1953 թվականի օգոստոսի 5-ին՝ ժամը 16-ին, երկար օրերի մտորումներից ու տատանումներից հետո, Ֆաեզեն որոշում կայացրեց: Լռելն այլևս անիմաստ էր: Եթե շարունակեր համբերել, ինչն առանց այն էլ երկար էր տևել, ամեն ինչ իրար կխառնվեր: Պետք է գնար ու պաշտպաներ իր իրավունքը: Հենց այդպես. ողջ ուժով, որ եռում էր ներսում: Մեկ ժամ տևեց, մինչև պատրաստվեց: Զգուշորեն հագել էր զուգագուլպան, հանել էր զգեստը, հագին քաշել քաթանե ամառային կիսաշրջազգեստն ու բլուզը և հընթացս մի քանի անգամ մտածել՝ գուցե Ամիր խանն այնտեղ լինի: Ամիր խանի մասին մտածելիս այրվել էր նրա մարմինը: Եթե Ամիր խանն այնտեղ լիներ, ինքը չէր կարողանալու հանգիստ խոսել: Ընդհանրապես չէր կարողանալու խոսել: Դարձյալ պիտի սրտում պահեր ամենը և նորից տարակուսանքի ու մտատանջության գիրկն ընկներ: Ամեն անգամ, երբ ցանկացել էր խոսել, սրտում ծնվել էին կասկած ու անվճռականություն. ծանրութեթև էր արել՝ ասի՞, չասի՞:
Երբ հայելու առաջ դիմափոշի էր քսում, մրմնջաց՝ ծերացել եմ: Քսանութ տարի, երկու ամիս էր անցել ծնվելու պահից: Ծեր չէր, իհարկե: Հյուծվել էր: Հագավ կոշիկները, վերցրեց պայուսակն ու իջավ աստիճաններով: Տատը, նստած բակում՝ թախտի վրա, նայում էր ջրավազանին: Սթափվեց աղջկա բարձրակրունկների կտկտոցից: Հարցրեց.
-Դո՞ւրս ես գնում:
-Հա՛:
-Լավ չէ: Ամենուր խառնաշփոթ է:
Հարևանը միացրել էր ռադիոն: Աղմուկը հասնում էր մինչև իրենց բակը: Ֆաեզեն հապաղեց: Տատը ճիշտ էր: Տատն ասաց.
-Գոնե չադրան գլխիդ քաշիր:
Ֆաեզեն առանց մի բառ արտաբերելու բարձրացավ վերև: Սև չադրան, որ կրում էր սգի ժամանակ, դուրս քաշեց շորերի տակից և գլխին գցեց՝ հայելու առաջ կանգնելով: Արհեստական մետաքսի խոշոր ծալքերը, կողքից նայելիս, նրան վերածեցին խորանարդների հավաքածուի: Եթե Ամիր խանն այնտեղ լինի, հաստատ հոգու հետ խաղալու է: Ամիր խանի՝ հոգու հետ խաղալն իրեն դուր էր գալիս, բայց ոչ այդ դեպքում: Հաճելի էր, երբ կատակներն ամուսնանալուն էին վերաբերում, բայց երբ ծաղրում էր չադրան, ինքը վատ էր զգում: Քիչ էր մնում՝ լացի, բայց նրա առաջ արցունք թափելը ճիշտ չէր լինի: Մտածեց՝ մեկ է, հնար չկա: Ներքև իջավ. այս անգամ չադրայով: Տատը ծպտուն չհանեց: Երկար ժամանակ էր՝ ո՛չ նկատողություն էր անում, ո՛չ խրատ էր տալիս: Դուրս եկավ: Մայրուղուն կից՝ երկրորդական փողոց էր: Հեռվում ցույց էր, բայց սա գլխավոր ճանապարհը չէր, և շատ շուտով մի տաքսի հայտնվեց: Ֆաեզեն նստեց և ասաց՝ Սեզավար: Վարորդը հայելու միջից նայեց նրան: Արդեն վարում էր: Հարցրեց.
-Չե՞ք վախենում: Վիճակը շատ խառն է:
-Ճար չունեմ:
-Ստիպված՝ պիտի երկարացնեմ ճանապարհը: Հիմնականով չեմ կարող գնալ: Վտանգավոր է:
-Ոչինչ:
Վարորդը վարում էր երկրորդական փողոցներով: Խաչմերուկներից մեկում խցանում էր: Մի մարդ, փողոցի մեջտեղում կանգնած, ձեռքերով հրահանգներ էր տալիս: Մի քանի մեքենա հաջորդաբար շարվել էին: Հանկարծ հրահանգ տվողն անսպասելիորեն թռավ մայթին: Արագ-արագ հեռանում էր: Նրան հետևում էին: Տղամարդը շեղվեց ճանապարհից և կորավ տեսադաշտից: Մեքենաներն իսկույն պոկվեցին տեղերից: Տղամարդուն հետապնդողը թռավ այն տաքսու վրա, որի մեջ Ֆաեզեն էր: Ձեռքին կար դանակ, որով հարվածում էր մեքենայի ապակուն: Նրան տեսնելուն պես՝ աղջիկը գլուխն առավ փեշերի մեջ: Արդեն փոշմանել էր, որ դուրս է եկել: Վարորդը կտրուկ արգելակեց: Ֆաեզեն գլուխը խփեց դիմացի նստարանին: Վարորդը հապշտապ շարունակեց ընթացքը: Ֆաեզեն ողջ մարմնով հետ գնաց: Տղամարդն ընկել էր տաքսու վրայից: Վարորդն ասաց.
-Զգուշացրի՝ վտանգավոր է: Գնում եմ, կանգնեմ:
Ֆաեզեն չպատասխանեց: Վարորդը շարունակեց.
-Շո՛ւն տերտեր: Ես քո տիրոջ… թշվա՛ռ: Տիկինս տասն անգամ ասաց՝ դուրս մի՛ արի:
Ֆաեզեն չէր պատասխանում: Նրան դուր չէր գալիս հայելու միջից իրեն անդադար նայող տղամարդու հայացքը: Ուզում էր շուտ իջնել մեքենայից:
Ի վերջո տեղ հասան: Մի երկութումանանոց դրեց վարորդի ափի մեջ: Նրա ձեռքի հպումից այնպես սարսռաց, որ մանրին չսպասեց: Բացեց տաքսու դուռն ու դուրս թռավ: Տունը, ուր այցելում էր, փողոցի վրա էր: Այդտեղ էլ էր աղմուկ, բայց հեռվից էր գալիս: Ֆաեզեն սեղմեց զանգի կոճակը, և երկու րոպեն հանդուրժելը կուլ տվեց ինչպես թույնը:Ալիյեն բացեց դուռը: Քնաթաթախ էր:
-Մինչև հիմա քնա՞ծ էիր,- բացականչեց Ֆաեզեն,-կեցցե՛ս, Ալիյե՛ ջան:
Ալիյեն բարևել ու մի կողմ էր քաշվել, որ հյուրը ներս մտնի: Ֆաեզեն հարցրեց.
-Մունես խանումը տա՞նն է:
-Տանն է:
-Որտե՞ղ է:
-Պիտի որ հյուրասենյակում լինի:
Ֆաեզեն ուղղվեց դեպի հյուրասենյակ: Առաջին քայլափոխին շշնջաց՝ այստեղ է, երկրորդին՝ այստեղ չէ: Շարունակեց մինչև դռանը հասնելը: Հինգերորդ քայլն էր. ասաց՝ այստեղ է, և դուռը բացեց: Մունեսը, ռադիոյի դիմաց միայնակ նստած, ուշադիր լսում էր: Ամիր խանն այդտեղ չէր: Մտածեց՝ գուցե վերևի հարկում քնած է: Ասաց.
-Բարև՛:
Մունեսի դեմքը փթթեց:
-Ա՛յ քեզ անակնկալ: Ո՞նց ես, ջանի՛կ: Անցյալ տարի ընկեր էիր, այսօր արդեն՝ ծանոթ,- վրա բերեց Մունեսը՝ դանդաղ վեր կենալով տեղից: Ռադիոյի ձայնն իջեցրել էր:
-Թո՛ղ անակնկալներն այդպիսին լինեն: Ձեզնից էլ ո՛չ ձայն կա, ո՛չ ծպտուն: Աստված բարին կատարի:
Կանայք համբուրել էին իրար և ռադիոյի մոտ, կողք կողքի նստած, հաճոյախոսում էին ու քրթմնջում:
Ֆաեզեն հարցրեց.
-Մենա՞կ ես:
-Հա՛, սիրելի՛ս, մենակ եմ: Մերոնք գնացել են Մաշհադ:
-Հա՞, բա ինչո՞ւ ինձ չես ասել:
-Երկու օր է, ինչ գնացել են:
-Հա՜: Ամիր խանն ի՞նչ է անում:
-Տանը չէ, գործի է:
-Պա՛հ, էս խառնաշփոթին ի՞նչ գործ:
-Ես ի՞նչ իմանամ: Դուրս է գալիս, ասում է՝ գնում եմ գործի:
-Արտասովոր է:
-Արտասովորը քո գեղեցկությունն է:
-Ինչպիսի՜ հաճոյախոսություն: Հոգաչափ շնորհակալ եմ:
-Ինչպիսի՜ հաճոյախոսություն: Թեյ կուզե՞ս:
-Շնորհակալ կլինեմ: Եթե դժվար չէ…
Մունեսը վեր էր կացել, որպեսզի թեյ պատրաստի: Ֆաեզեն անջատեց ռադիոն: Հնարավոր է՝ ռադիոն խանգարեր խոսել: Չափից ավելի մտորել, գցել-բռնել էր, որպեսզի այլևս չերկմտի:
Մունեսն արդեն վերադարձել ու անձայն նստել էր հյուրի դիմաց: Ֆաեզեն մի տեղ կարդացել էր, որ կլոր երես ունեցողներն ի ծնե հիմար են: Հենց կարդացել էր, անմիջապես նետվել էր դեպի հայելին և նայել սեփական դեմքին: Գիտեր՝ իր երեսը կլոր չէ: Իրեն բազմիցս ասել էին, որ ձիու դեմք ունի: Ավելի շատ մայրն էր ասել խայթող տոնով, ինչը տարիներ շարունակ բզկտել էր նրա սիրտը: Այնուամենայնիվ, հենց կարդացել, վազել էր դեպի հայելին, նայել իրեն, համոզվել, որ ինքը չի կարող հիմարների դասից լինել: Դրանից հետո սովորություն էր դարձել մարդկանց դեմքերով գնահատելը: Ամիրի դեմքը քառակուսի էր՝ ուղղանկյուն պիրկ ծնոտով: Բայց Մունեսը կլորերես էր. կլոր-կլոր, լիալուսնի կամ առնվազն ձվի նման: Վերջին տասը տարիներին կարծել էր, թե նա հիմար է, ու թեև տասը տարով Մունեսը մեծ էր իրենից, մտերմացել էր հետը: Նրա մեջ ինչ-որ գրավիչ բան կար, որի շնորհիվ իրենց ընկերությունն ամրապնդվել էր: Հետո՝ մեկ-երկու տարի անց, մեջտեղ էր եկել Ամիրի հարցը: Այժմ Ֆաեզեն շփվում էր Մունեսի հետ և՛ նրա, և՛ Ամիրի համար: Շատ անգամ էր մտածել՝ եթե Մունեսի դեմքը փոքր-ինչ երկարավուն լիներ, գուցե գլխի ընկներ և կարգավորեր իր ու Ամիրի ամուսնության հարցը: Շատ անգամ էր մտածել՝ խե՛ղճ աղջիկ, ախր, ինչո՞ւ է դեմքն այդքան կլոր:
Ալիյեն մատուցեց թեյը: Ըմպեցին: Մունեսը ժամանակ առ ժամանակ ռադիոյին էր նայում: Թեև ինքն իր տանն էր, ու ինքն էր տարիքով մեծը, բայց չհամարձակվեց ռադիոն միացնել: Հարցրեց.
-Վիճակը շա՞տ խառն է:
-Հա՛, քաոս է:
-Ամիր խանն ասաց՝ հանկարծ դուրս չգամ, գլուխս կթռցնեն:
Ֆաեզեն մտածեց, որ չպետք է շեղվի բուն թեմայից, և հարցրեց.
-Վերջերս Փարվինին տեսե՞լ ես:
-Չէ՛, մեկ ամիս կլինի չենք հանդիպել:
-Ինչո՞ւ:
-Վերջին անգամ, երբ հետը խոսեցի, երեխան հիվանդ էր, ասաց՝ կարմրուկ է, ավելի լավ է՝ ոչ ոք չգա, վարակն էլ էս կողմ, էն կողմ չտանի:
-Բախտդ բերել է, որ չես տեսել:
Մունեսն աչքի պոչով նայեց Ֆաեզեին: Ֆաեզեն սպասում էր արձագանքի, որպեսզի միտքը շարունակի: Մունեսը, սակայն, նայում էր գորգի ծաղիկներին: Ճարահատյալ շարունակեց.
-Իմ կյանքում հանդիպած ամենաանամոթ արարածն է:
Այս անգամ Մունեսը նայեց նրա երեսին: Հայացքում զարմանք կար: Հարցրեց՝ ինչո՞ւ:
«Ինչու»-ն շատ անկեղծ արտաբերեց: Ֆաեզեն մտածեց. «Տե՛ր Աստված, երանի երեսն այդքան կլոր չլիներ»:
-Ստոր, զզվելիի մեկն է: Ահավոր է, երբ մարդն այս ամենը հասկանում է տասը-տասնհինգ տարվա մտերմությունից հետո: Մեր սուսիկ-փուսիկ հարսիկը երես է առել, ամոթը մի կողմ է դրել, պատիվը գետնով տվել: Հիմա ամեն ստորության պատրաստ է:
Մունեսի աչքերում ծփում էր ահը: Հարցրեց.
-Ի՞նչ է արել: Չլինի՞ ուզում է բաժանվել:
-Չէ մի՜: Պա՛հ: Թշվառը: Դա էր պակաս, ապահարզան տար: Կեղտո՛տը: Ափսո՛ս եղբայրս:
Մունեսը զարմացած սեղմեց շուրթերը: Հետաքրքություն ծնվեց ներսում: Փորձում էր հասկանալ Փարվինի անամոթության պատճառը: Չէր ստացվում: Նրան հիմնականում տեսել էր Ֆաեզեենց տանը՝ ուրախ ու տխուր առիթների, ծիսական արարողությունների ժամանակ, պարզ, սիրալիր վերաբերմունք էին ցուցաբերել միմյանց նկատմամբ, և նրա արարքում Մունեսը ոչ մի արտասովոր բան չէր նկատել:
Մունեսը նայում էր Ֆաեզեին: Սպասում էր բացատրության: Ֆաեզեն էլ Մունեսին էր նայում, երբ հանկարծ աչքերը լցվեցին, լցվեցին, ու արցունքները գլորվեցին: Դրանից Մունեսը հուզվեց: Նա ևս արտասվեց: Միշտ էր այդպես եղել: Հենց մեկը լալիս էր, Մունեսի լացն էլ էր գալիս: Ինքն էլ չգիտեր՝ ինչու է այդպես: Շարժեց շուրթերը, որ հավաքել էր հուզմունքից, և ասաց.
-Աստված սիրես, մի՛ լացիր: Ախր ի՞նչ է եղել:
Ֆաեզեն փնտրում ու չէր գտնում թաշկինակը: Չադրայի փեշով, որ փռվել էր շուրջը, մաքրեց աչքերը:
-Գիտե՞ս՝ որքան ջերմ եմ եղել հետը: Կարծում ես՝ եթե ես չլինեի, կկարողանա՞ր այդքան երջանիկ լինել: Ահա, անցած տարի եղբորս հետ կռվել էր, թողել-գնացել: Մեղավորն ինքն էր: Ո՞ր մի խելքը գլխին կինն է նման բան անում: Քո կարծիքով ո՞ւմ միջոցով հաշտվեցին: Ի՛մ՝ խեղճուկրակիս: Կազմակերպեցի մի ճաշկերույթ, որի մասին ողջ քաղաքը մինչև հիմա խոսում է: Գնացի, Միրխանդից միս առա: Երկու թուման էլ ավելի տվեցի, որ ամենալավ կտորը տա: Սմբուկ սարքեցի, թահչին սարքեցի, հավ խորովեցի: Ի՜նչ խորոված էր: Կիտրոնի հյութ, նանա, համեմունքներ վրան քսեցի, ժամ ու կես բակում խորովեցի: Մածուն ու սպանախ սարքեցի: Լոլիկ ճարվո՞ւմ էր: Վեր կացա, հասա շուկա, որ պոմիդոր գտնեմ: Գնդապետ Սարվբալայի միջոցով օղի առա, որ դրա հերը կոնծի:
Ֆաեզեն սեղմեց շուրթերը հանկարծահաս դառնությամբ, որ իր էությունից էր բխում: Մունեսը պլշած նայում էր նրան: Հարցրեց.
-Հետո ի՞նչ եղավ:
-Ի՞նչ պիտի լիներ, աղջի՛կ ջան: Նոր հարսանիք կազմակերպեցի, ճամփեցի նրան եղբորս տուն: Երկու ամիս հետո անամոթը որոշեց՝ պատասխան տա: Ուզում էր՝ գործերս հարամի: Ընթրիք էր կազմակերպել: Անպատկառը վերցրել, եվրոպական ճաշեր էր սարքել: Մի քանի կտոր լեշ էր գցել ափսեի մեջ, ասում էր՝ բիֆշտեքս է: Հը՜մ: Իբր մենք էշ ենք: Ճաշակ-մաշակ չունենք: Հենց էդտեղից հասկացա՝ հետս թարսվել է: Ասացի՝ էնպես թարսվել ցույց տամ, որ խելքդ գլուխդ գա:
-Բայց երբեք չի ասել, որ նման մտադրություն ունի,-ասաց Մունեսը:
-Ի՞նչ պիտի ասի: Ի՞նչն ասի: Ասի՝ ուզում է ինձնից վե՞ր թռչել: Մի ամբողջ կյանք, ով Ֆաեզեի եփածը կերել է, համը բերանում է մնացել: Հիմի էդ գավառացի արքայադուստրը համարձակվում է ասել՝ հետս կռի՞վ ունի: Պտուղը ծառից հեռու չի ընկնում: Գայլի ձագը մեկ է գայլ էլ մնալու է, թեկուզ մարդու հետ մեծանա:
-Հա՛:
-Գնացի, խոհարարական գիրքը ձեռքս առա: Եթե մարդ կարողանում է թահչին սարքի, բիֆշտեքս-միֆշտեքս ի՞նչ է, որ չսարքի: Սովորեցի:
-Դե պիտի սովորեիր: Էդտեղ բան չկա: Ամեն օր առավոտյան ռադիոյով սովորեցնում են՝ ոնց սարքես: Ամեն ինչ պարզ է:
-Ես էլ հենց էդ էի ուզում ապացուցել: Նորից սեղան գցեցի:
-Ե՞րբ:
-Մի ամիս առաջ: Բոլորին հրավիրեցի: Եվրոպական ուտեստներ էին: Գնացի, Միրխանդին հինգ թուման տվեցի, ութ կտոր ֆիլե առա: Ամեն մեկին՝ մի ֆիլե: Ոլոռ առա, կանաչ լոբի առա, Ստամբուլի կարտոֆիլ… Լոբով բրինձ եփեցի սալաթի հետ: Մածնով սպանախ էլ դրեցի: Ֆիլեի համար հո՜ սոուս չէի սարքել, մատներդ հետը կուտեիր: Գնացի շուկա, առա ամենախոշոր դեղձերը՝ հետն էլ՝ կեռաս, բալ, նեկտարին: Գնդապետ Սարվբալային ասացի, օղի առավ: Օղին լցրի կուժի մեջ, կուժը դրի սառույցի մեջ: Սառույցի կտորները լցրի տատիս բյուրեղապակյա վազի մեջ:
Մունեսը հիացած նայում էր Ֆաեզեին: Հարցրեց.
-Ինչո՞ւ:
-Որ օղին սառը մնա:
-Հը՜մ:
-Լա՜վ կերան: Կերան, պա՛հ-պա՛հ ասացին: Կերան-կերան, պա՛հ-պա՛հ ասացին: Մատներն էլ հետը կերան: Էդ ժամանակ խանումը նախանձից տրաքեց: Ոնց որ խաշած բազուկի կտոր լիներ:
-Փարվի՞նը:
-Բա էլ ո՞վ: Գիտե՞ս՝ ինչ արեց:
-Չէ՛:
-Ո՛չ տվեց, ո՛չ առավ: Ասաց՝ Ֆուզի ջան… Հողերը գլխիս: «Ֆուզի ջան»…Կեսը կգնա, լեզուն չի պտտվում՝ ասի Ֆաեզե: Հա՛: Ասաց. «Ֆուզի ջան, մի բան ասե՞մ, ֆիլեի վրա սոուս չեն լցնում»: Էնպիսի մի տոնով ասաց, որ յոթ կողմի հարևաններն էլ լսեն:
-Հա՜:
-Չես պատկերացնի՝ հետս ինչ կատարվեց: Ասացի՝ ո՞վ է որոշել, որ ֆիլեի վրա սոուս չեն լցնում: Ասաց՝ ռադիոյով է լսել: Ասացի՝ ես էլ գրքից եմ կարդացել: Ինքը թե՝ իմ գրքում էլ է էդպես գրված: Ասացի՝ ուրեմն ստից գիրք է: Ափսոս, եղբայրս մեջ ընկավ: Ասաց. «Հիմա ինչ կարևոր է, լցնում են, չեն լցնում, կարևորը՝ համով է»: Խանումը փքվեց, երբ եղբայրս ինձ պաշտպանեց: Էդպես փքված մնաց մինչ ընթրիքի ավարտը:
Մունեսն այնքան էր տարվել թեմայով, որ Ֆաեզեն մի քիչ էլ ճոխացրեց:
-Մի խոսքով, էդպես փքված-փքված մնաց, մինչև տղամարդիկ դուրս եկան պատշգամբ: Իբրև մնացել էր՝ ինձ օգնի՝ սեղանը հավաքենք:
Ֆաեզեն լռեց: Սեղմեց շուրթերը: Այլևս չկարողացավ դիմանալ: Արցունքներն անձայն գլորվեցին այտերին:
-Աստվա՛ծ իմ: Մի՛ լացիր: Աստծո՛ւ սիրույն,- ասաց Մունեսը:
Մունեսն էլ էր արտասվում:
-Սեղանը հավաքելու ժամանակ էլ շուռ եկավ, ինձ ասաց՝ էն մարդը, որ դալաններում ինչ-որ ջահելի է քսմսվում, պիտի մտածի իր կուսաթաղանթի, այլ ոչ թե խոհանոցի մասին:
Արցունքները հոսում էին Ֆաեզեի դեմքով, լցվում ծոցը: Մունեսը, թափվող արցունքներին զուգահեռ, զարմանքից պլշել էր: Հարցրեց.
-Ի՞նչ ջահել:
-Իր շուն-շանորդի հորեղբոր քաքոտը. ոնց որ զուգարանից դուրս թափված կեղտ լինի: Թաղեմ դրան: Երբ ես ու էդ տղան… Արյունը խփեց գլխիս: Սկզբում ուզում էի մի ուժեղ չափալախ տալ ականջին, էնպես, որ թմբկաթաղանթը պայթի, ու ընդմիշտ հիշի, բայց ափսոս եղբայրս այնտեղ էր: Հետո էլ մտածեցի՝ ինքը կծում է, ես էլ կկծեմ: Ասացի. «Նախ դալաններում եղբորդ քսմսվողը միայն Ազրայիլը կարող է լինել: Գիտե՞ս՝ ինչու: Որովհետև էդ զզվելիին միայն մահվան հրեշտակը կարող է դիպչել: Երկրորդն էլ՝ կուսության թաղանթ չէ, ծակ է: Երեք երեխա ես հետ գցել, մինչև հիմա չգիտե՞ս՝ ծակ է, թե՞ թաղանթ: Միայն մարդկանց առաջ ճառում ես…»:
Մունեսն այլևս չէր արտասվում: Հայացքը սևեռել էր Ֆաեզեին: Ֆաեզեն շարունակեց. «Եթե էդ կեղտոտ բերանդ մի անգամ էլ բացես, մի հատ Փարվին կսարքեմ, հարյուրին էլ կողքը կդնեմ: Լա՛վ է, հիմա եղբորիցս վախենում է: Սսկվել է»:
Մունեսը լուռ նայում էր գորգի ծաղիկներին: Ֆաեզեն և՛ մաքրում էր արցունքները, և՛ ուշի ուշով հետևում Մունեսի դեմքի փոփոխություններին: Ասաց.
-Գիտեմ՝ օձի նման մինչև չխայթի, չի հանգստանա: Հիմա էստեղ-էնտեղ ինձ խայտառակում է: Բայց հեչ վեջս չի: Իմ խիղճը մաքուր է: Կեղտը ձյանը չի կպչում: Այնքան էի ջղայնացել, որ քիչ էր մնում՝ գնայի, գինեկոլոգից վերցնեի կուսությունս հաստատող հետազոտության թերթիկը, դնեի շրջանակի մեջ, կպցնեի պատին, որ դրա նախանձ աչքը դուրս գար:
Մունեսը շարունակում էր նայել գորգի ծաղիկներին: Ապա ասաց.
-Կուսությունը թաղանթ է: Ասում են, եթե աղջիկը բարձր տեղից ցատկի, կուսությունը կվնասվի: Թաղանթ է, կարող է պատռվի:
-Ի՞նչ ես ասում, ա՛յ աղջիկ: Ծակ է: Սկզբում նեղ է, հետո լայնանում է:
-Օ՜ֆ:
Մունեսը սփրթնել էր: Ֆաեզեն նրան էր նայում: Հարցրեց.
-Ի՞նչ է եղել:
-Հե՛չ: Բայց պիտի որ թաղանթ լինի:
-Չէ՛: Գրքում կարդացել եմ: Ես շատ եմ կարդում: Անցք է:
Գրեթե միաժամանակ ներս մտան Ալիյեն՝ մրգերով, և Ամիր խանը: Ֆաեզեն դարձավ հեզ ու խոնարհ: Քառակուսի տղամարդը ողջունեց կանանց և փռվեց սենյակի անկյունում դրված բազկաթոռին:
-Դրսում քաոս է: Դուրս չգաք, հա՜,-ասաց, հետո նկատեց աղջիկների կարմրած աչքերը: Հարցրեց՝ բա՞ն է եղել:
Մունեսը պատասխանեց՝ չէ՛:
Ամիր խանն այլևս սիրալիր չէր նայում: Խոժոռվել էր: Կրկնեց.
-Ասում եմ, բա՞ն է եղել:
Պատասխանեց Ֆաեզեն.
-Սրտներս էինք թեթևացնում:
-Հա՛, լացելո՞վ:
-Դե՛ կին ենք:
Ամիր խանն աննկատ ժպտաց: Ֆաեզեն հայտարարեց.
-Ես արդեն պիտի գնամ:
Տղամարդը հարցրեց.
-Ո՞ւր գնաս: Դրսում խառնաշփոթ է: Շունը տիրոջը չի ճանաչում:
-Պիտի գնամ, ուշ է:
Ամիր խանն ուզում էր առաջարկել՝ գիշերը մնա, բայց չասաց: Աղջկա ընտանիքը հաստատ կանհանգստանար:
-Ես կտանեմ: Որ եկել եք, բարով եք եկել, բայց սա էն օրը չի, որ կինը տանից դուրս գա:
-Այդքան վախենալու չէ, Ամի՛ր խան:
Տղամարդը մռայլվեց: Ասաց.
-Ընդհանրապես, իմաստ չունի, որ կինը տնից դուրս գա: Կինը ներսի մարդ է, տղամարդը՝ դրսի:
Ֆաեզեն չպատասխանեց: Ամիր խանի հետ վիճելու ուժ չուներ: Ամեն ինչ իր ժամանակին: Փարվինից նոր-նոր էր գլուխն ազատում: Կինն այլևս չէր կարող ջուր ծեծել: Բարեբախտաբար, նախաձեռնությունն իր ձեռքին էր:
Ամիր խանը վեր էր կացել. քանի դեռ լույս էր, Ֆաեզեին տուն հասցներ: Աղջիկը երջանիկ էր, որ նրա հետ մենակ է մնալու: Ասաց.
-Ավելի լավ է խուլ փողոցներով գնանք: Տաքսու վարորդն էլ էր էդպես ասում:
Թարգմանությունը պարսկերենից՝ Նունե Հովհաննիսյանի
