ՀԱՅՐԵՆԻՔՈՒՄ
Ամեն մարդ
Քանի՞ կռիվ ունի իր մեջ…
Այսօր մեկը եկավ իմ մանկության հեռվից,
Մանկությանս ընկերը
Քառասուն տարի հետո,
Իր շքեղ ծանրությունը շալակին՝
Հինգ երեխա ուներ և տասներկու թոռ։
(Մորիցս փող էր վերցրել,
Աչքերիս չէր նայում)։
Երազանք չուներ, չարքաշ էր։
Առօրյան փակել էր բոլոր ճանապարհները՝
Հետ ու առաջ։
Եղբայրը չկար՝ իմ տիկնիկի հայրը…
Ստվերները չքվեցին,
Դարձան որբացած տիկնիկներ
– Աշխարհը գո՞հ մարդիկ են շարժում առաջ, թե՞ դժգոհ,
– Աշխարհը շարժվում է առա՞ջ։
-Թուրքի և հայի կռիվը կվերջանա՞։
-Մեր հոգու կռիվը կվերջանա՞։
– Քառասուն տարի հետո ի՞նչ է լինելու։
-Մենք չենք լինելու, չէ՞։
Մենք չունենք հարցերի պատասխանը
Ինչպես քառասուն տարի առաջ։
Պապիս տնկած թթենին
Հորիցս երկար ապրեց։
Ես չնորոգեցի հորս շինած տունը։
Իմ հայրենիքում աղջիկ զավակներին
Տան սյուն չեն համարում
Եվ զենք էլ չեն վստահում։
– Զենքո՞վ կռվելն է ճիշտ, թե առանց զենքի։
Քառասուն տարի հետո էլ մենք չենք պատասխանի
Եվ չենք սովորի ապրել առանց հարցերի։
Մենք հրաժեշտ տվինք լուռ,
Առանց պատասխանի։
ԳՆԱՑՔՍ
Քեզ հանեցի նորից գզրոցներիս փոշուց
ու փորձեցի շտկել օրվա արդուկներով
քո ճմրթված դեմքը։
Իմ թախիծի քողը հետ քաշեցի,
ողորկեցի եղած երազների ցողով,
շրջանակով հույսի
երիզեցի հայացքդ անժպիտ
և կախեցի միակ պատուհանիս քիվին։
Երկրորդ գնացք չկա։
Առաջինն անցնում է պատուհանիս կողքով՝
աննկատ,
անհետք,
անիրական…
քանի՜ կայարանում կանգ չի առել։
Դու չես եղել ոչ մի կայարանում։
Ես ինչ անեմ քեզ հետ,
իմ ուշացած անցորդ,
երկրորդ գնացք չկա։
Մենք չենք սիրել երբեք,
մենք միշտ երազել ենք սիրո մասին։
Մենք երազում ենք շատ,
անչափելի երկար,
անտանելի թեթև…
Հետո ծանր կյանքը
կարճ ու դիպուկ
եղելություններ է փորձում կախել
մեր անկշիռ,
աննյութ երազների պոչից։
Ես ինչ անեմ քեզ հետ,
իմ թափ տված փոշին
եզրագիծ է արդեն դառնում ճանապարհիս։
Երկրորդ գնացք չկա՞…
ՏԱՐԱԿՈՒՍԱՆՔՍ
Ես պոետների մոտ պոետ չէի,
սիրուն չեղա սիրունների մեջ։
Մեկը փորձեց երգել ինձ,
չգտավ մեղեդին։
Հետո
ես փախա
միագույն ներկապնակով նկարչից,
անպատվանդան քանդակագործից.
անռիթմ պոետից…
և քայլեցի կիսաձույլ, ներկաթաթախ, թերի՝
չկայացած պոետի,
չստացված նկարչի,
ձախողված քանդակագործի
պատկերների արանքից…
Ու վազում եմ առայսօր շնչահատ։
ՄՈԼՈՐՈՒԹՅՈՒՆՍ
Ես քեզ պոետ էի կարծում
և փորձում էի օրս լցնել քո տողերով,
օրերս, տարիներս, կյանքս,
ճաշակել անճաշակելին վերնառաք…
Բայց դու տղամարդ էիր մի հասարակ,
սիրուն մարմինների ծալքերում մոլորվող։
Դու ինձ բնորդ էիր կարծում՝
հաճույքներ և գույներ խաղացնող,
տողերի արանքից թափված
ճաշակելիք՝ պռնկե-պռունկ,
օրը ընդարձակող տարիների ու կյանքի
սահմաններում…
Սակայն ես կին էի մի հասարակ
կյանքի գույնզգույնը երկրպագող…
Տողատա՜կը խաբվեց բոլորից շատ։
ԾՆՈՒՆԴՍ
Ես ծնվեցի ու խճճեցի բոլոր ուղիղ գծերը։
Անպարզելի հանգույցներում
գաղտնիքները ծածկվեցին Աստծո աչքերից։
Մարդկանց հետ շփվող բոլոր իրերը լեզու առան
և սկսեցին պատմություններ պատմել
ուրախ և տխուր… արտասովոր…սրտաճմլիկ…
Ես ծնվեցի ու սկսեցի քննել
Աստծո լիազորության սահմանները՝
նախ մութ միջանցքներում,
ուր դռան ու լուսամուտի որոնումը
դարձավ ինքնագնահատման չափանիշ
հետո՝ աստիճանների վրա,
որի բարձրության ցուցանիշները
ճշգրտվում էին հոգու թրթիռների կորուստներով .-
ապա և անարգելք հարթություններում,
որոնք հոգնել էին ճանապարհ և ուղի չլինելուց…
Ես ծնվեցի և խառնեցի Աստծո հաշիվները –
իմ անհայտների անգուշակելի շարանով։
Նժարներից մեկը խփեց անդունդի հատակին,
և փշրված կշեռքի հևոցից
արթնացան նիրհած չարքերը … երևի։
Շրջապատի բոլոր իրերը ձանձրացան չհասկացվելուց,
Համրացան… վերջնականապես… հավիտյան։
Մարդիկ անընդհատ ինչ-որ բան են ուզում պարզել
Հավասարակշռության նժարների
Անխորք թեթևությունների մեջ,
փորձում են նշմարել վերընթաց ու վայրէջ ուղիներ։
իսկ ես՝ պատրաստվում եմ մահվան։
Աստված դեռ չի որոշել իմ մահվան օրը։
Ես կմեռնեմ ու կխառնեմ նրա հաշիվները։
ԿԵՆՍԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆՍ
Ես միշտ էլ սիրում էի ամառը։
Տատս սև շորերը փոխում էր դարչնագույնով,
ծանր շալը՝ թեթև գլխաշորով,
ճերմակ գանգուրները ազատում էր գերությունից
և ավելի քիչ էր լացում անարցունք լացով՝
զոհված որդու և թոռան վրա,
ժամանակ չկար։
Ես սիրում էի ամառը։
Ուսուցիչ հայրս արձակուրդում էր,
միշտ ինձ հետ, և ինձ պատմում էր
մեր այգու ծաղիկների ու ծառերի մասին
մեր գյուղի սարերի ու դաշտերի մասին,
մեր աշխարհի մասին…
Անվերջ պատմում էր,
և այգին լցվում էր հեքիաթներով,
լուսավոր, տաք,
արևոտ, դեղին հեքիաթներով։
Դեղին…
Ես մեծանում էի ամեն ամառ։
Նախ հասա հորս գրասեղանին,
դարակներին,
հետո գրապահարանին…
Բայց գրքերին ձեռք չէի տալիս,
նա ինձ կտար, որը կարելի էր,
որը պետք էր։
Ես սիրում էի ամառը։
Ծիրանենին լցվում էր
արևով, բուրմունքով, դեղինով։
Ես ուտում էի, ուտում,
չէր վերջանում։
Մայրս մուրաբա էր եփում, չէր վերջանում։
Տատս չիր էր կտրում,
չէր վերջանում։
Հայրս բաժանում էր ամբողջ գյուղին,
չէր վերջանում։
Ես սիրում էի ամառը։
Իմ առաջին սերը գյուղական ակումբում
հնդկական ֆիլմի անձրևի տակ
իմ ափն էր որոնում
տաք,
վախվորած,
խուսափող…
և բոլոր ֆիլմերն ու գրքերը
իրական պատմություններ էին թվում։
Հետո…իմ մեծ սերը
ամառային օրվա պես չավարտվող,
չամփոփվող,
վառող,
փորձում էր բեմ հանել
բոլոր իրական պատմությունները՝
դեղին։
Եվ իմ վերջին սերը
ամառային շոգ Երևանում,
համոզեց,
որ սերը չունի անցյալ ժամանակ,
կամ եղել է ու կա,
կամ չի եղել։
Երևանը…
միշտ ամառային,
հանդիպման և հրաժեշտի թախիծներով,
տեղատվության ավազների վրա
ծարավող ոսկե ձկնիկ…
Ու ես – հավերժական ցանկություններով՝
ալիքի,
հոսանքի,
մակընթացության
դեղին…
Ես միշտ էլ սիրում էի ամառը։
Մեր հսկան ՝ վիթխարի ծիրանենին,
հորս մահվան օրը,
ծոցվորված, բեռնավորված,
դեղին,
արմատախիլ տապալվեց,
վերջացավ… մեկ վայրկյանում։
Ես շատ մեծացա…
Այցելում եմ հորս գերեզմանին
և պատմում եմ նրան
իմ կյանքի հեքիաթները,
որոնց սիրում եմ,
որոնց հավատում եմ,
որոնց սպասում եմ դեռ
և սպասելու եմ մինչև իմ վերջին ամառը
դեղին։
Այս ամառը վկա.
տաք, շոգ, հեղձուցիչ,
ջերմող և սարսռացող մարմնիս փարված
արևաբույր, կաթնաբույր մանկիկներս՝
Էլենը, Էմմին և Նարինեն,-
որպես վերընձյուղվող
ծիրանենու ծաղիկներ՝
հորս տոհմածառին,
տատիս այգում։
ՈւՆԱՅՆՈՒԹՅՈՒՆՍ
Տգեղ աղջիկները չեն երազում սիրուն տղաների մասին,
Տգեղ աղջիկները երազում են լինել սիրուն։
Բոլոր սիրուն տղաները մնում են
Չպարպված զգացմունքների ծալքերում։
Երազները խառնվում են
պարտադրված երաժշտության
նյարդեր սղոցող միատոնությանը
և դառնում ծառերից կախված տերևներ,
որոնք դեղնում և չորանում են
ամեն աշնան։
Բոլոր սիրուն տղաները վալս են պարում
աշնանային քամու
սարսռուն մեղեդու պտույտով. . .
. . . Ես վախենում եմ, որ այս աշունը
վերջինը կլինի սիրո համար,
որ այս տերևները կհեռանան անդարձ. . .
Սիրուց և մեղեդուց հետո կմնա
պարտադրված երգի
անհաղթահարելի տափակությունը։
ՕՐՀԱՍՍ
Բոլոր ճամփաները հեռացնում են
և ոչ մեկը չի վերադարձնում
երբեք։
Բոլոր զգացմունքները թառամում են,
և չի վերընձյուղվում ոչինչ։
Տարիքը հորինվել է
մեր ցանկությունները սանձելու համար։
Ես կորցնում եմ բոլոր մտքերս,
որովհետև նրանք շատ են երկար,
ես կորցնում եմ ցանկություններս,
որովհետև նրանք շատ են հյուծված։
Իմ երազանքները հազար անուն ունեն,
բայց քո անունը ոչ մեկը չունի։
Ես փորձում եմ գտնել
հայացքիդ մեջ շարունակվելու ուղին
ու կորցնում եմ քեզ,
որովհետև դեպի քեզ բերող ճանապարհը
շատ է ուղիղ։
Ես կորցնում եմ քեզ,
դանդաղ։
Ինչպե՞ս եմ հերիքում այս բոլոր մեկնումներին
որոնք վերադարձ չունեն։
Ինչպե՞ս եմ հերիքում այս բոլոր
կորուստներին, որոնք գտնելիք չունեն։
Ոչ մի դուռ չի բացվում մինչև վերջ։
Ես միշտ խցկվում եմ
ամենափոքր բացվածքից
դեպի ամենանեղ սենյակը տխուր
և սպասում եմ վերջին այցելության։
Չնայած՝
բոլոր ճամփաները հեռացնում են
և ոչ մեկը չի վերադարձնում
երբեք։
