(հատվածներ)
XI
Ամեն լեռնագագաթ խառնարան է: Սա է օրենքը հրաբուխների,
որ դարձնում է նրանց հավերժորեն և ակներև իգական:
Ոչ մի բարձունք` առանց խորության, առանց այրվող միջուկի,
հոգ չէ, որ մեր ծղոտե ներբանները պատառոտվում են կոշտացած լավայի վրա:
Ուզում եմ քո հետ քայլել դեպի բոլոր սրբազան լեռները`
ընդերքում ծխացող, ինչպես եռոտանուն նստած քրմուհին այն,
երբ հաղթահարելիս լինենք արահետը, ուզում եմ ձեռքս քեզ մեկնել`
զգալու ափիս մեջ տրոփող շնչերակդ,
և չթերանալ ու նկատել փոքր մարգարտածաղիկը`
մեզ անծանոթ և անանուն, քանի դեռ մենք չենք վերանվանել այն,
որ կառչել է դանդաղորեն փոխակերպվող ժայռին.
մեզանից դուրս այդ մանրուքը, որ մեզ մեր ինքնությանն է վերադարձնում,
այստեղ էր մեզնից առաջ, գիտեր, որ գալու ենք, և տեսնում է մեզնից հեռուն:
XIII
Օրենքները փշրվում են ջերմաչափի նման,
սնդիկը թափվում է քարտեզագրված համակարգերին:
Մենք խաղից դուրս ենք, մի երկրում, որը լեզու չունի,
չունի օրենքներ: Լուսաբացից մարդու ոտք չդիպած կիրճերի մեջ
մենք ագռավներ և ցախսարեկներ ենք հետապնդում:
Ամեն բան, որ անում ենք միասին, լոկ հայտնություն է,
քարտեզները, որ նրանք տվեցին մեզ, ժամանակավրեպ էին,
վաղուց արդեն մենք հաղթահարում ենք անապատը՝
հուսալով, որ ջուրը կբավականացնի:
Զգայախաբությունները համեստ գյուղակներ են դառնում.
պարզ լսելի է ռադիոյի մեղեդին
(ոչ «Վարդի ասպետն» է, ոչ «Աստվածների մթնշաղը»),
այլ հին երգերը նոր բառերով ներկայացնող
մի կնոջ ձայն. հանդարտ բաս է, օրենքից դուրս
կանայք մատնահարում են ֆլեյտան:
Շրջադարձ
Ի՞նչ անուն տամ քեզ: Դու, որ մեր հետքերով եկար այսքան հեռու,
երբեք չէի կարող կարծել, թե սատարում ես մեզ,
պարզապես ենթադրում էի՝ չես մեղադրում:
Սակայն, ինչպես բջիջը
մանրադիտակի տեսապակուց այն կողմ կարող է
զգայախաբություն թվալ կրքոտ, սևեռուն աչքին,
այդպես քո մասին եմ խորհել.
ի՞նչ անուն տամ քեզ ՝ սթափություն,
ի՞նչ անուն տամ քեզ ՝ տարածություն, բոլոր տարածություններից այն կողմ,
սահմաններից այն կողմ, կանաչ եզերքներից,
փշալարե պարիսպներից,
փաստաթղթերից անդին տարածություն՝
ընտրությամբ անանվանելի:
Ուրեմն ինչու՞ եմ այստեղ փորձում
կարդալ անունդ անընթեռնելի մթնոլորտի մեջ.
(քարից լվացված ձայնավոր հնչյուն,
մենություն, որ չբացակայությանն է,
արգելված առճակատում),
ինչու՞ եմ փորձում իմաստավորել հնչյունների
ուրվականներն այս, շունչ,
որ արձագանք չունի, ինչու՞:
Ապագա ներգաղթյալնե՛ր,
խնդրում եմ նկատի ունենալ
Դուք կամ կանցնեք
այս դռնից ներս,
կամ չեք անցնի:
Եթե անցնեք,
միշտ կլինի ձեր անունը
հիշելու վտանգը:
Դեպքերը ձեզ կնայեն կրկնապատկված,
և դուք պետք է շրջվեք
և թույլ տաք, որ դրանք պատահեն:
Եթե չանցնեք,
հնարավոր կլինի
ապրել արժանավայել,
հարազատ մնալ ձեր մոտեցումներին,
պահպանել ձեր դիրքորոշումը,
մեռնել խիզախելով,
սակայն շատ բան կկուրացնի ձեզ,
շատ բան խույս կտա ձեզանից,
և, ո՞վ գիտե՝ ինչ գնով:
Դուռն ինքնին
ոչինչ չի խոստանում:
Այն ընդամենը դուռ է:
Այն տարիներին
Այն տարիներին, կասեն մարդիկ, մենք կորցրինք
մենքի իմաստին վերադարձնող արահետը,
դուքից մենք մեզ եսի
վերածված գտանք,
և ողջը դարձավ անհեթեթ, հեգնական, սարսափելի.
մենք փորձում էինք ապրել մեր անձնական կյանքը,
և այո, դա միակ կյանքն էր, որը կարող էինք հավաստել:
Սակայն պատմության սև հսկա թռչունները ծղրտացին և սուզվեցին
մեր անձնական եղանակի մեջ:
Նրանք այլ վայլ էին ուղևորվել, սակայն նրանց կտուցներն ու փետուրները
սլացան ափի երկայնքով` մեգի շղարշի մեջ,
որտեղ մենք էինք կանգնած՝ եսն արտաբերելիս:
Մեղքի զգացում
Կնոջը թվացել էր` բնակարանը մաքուր կմնար.
փոշի չէր նստի սիրո կահույքին:
Կիսահերետիկոսություն է երազել, թե ծորակները գլուխ չեն տանի,
թե լուսամուտների շրջանակները մրից զերծ կմնան: Տանձով լի ափսե,
դաշնամուր` վրան պարսկական ծածկոց (գեղեցիկ, զվարճալի մկանը
հալածող կատուն ուր որ է կճանկի նրան):
Մտքով չէր անցել, որ ժամը հինգին աստիճանները մեկ առ մեկ կուչ էին գալու
կաթնավաճառի ծանր քայլերից, որ առավոտյան լույսը
այդքան սառնորեն ուրվագծելու էր նախորդ գիշերվա
պանրի մնացորդներն ու երեք շշերը` մահարձաններ ասես,
որ խոհանոցի դարակի վրա` պնակների կողքին, գիպսե զարդանախշերից
իր աչքերին սևեռվելու էին բզեզի մի զույգ աչքեր`
ինչ-որ գյուղից հայտնված պատվիրակների պես:
Այդ միջոցին տղամարդը հորանջելով
մի քանի նոտա հնչեցրեց ստեղնաշարին,
հայտարարեց, որ դաշնամուրը լարից ընկած է, թոթվեց ուսերը հայելու առջև,
շփեց այտմորուսը, դուրս գնաց` ծխախոտ գնելու,
մինչդեռ կինը, հանդուրժելով հայելուց իրեն ծաղրող չարքերին,
հետ քաշեց սավաններն ու հարդարեց անկողինը,
մի սրբիչ գտավ, մաքրեց սեղանի փոշին,
չնկատեց՝ եռացող սուրճն ինչպես թափվեց գազօջախին:
Երեկոյան կողմ կինը կրկին սիրահարված էր տղամարդուն,
թեև ինչ-որ բան կիսատ էր նրա մեջ. ողջ գիշեր նա մեկընդմեջ
արթնանում էր, որպեսզի զգար, թե ինչպես էր լույսը բացվում`
որպես սանդուղքներով բարձրացող անգութ կաթնավաճառ:
Թարգմանությունը անգլերենից՝ Լուսինե Հարոյանի
