեյի հրաշագործի շուրջ, տղավարի կուրծքը փքեց, ձենն անսովոր թանձրությամբ հաստացրեց, ինքն էլ չհասկացավ՝ ինչու, ասես Նարինից փրկվելու միակ ձևը տապոռ մաչիզմի փորձված կոթն էր, նույնիսկ հիմա, երբ լիզերգիկ թթու դիէթիլամիդն անվերադարձ շեղել էր նյարդային ուղիների ճամփան դեպի բալագույնը։
Իզուր։
Նարինը թերթիկ-թերթիկ կլպեց տղայի զրահապատ շերտերն ու թողեց մերկ, իր ոտքերի տակ, ամեն ինչին պատրաստ։ Ինքն էլ չիմացավ ոնց հայտնվեցին Էկոկայանի հենց մեջտեղի լճակի վրա կորացած փայտե կամրջակին, որտեղից երկու աշխարհ բացվեց Սաքոյի առջև՝ մեկը լճի դրսից՝ վերևում, մյուսը լճի ներսից՝ ներքևում։ Ամբողջ աշխարհը երկատվեց ճշմարտության ու դրա արտացոլանքի հոսքերում. լճակի դրսից խավարաբեկ անտառը սկսեց սեղմվել Սաքոյի շուրջ, իսկ լճի ներսում աստղերի լույսերն արձակեցին ներսի աշխարհն անվերջ խորքեր, որտեղ անտառն էր մեղմիկ ալիքվում։
Սաքոն աչքերը վերև-ներքև անելուց հետո, վերջապես հառեց հայացքը լճից էս կողմ. շուրջբոլորած ծառերը մեկիկ-մեկիկ կեղևահան եղան ու շփոթված սոսափեցին թաքուն, Սաքո՜, արի՜, մեզ մոտ արի՜, տե՜ս ինչ լավն է մեր դշխուհի՜ն, ինքը քեզ տեր, դու էլ ծառա՜, Սաքո՜, որ գաս, էլ չես գնա՜… ու մարդկային լեզվով սլսլացին տաքուկ, քանի Նարինը ծառանում էր իրենց գլխին որպես անտառի նվագապետ։ Հիմա աշխարհում բոլոր ծառերը Նարինի մատների շարժման հետ ծփում էին աջ ու ձախ, ձախ ու աջ, մինչև տղան էլ վերջապես ծառայողաբար հանձնվեց աղջկան։ Նարինն անմար ջերմությամբ առավ տղային իր կեղևի մեջ ու նա փակվեց, պրկվեց, ճկվեց մեջը, նավարկելով ետ ու առաջ, ու վար ու վեր, խորասուզվեց իր թռիչքի բարդ խորշերում, ու բողբոջեց անզուսպ՝ որպես փոքրիկ գարուն, որպես թաքուն թախիծ, տերևների խորքում։
Ինքն ու Նարինը մեկը դարձած՝ ձուլվեցին հայոց ծառուխոտին, Դիլիջանի չոլերում շաղած չեչոտ քարերին, մամռակալած ջրափոսերին, դուրս հորդեցին վեր, խառնվեցին Էկոկայանի խորքերում ձուլվող ռիթմիկ թրթիռին, ու թմրեցրին ներքևում ծփացող արագ ծերացող ջահելներին ու ջահելանալ փորձող ծերերին, դարձան նրանց հոգիների նոր բալասանը, մինչև Սաքոն ինքն իր հոգին էլ չփարատեց։ Խաղաղվեց։ Վերջացավ։ Մարեց։
Ուզեց էսպես մնալ մեկընդմիշտ։
Ուզեց էսպես խարսխված մնալ Նարինի մեջ։
Ուզեց նահանջն առած ծվարել աղջկա բնում։
Բայց հեռու հեռվից մի խուլ ձայն սկսեց մրմնջալ Սաքոյի ականջին, սկզբում թաքուն աղոթքի պես կամաց, հե՜տ արի, Սաքո՜, հե՜տ արի, տակը չմնա՜ս,… հետո ավելի բարձր, տես չքնե՜ս, վե՜ր կաց, Սաքո՜, ու վերջում արդեն արարչի պես մարգարեաբար, բաց արա՜ աչքերդ, Սաքո՜, բա՜ց արա, թե չէ կկորչես ամեն տեղից, կջնջվես էս տողերից։ Բայց Սաքոյի աչքերը ճպռակալել, սոսնձվել էին իրար ծառի խեժով։ Բաց արա՜ Սաքո՜, գոռում էր գրողը, ով հրաժեշտներից հոգնել էր, ում հետ Սաքոն դեռ պիտի շատ ճամփաներ կտրեր, քեզ եմ ասու՜մ, կկոտորվե՜ս, կլղոզվես թղթիս, Սաքո՜, բաց արա՜ աչքերդ, Սաքո՜…
Բացեց։
Բացեց, պատռեց էնպես, որ թարթիչները պոկռվեցին, ու թողեցին աչքերն անտերուդուս՝ դիմացից երերացող ծառաստանի առաջ արնաշաղախ ու անպաշպան։ Ծառերն էլ էդ մուգմգացած, ստվերոտ, դևոտ չարքեր դարձած՝ փ/սայ տեխնոյի ռիթմին հագած, սինկոպաթիկ կռթկռթոցով՝ դուրս էին ցայտում ջադու դարձած։ Լեղիողորմ գոռում-գոչում, Սաքո՜, Սաքո՜, մեզ մոտ արի՜, Էս աղջիկը, տե՜ս, ինչ լավն ա… Տե՜ս, ինչ ուրախ պար ենք գալի. Տարա-նի-նա՜… տարա-նա-նա՜…
Դողը բռնեց, հետ-հետ գնաց, փշաքաղված ուսը դիպավ Նարինին։ Սիրտ չէր անում աչքը թեքել, ասես մի պահ հայացքը կտրեր անտառից թե չէ, հասնելու էին վհուկ դարձած, ճանկռեին կոկորդից ու խրվեին մեջը ճյուղ-շյուղերով, ներսից ճեղքեին, տնկվեին միջում ու Սաքոն դառնար Էկոկայանի ծառերից մեկը։ Բայց ճար չուներ։
Շրջվեց։
Տեսավ Նարինին։ Խեժակալած աչքերը, թարախոտ ձեռքերն առաջ պարզած՝ եղունգների տակից ճիճվակոլոլ ճյուղերը դուրս էին պրծնում դեպի Սաքոն։ Հերարձակ մազերը քամուց զարկում էին օձի մտրակով մեջքին։ Բաց բերանից նամազ-նամազ վեր էին սողում դալար շիվեր, ձգվում-ձգվու՜մ դեպի տղան։
Սա զարզանդած գլուխն առած՝ գցեց իրեն անտառներով, կոխեց-անցավ վրան ու խարույկ, կամուրջ ու տատասկ։ Հետևից ամբողջ անտառն աղիողորմ, լացում, գոռում, արի՜ մեզ մոտ, արի՜, արի՜… Մի լավ վազեց, հոգնեց, հատեց, էլի վազեց՝ աշխարհն իր հետևից ընկած, ինքն իր հետևից ընկած, մեկ էլ ոտը դիպավ քարին ու ընկավ բերանքսիվայր լճի ափին։
Էստեղ, լճի խորքերից երևացին իր բոլոր հաջորդ առավոտները՝ լուռ-լուսավոր ու անծայր, ծառ ու խոտ անվրդով թմբիրի մեջ, Դիլիջանի սարուձոր՝ հանդարտ, աներեր, մեջը մի բոլ ռեյվական ընկեր, ու Նարինը մեջը՝ քաղցր, ժպտադեմ։
Նորից նայեց վեր ու տեսավ Նարինին լճի էս կողմից. ծառախեղդ խռխռոցով շարժվում էր ջադուի պես առաջ: էն, ինչ առաջ աղջիկ էր եղել, էն ինչ ջրի մյուս կողմում՝ հեզ հարսնացուի լռիկ-մնջիկ քայլքով, մազերը սևափայլ, արևից ոսկեջրած մաշկի վրա շաղած՝ ծորում էր դեպի իրեն՝ ջրահարսի տաք գրկի խոստումը բաց։
Ու որոշեց Սաքոն իր անելիքը… բաց արա՜ աչքերդ, Սաքո՜… որոշեց անելիքը մեկընդմիշտ… բա՜ց արա, թե չէ կջնջվես էս պատմության տողատակից… քանի դեռ ուշ չէր, քանի դեռ անտառի քրքիջը չէր խորտակել Սաքոյի միտքը, որոշեց իր անցավոր ցավի մշտական լուծումը… բաց արա՜ աչքերդ, Սաքո՜, գոռում էր գրողն իր ախտորոշման աղերսագրերից ահաբեկ… բայց վազեց Սաքոն մի անգամ էլ, բարձրացավ լճակի վրա կորացած կամրջակին, կանգնեց փայտե բազրիքին ու թռավ լճի մեջ…
Ու փարվեցին իրար Նարինն ու Սաքոն լճի միջում, ինչպես էդպես էլ չփարվեց մեկին, չսթրվեց հանգիստ հոգին մի տեղ, մի տեղ չարեց, չհարմարվեց էս աշխարհին ու չուզեցավ տեսնել, լսել լճից էս կողմ, էս աշխարհի կնճիռների ակոսներում դարան մտած մութ չարքերին, թողեց գրողին մենակ, առանց հրաժեշտի, ու մնաց տակը Լուփդեվիլի։
