ԱՌԱՋ
Իմ երկար փնտրտուքներն անիմաստ չանցան: Կարելի է ասել՝ իմ կյանքն անիմաստ չանցավ: (Չնայած կյանքն այն է, ինչ պետք է անիմաստ անցնի): Ես ի վերջո գտա նրան: Գտա այն գրողին, որի շնորհիվ կանմահացնեմ անունս: Նրանից հարցազրույց կուզեր վերցնել իրեն հարգող յուրաքանչյուր լրագրող, բայց քանի որ այս գրողը ավելի շատ է հարգում ինքն իրեն, քան յուրաքանչյուր ինքն իրեն հարգող լրագրող, ապա նա չէր կարող այդ հարցազրույցը յուրաքանչյուր ինքն իրեն հարգող լրագրողի տալ: Ես գիտեի, որ նրան գտնելու համար պիտի ամեն ինչի գնամ, նույնիսկ՝ ինքս իմ նկատմամբ հարգանքը կորցնելու, որովհետև այդ հարցազրույցից հետո ձեռք կբերեի այն հարգանքը, որի մասին կերազեր յուրաքանչյուր ինքն իրեն հարգող լրագրող:
Գրականագետ Վալտեր Բենիամինը նրա մասին ժամանակին մի գիրք է գրել, որը այնքան քիչ բան է ասում այս մեծ գրողի մասին, որ նա ստիպված արագ, կարելի է ասել՝ ձեռի հետ երկու գիրք է գրել Կաֆկայի և Բոդլերի մասին, որպեսզի ծածկի իր ակնհայտ անկումը ժամանակակիցների առաջ:
Ես գտա նրան: Անհավանական է: Ես հանդիպեցի նրան գինետներից մեկում:
(Չնայած նա ասաց, որ ավելի վատ հանդիպում, քան գինետանն է, չի կարելի պատկերացնել: Իմ հարցին, թե ինչո՞ւ, նա պատասխանեց, որ ուղղակի զզվում է ԳԻՆԵՏՈՒՆ բառից և պատմեց, որ հենց այդ նույն տեղում է ծանոթացել Այսեդորա Դունկանի հետ և առաջին իսկ օրը նրան նվիրել է իր շարֆը: Մինչ այդ պարուհին երբեք շարֆ չէր կրում, և դրա համար էլ մինչ այդ նա ապրում էր):
Նա այնքան էր խմել, որ չզգաց, թե ինչպես մոտեցա նրան: Ես տեսել եմ աստծո որդուն, ով ջրից գինի էր սարքում, բայց այս մեկն ավելի հնարամիտ էր նա իրեն թույլ էր տալիս գինուց փսխունք ստեղծել: Այն պահին, երբ նա հետ էր տալիս, ես նրա մեջ տեսա մի այնպիսի լույս, որը հատուկ է մեծ գրողներին: (Մինչ այդ ես մեկ անգամ էլ էի տեսել այդ լույսը, երբ կանգնած էի հայելու դիմաց, բայց լույսի անդրադարձի պատճառով կուրացել էին աչքերս, և ես այդպես էլ չէի իմացել, թե ումից էր հորդում այն: Տանել չեմ կարողանում հայելու այդ հատկությունը):
Ես մոտենցա նրան և տեսա նրա դիմաց դրված հայ ժամանակակից գրականության ձեռագրերը և միանգամից հասկացա փսխունքի պատճառը: Ինչև, երևի դուք արդեն հասկացաք, որ խոսքը Երվանդ Վարդանյանի մասին է: (Եթե չհասկացաք, ուրեմն նաև չեք հասկացել, որ հայելու լույսը ինձնից էր դուրս գալիս): Երվանդ Վարդանյան: Այո, այո, նույն ինքը, ում մասին խոսելիս Պոլ Վեռլենը միշտ ասում էր. «Այդ գեշ Իզիդորը դեռ շատ բան ունի սովորելու այդ հանճարեղ լակոտից»: Ի դեպ այդ բառի համար Վեռլենի գլխին ջարդվեց «Château d’Yquem» 1811 թվականի արտադրության գինու շիշը, որի արժողությունը 117000 դոլար էր: Ըստ ավանդության, այդ թանկ նվերը նա ստացել էր Գալայից, ով Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ, իր արգանդի մեջ թաքցնելով շիշը, նավով փախել էր ԱՄՆ: Դալիի կազմակերպված օրգիաներից մեկի ժամանակ Գալան սիրով գինին տվել էր Երվանդ Վարդանյանին, որից հետո նա Գալային ցույց էր տվել իր սեփական շիշը:
Ես մոտեցա նրան և նստելով ուղիղ նրա դիմաց՝ տվեցի միանգամից մի քանի հարց:
Ա.Ա.-Ժամացույցի ո՞ր սլաքով կնախընտրեիք կտրել Ձեր միտքը կամ, ինչու չէ, Ձեր վիզը:
Ե.Վ.-Ի՞նչ տարբերություն, թե ինչ հաստության դանակով են կտրում վիզդ: Մեռնել ջահել, միջին տարիքում կամ ծերացած, չգիտեմ ՝ որն է ավելի հաճելի, ես կնախընտրեի, որ այդ երեք սլաքներն էլ իջնեին վրաս միաժամանակ:
Ա.Ա.-20-րդ դարի ո՞ր գրողին կվառեիք, որպեսզի ուտելով այդ մոխիրը՝ զգայիք նրան Ձեր ներսում:
Ե.Վ.-Ժամանակին մեկի խորհրդով մոխիր էի կուլ տալիս, իբր մարսողության համար լավ է: Իրականում բոլոր մոխիրները նույն համն ունեն ու իրարից ոչնչով չեն տարբերվում: Միակ փրկությունը հանիբալիզմն է, բայց քանի որ 20-րդ դարի գրողն արդեն մոխիր է, ես նախընտրում եմ ուտել սեփական մարմինս, որն ի հայտ է եկել 20-րդ դարի վերջին, հանգիստ կարող եմ ինձ 20-րդ դարի գրող համարել. խորապես համոզված եմ, որ իսկական գրականությամբ կարելի է զբաղվել միայն գրել սովորելուց առաջ:
Ա.Ա.-Ըստ Ձեզ ո՞ր գրողի գրքերը լավ կսրփեն հետույքը:
Ե.Վ.-Ում տեքստում գերակշռում են փափուկ բառերն ու ծաղիկները:
Ա.Ա.-Օրուելը, Ռեմարկը, Դովլաթովը, Էքզյուպերին, Բրեդբըրին: Ձեր կարծիքով կա՞ն էլի այսպիսի գրողներ, ում սիրելն արդեն նախանշան է, որ մեր դիմաց մարդ է, ով գրականության մասին գիտի այնքան, ինչքան այս գրողներն իր մասին: Կարճ ասած՝ կա՞ն էլի այսպիսի Հոգնած գրողներ, ում կարդալով՝ ընթերցողի մեջ կծնվեն լուսավոր մղումներ, և նա վերջապես կսպանի ինքն իրեն: Եվ, ի վերջո, կա՞ ավելի տափակ գիրք, քան «Փոքրիկ իշխանը», որը անպայման կուղղորդի հանգուցյալին դեպի փոքրիկ մի մոլորակ, որտեղ ապրում է (կամ լավ կլինի մեռնի) Փոքրիկ իշխանը, աղվեսները խոսում են, ծաղիկները երփներանգ են, և կյանքն այնքան բարի է, որ դեբիլացնում է առանց այդ էլ օպտիմիստ ընթերցողին:
Ե.Վ.-Փոքրիկ իշխանի պահով մի բան ասեմ: Ընկերներից մեկը մի օր մի կնոջ տուն է գնում, մտնում են սենյակ (դե պարզ է՝ ինչի համար), անկողնուն Փոքրիկ իշխանն ա պառկած լինում գրքի տեսքով: Կինն ասում է, որ քնելուց առաջ պիտի անպայման կարդա այդ գիրքը, այլապես չի կարողանում քնել, ընկերս էլ ասում է. «Շատ կներես, բայց պեդոֆիլների հետ սեքսով չեմ զբաղվում» ու թողնում դուրս է գալիս: Բայց քո տված հարցը համակարգային է : Մենք չենք կարող մարդուց պահանջել, որ Ռեմարկի փոխարեն կարդա Ժուլիեն Գրաք. մարդը զբաղված է, ժամանակ չունի մտածելու, հազիվ գլուխն է պահում, մի էրկու հոգի անուներ են տալիս, գնում, կարդում է, տեսնում է՝ լավ էլ կարդացվում է, ի՞նչ վատ ա որ: Ժամանակ չունի խեղճ մարդը: Մարդու գրական և ընդհանրապես բոլոր մնացած ճաշակները զարգանում են ժամանակի ավելցուկից: Մարդը չի սիրում ռիսկի դիմել, սիրում է փորձված ճանապարհով գնալ, իր խնդիրն է, իր ընտրությունը: Անտառային ճափորդները գնալով պակասում են: Մարդն իր համար պետք է ժամանակ գրավի, այլապես նա դատապարտված է կարդալու (ապրելու) էն, ինչ իրեն դեմ են տալիս: Բացառություներ լինում են, բայց ընդհանուր առմամբ պատկերը այս է: Ժամանակակից աշխարհը ստրկության նորանոր մոդեռնիկացիաներ է հորինում, ու մարդը խրվում է, պոռնոգրաֆիան մեզ զրկեց նույնիսկ էրոտիկ մտածումներից, հարկավոր է ներքին ապստամբություն, պետք է գրականության մեջ հարցեր փնտրել՝ պատասխաները թողնելով հիմարներին: Խնդիրը նույնիսկ քո նշած գրողները չեն, նույն Բորխեսը Բրեդբըրիի «Մարսյան քրոնիկոնը» շատ էր հավանում, բայց չէ՞ որ մի ամբողջ հավերժություն է ընկած իր գիտակից կյանքի զգալի մասը գրադարանում անցկացրած Խորխեի ու այն ջահելի, ով այդ գիրքը կարդում է, որովհետև բոլորը կարդում են:Մի խոսքով, չգիտեմ՝ երբ, բայց մարդը պետք է մի օր ժամանակ գտնի ու գտնի էն գրականությունը, որը կարդալուց հետո կնախընտրի այդ մասին գոնե մի փոքր լռել: Բայց պատասխանը շատ դրամատիկ ստացվեց, այդ պատճառով ես կօգտագործեմ դրամտուրգիային հատուկ հնարք: Բեմը դատարկ է, միակ հանդիսատեսը ձեռնաշարժությամբ է զբաղվում: Նրա ձեռքում բռնած հեռախոսից լսվում են տնքոցներ, հանկարծ բեմը լուսավորվում է, երևում է հատակին պառկած մերկ կին, ով նույնպես սկսում է խաղալ իր սեռական օրգանների հետ: Դու հիմա ցանկանում ես իմանալ, թե ինչպես է վերջանում այս պիեսը, ասեմ, երկուսն էլ միաժամանակ պրծնում են, ու վարագույրը իջնում է: Ի՞նչ կապ ուներ այս պատմությունը քո տված հարցի հետ. պարզապես պիեսի վերնագիրը «Օպտիմիստ ընթերցող» էր:
Ա.Ա.-Դուք իհարկե լսեք եք Ռեյմոն Քընոյի թութակի մասին: Նա խնդրել է ձեզնից հարցնել, չնայած հարցը հարցի պես չի հնչում. հալալ ա չէ՞ Բարոուզին, որ կնգան գլխից խփեց: Չնայած մյուսը հաստատ հարց է. Կամյուին անվանում էին Արևմուտքի խիղճ: Ավելի տխմար բան լսե՞լ եք գրողի հասցեին, չնայած Կամյուն իր բարոյախոսական ոգով արժանի է տխմար ածականների:
Ե.Վ.-Ասածիդ մեջ միակ հուսադրող բանն այն է, որ արևմուտքի խիղճը վաղուց արդեն մահացել է:
Ա.Ա.-Այն երկրում, որտեղ Դուք ապրում եք, ընթերցողները բաժանվում են երկու խմբի՝ առաջին, որոնք չեն կարդում, երկրորդ, որոնք կարդում են այնքան, որ ավտոմատ հայտնվում են առաջին խմբում: Ի՞նչ եք մտածում այս կապակցությամբ: Չնայած էական չէ՝ ինչ եք մտածում, միևնույն է՝ սենց թե նենց, չեն կարդալու:
Ե.Վ.-Դու գիտես, որ ինձ համար գրականությանն ամենամոտ կանգնած կենդանին թութակն է. բառը թութակի համար չունի ոչ մի նշանակություն, նա պարզապես կրկնում է լսածը, այս թութակը աղոթել է սովորել, ո՞ւր է գնում այդ աղոթքը, գուցե նրա կտուցից թափվող բառերն ավելի հասկանալի են նրան, ում մարդիկ Աստված են անվանում: Դու երևի հասկացար, թե խոսքս ուր եմ տանում: Մարդը հայտնվել է իր սեփական նմանակների շրջափակման մեջ, նա պետք է սպանի նրանց, այլապես դատապարտված է, այլ կերպ ասած՝ արվեստը պետք է դառնա թութակ, ցանկացած ստեղծագործություն պետք է կրի թութակային սկիզբը կամ ոչնչանա: Քանի որ քո հարցով դրդեցիր ինձ մտածել, ես հենց հիմա այստեղ հայտարարում եմ Մեծն Թութուի ծնունդը: Նա ծնվեց հենց այն երկրում, որտեղ ընթերցողները բաժանվում էին երկու խմբի, իսկ այդ երկուսը չէր բաժանվում ոչնչի… Որտեղ նրան ոչ-ոք չէր սպասում: Թութուն ընդամենը 2 բան է ասում:
- Գնի՛ր թութակ ու սովորեցրու նրան խոսել. միայն այդպես է հնարավոր փրկել բառը:
- Երբ թութակը սկսի խոսել առանց քո օգնության, սպանի՛ր նրան. դա միակ հանճարեղ ստեղծագործությունն է, որ հնարավոր է ստեղծել մեր օրերում:
Բայց եթե հավատանք քեզ, որ ոչ ոք չի կարդալու, ուրեմն աշխարհում այլևս կենդանի թութակ չի մնացել:
ՀԵՏՈ
Սիրելի բարեկամներ, դուք իհարկե իմ նախորդ հրապարակումները կարդալուց հետո երբեք չէիք մտածի, որ ես նմանատիպ վայրեր եմ հաճախում, բայց երեկ ես չափազանց շատ էի խմել մի երկարամազ թզուկի հետ, ով ականջիս այնքան երկար գոռաց «Ուբու…Ուբու», որ ես ի վերջո լսեցի՝ «ուբյու», ու այդ պահին ինձ մոտեցած մի տրանսսեքսուալ կարողացավ ինձ համոզել, որ կարող է ինձ փրկել այդ ծերուկի ձեռքից: Նա այնքան արագ էր վազում, որ հազիվ կարողացա հասնել նրա հետևից և անցորդների համար պետք է որ բավականին հետաքրքիր տեսարան լիներ տրանսսեքսուալի վազքը: Մի խոսքով շատ վազեցինք, թե քիչ, հայտնվեցինք մի կարմիր դռան առջև: Առաջնորդս ոտքի հարվածով բացեց դուռն, ու մենք հայտնվեցինք (իր ասելով) «Փարիզի ամենանողկալի գիշերային ակումբում»: Ներս մտնելուն պես նա ինձ տվեց մենյուն, որտեղ ներկայացված էին գիշերային ակումբում մատուցվող ծառայություները: Այնտեղ կային զանազան ծառայություներ, նույնիսկ՝ «Սադիզմի քնքշանքը. օրգազմ կակտուսների մեջ», բեմադրող՝ Ալեն Ռոբ-Գրիյե, «Հաճույքից փախչող ցլիկը», «Մասոնները բացահայտում են կնոջ մարմինը», «Տանգո Ֆաշիստական ձևով», «Հաճույքից պայթում են բոլոր ձվերը» և այլն և այլն, սակայն ինձ հետաքրքրեց հետևալ ծառայությունը, որը նաև առիթ դարձավ այս հարցազրույցի համար` «Իրական կինոդիտում. հանճարեղ Ֆուտուրիստը բռնաբարում, ապա սպանում է գեղեցիկ կանանց», բեմադրող և գլխավոր դերակատար՝ Արամ Ավետիս (Armenia): Ես վճարեցի ծառայության համար և տրանսսեքսուալ Վերգիլիոսն ինձ ուղեկցեց դահլիճ, որտեղ բեմում արդեն սկսել էր ներկայացումը: Հեղինակ-բեմադրողը, ում կյանքի մասին Հյուգո Բալը գրել է իր առաջին դադաիստական վեպը, և որը կարդալուց հետո նա ասել է. «Լավ, էս ո՞վ ա էս բալը», ում մանիֆեստը կարդալուց հետո Ռեմբոն որոշեց թքել գրականության վրա ու փախչել Աֆրիկա, և ասում են, որ նա այդ մանիֆեստը անքան շատ է տարածել Աֆրիկայում, որ մինչև այսօր այնտեղ խելքը գլխին գրող չի հայտնվում: Մի խոսքով, նա` Արամ Ավետիսը` ձեռքին սամուրայի սուր, հերթով մոտենում էր փշալարերին կիպ կանգնած կանանց ու նրանց հետ խոսում գրականությունից: Կանայք հետ-հետ են գնում ու ընկնում փշալարերի ցանցը, իսկ նա անդադար շարունակում էր խոսել, այնքան, մինչև նրանք, կորցնելով գիտակցությունները, ջղաձգումների մեջ են ընկնում ու գոռում են, խնդրում, որ լռի: Նա ուշադրություն չի դարձնում նրանց ու շարունակում է խոսել այնքան, մինչև կանայք չեն կորցնում իրենց ձայները… Այդ ամենից հետո նա սուրը մոտեցնում է փորին ու հայտարարում, որ ամեն ինչ կեղծ է ու բեմադրված, բառը գոյություն չունի և միայն հաճույքն է, որ կարող է փոխարինել նրան: Այս ասելով՝ նա սամուրայի սուրը կիսով չափ մտցնում է փորն, ու նրա աղիքները լողալով թափվում են գետնին: Նա անհանգստության ոչ մի նշան չի ցուցադրում: Տեսնելով, թե ինչ է կատարվում, չկարողացա դիմանալ պահի գայթակղությանը,՝ միացնելով հեռախոսիս ձայագրիչը՝ մոտեցա նրան: Մինչ ես կմոտենայի, սենյակ ներխուժեց կիսամերկ Ռոբ-Գրիյեն՝ ամբողջովին ծածկված կակտուսի փշերով, ձեռքին՝ ձվերով լցված զամբյուղ, ու մոտենալով սամուրային՝ աղիքները ետ լցրեց իր տեղը, ապա պատռվածքը փակեց ձեռքի փշերով, հետո համբուրեց նրա ճակատն ու հարձակվեց ուշագնաց կանանց վրա` սկսեց ձվահարել նրանց: Ես, օգտվելով ստեղծված իրավիճակից, օգտագործելով լրագրողական ամբողջ հմտությունս, մոտեցա Ֆուտուրիստին, ում դեմքն այնքան էր սպիտակել, որ նմանվել էր սուրբ Սեբաստիանին ու առաջարկեցի հարցազույց տալ: Նա ասաց, որ ինքն այնքան հանճարեղ է, որ իրեն ուղղված ցանկացած հարց դառնում է պատասխան: Հետո սկսեց ինքն իրեն հարցեր տալ: Ես այնքան էի հիացել այդ ամենով, որ իմ լրագրողական գործունեության ընթացքում առաջին անգամ շփոթվեցի ու ստորագրություն խնդրեցի ոչ թե հարցազրույցից հետո, այլ առաջ: Ի վերջո, նա մի քանի ժամ անդադար հարցեր տվեց ինքն իրեն, հետո իջավ բեմից, նստեց գետնին ու աչքերը փակեց: Ինձ ասեցին, որ նա քնած է, և իմ բախտը բերել է, քանի որ նա միայն քնած ժամանակ է հարցազրույց տալիս լրագրողներին: Այդպես ես հասցրի տալ ընամենը մի քանի հարց, երբ նա շատ անսպասելի արթնացավ…
Ե.Վ.-Պարոն Ռոբի խոսքերից հասկանալի դարձավ, որ այսօր Բեքեթի հուղարկավորությանը հաջորդած ճաշին ներկա էիք նաև Դուք, պարոն Ավետիս: Լուրեր կան, որ ճաշկերույթին Դուք ներկայացել եք մերկ և ձեր ձեռքում եղել է մորթված խոզի գլուխ: Մեր աղբյուրները նաև պնդում են, որ Դուք փորձել եք բոլորին համոզել, թե կարող եք վերակենդանացնել մեռածներին երկու կաթիլ լավ գրականությամբ: Ի՞նչ կաթիլներ են դրանք:
Ա.Ա.-Այդ հեղուկը ես պատրաստել եմ ինքս: Վերցնելով Ճաղատ երգչուհու սերմը՝ խառնեք այն Մալդորորի փսլինքներին, հետո այդ լուծույթը մի քանի ժամ դրեք ինքնասպան եղած որդի ստամոքսում, ապա խմեք այն: Դրանից հետո ընթերցողը կարողանում է մարսել լավ գրականությունը և դադարում ուղղակի որդ լինել:
Ե.Վ.-Վերգիլիոսն ինձ ասաց, որ այստեղ կարող են հայտնվել միայն ընտրյալները: Դուք քիչ առաջ պնդում էիք, որ ոչ ոք ընտրյալ չէ: Եվ վերջիվերջո, ի՞նչպես եք վերաբերվում գիշերային ակումբներին և նմանատիպ կայֆերին:
Ա.Ա.-Վերգիլիոսը Դանթեի հետ շփումից երևի արդեն հասկացել էր, որ ընտրյալ չէ, այն բանից հետո, երբ նրան նույնիսկ դրախտ չթողեցին մտնի: Ծիծաղելի է, չէ՞ որ նույնիսկ Բեատրիչեի նման պոռնիկը այնտեղ իր տեղը գտավ: Եվ ընդհանրապես դրախտում հայտնվում են գրեթե բոլորը: Իսկ սա դրախտ չէ, սա ավելի լուրջ հաստատություն է, քանի որ այս մութ դահլիճներում է ապրում գրականությունը: Եվ ի տարբերություն դրախտի՝ այստեղ մուտքը վճարովի է:
Ե.Վ.-Երեկ մամուլից տեղեկացա, որ քաղաքում սերիական մարդասպան է հայտնվել, ով սպանում է միայն անտիուտոպիա կարդացող ջահելներին: Ի՞նչ եք կարծում, ո՞վ է նա և ո՞րն է նրա նպատակը:
Ա.Ա.– Անտիուտոպիայի նպատակը գիրք ծախելն է: Իսկ մարդասպանի մասին ես լսել եմ, որ նա ծնվել է գոմում 1984 թվականին և դեմքով նման է կովի: Կովերը վտանգավոր մարդասպաններ են:
Ե.Վ.-Անցած տարի հայտնի դարձավ, որ Ֆիլադելֆիայի մանկական հիվանդանոցում առաջին անգամ ստեղծվել է արհեստական արգանդ: Ի՞նչ եք կարծում, այդ գյուտը ինչ-որ բան կփոխի՞ հոգնած գրողի կյանքում:
Ա.Ա.– Դե, նա կարող է գնել այն, իսկ հոգնած գրողները, ինչպես գիտեք, փող ունեն, և սկսի կարգին մտքեր ծնել, բայց իհարկե դրանից հետո նա պետք է պատրաստ լինի, որ գիրքը չի վաճառվելու և նա դադարելու է ոչ միայն գրող լինել, այլ նույնիսկ կդառնա շատերի համար իսկական հոգնած գրող:
Ե.Վ.-Դուք իհարկե լսել եք Ֆլոբերի թութակի մասին: Նա խնդրել է մեկ անգամ ևս պարզաբանել, թե ինչի՞ համար եք Դուք ապտակել Ժան Պոլ Սարտրին, երբ նա փորձել է Ձեզ լցնովի պաղպաղակ հյուրասիրել: Ձեր նախորդ պատասխանը՝ «Ապտակել եմ, որպեսզի հասկանամ, թե ի՞նչ է զգում վազող ջայլամը, երբ նրա գլխին են ընկնում նոր ծնված փղի ձագերը», կարծում եմ՝ հավելյալ պարզաբանման կարիք ունի:
Ա.Ա.- Ես Տանժերում Բոուլզի հետ գրազով նարդի էի խաղում: Լցնովի պաղպաղակի վրա: Նա իհարկե պարտվեց, որովհետև մինչ այդ երբեք չէր խաղացել այդ անհասկանալի խաղը: Եվ երբ պիտի գնար պաղպաղակի ետևից, Սարտրը, ինչպես միշտ, մեջ ընկավ: Դե գիտեք՝ մինչ այդ նա մեջ էր ընկել գրականության մեջ, հետո՝ փիլիսոփայության: Բոուլզը մի պահ շշմեց այն մտքից, որ կոմունիստը իր տեղը պիտի պաղպաղակ առնի և երբ ուզում էր դանակով նրա աչքը ուղղել, ես արագ կանգնեցի և ապտակելով Սարտրին՝ շեղեցի Բոուլզի միտքը:
Այնուհետև Բարոուզը, որ կանգնած էր այդ պահին մեր կողքին, հիշում եմ՝ խփեց ոտքով Սարտրի հետույքին և շատ նուրբ ձայնով ասաց.
-Սիկտիր, փոքրիկ Պուլու:
Ե.Վ.-Պարոն Ավետիս, արդյոք փորձե՞լ եք իրականությանը նայել բաց աչքերով:
Ա.Ա.-Եթե իրականությանը նայեմ բաց աչքերով, կսկսեմ թարախե արցունքներով արտասվել:
