Մեր հետազոտությունն սկսելուց առաջ ճիշտ կլինի նախապես արձանագրել հետևյալ փաստը. ապրումի մասին գոյություն ունեցող բոլոր տեսությունները (բացառությամբ, գուցե, Դեմբոյի) ենթադրում են, որ ապրումի գիտակցությունը նախ ինքնաճանաչող գիտակցություն է,այսինքն, ապրումի առաջին ձևը,գիտակցության փաստ լինելու հանգամանքով պայմանավորված, մեզ էներկայանում՝ որպես մեր հոգեկան գոյության ձևափոխություն, ու պետք է ընկալվի որպես գիտակցության վիճակ: Եվ իսկապես՝ միշտ էլ հնահավոր է ապրումն ընկալել որպես գիտակցության զգայական կառուցվածք, ասել, օրինակ՝ ես զայրացած եմ, ես վախենում եմ և այլն: Բայց վախը ի սկզբանե չի ենթադրում վախ զգալու գիտակցությունը: Ապրումային գիտակցությունը դեռևս անմտածված է, և այս առումով՝ կարող է լինել ինքն իր գիտակցությունը միայն ոչ իրավիճակային-իրադրային եղանակով: Ապրումային գիտակցությունը աշխարհի գիտակցումն է: Պարտադիր չէ վերարտադրել գիտակցութան ամբողջ տեսությունը՝ այս սկզբունքը հստակորեն ըմբռնելու համար: Մի քանի պարզ դիտարկումն էլ բավահար է, մի բան, ինչը երբեք չեն փորձել անել ապրումի մասնագետ հոգեբանները: Ակնհայտ է, որ մարդը, որը վախ է զգում, վախենում է ինչ-որ բանից: Նույնիսկ եթե խոսքն այն չորոշարկված անհանգստությունների մասին է, որ մարդիկ ունենում են մթությունից, տխուր դեպքերից, ամայությունից և այլն, միևնույն է՝ նրանք վախենում են ինչ-որ բանից գիշերից, աշխարհի ինչ-որ ասպեկտներից: Եվ, անկասկած, բոլոր հոգեբանները նշելեն, որ ապրումը ծնունդ է առել ընկալումից, ազդանշան-վերարտադրումից: Բայց դրանից հետո նրանց համար ապրումը կարծես թե հեռանում է օբյեկտից, որպեսզի տարրալուծվի ինքն իր մեջ: Երկար մտածելու կարիք չկա՝ հասկանալու համար, որ ապրումը յուրաքանչյուր պահի վերադառնում է դեպի օբյեկտը և սնուցվում նրանից: Օրինակ՝ վախից փախչելը նկարագրում են այնպես, կարծես թե փախուստը նախապես փախուստ չէ ինչ-որ օբյեկտից, կամ կարծես օբյեկտը մշտապես ներկա չէ հենց փախուստի մեջ, որպես նրա գոյության պատճառ: Եվ ինչպե՞ս խոսել բարկության, հայհոյանքի մասին, կամ երբ սպառնում ես ինչ-որ մեկին՝ առանց հիշատակելու այն անձին, որը ներկայացնում է այս վիրավորանքների օբյեկտների ամբողջությունը: Մի խոսքով՝ հուզող սուբյեկտը և հուզված օբյեկտը մեկ անբաժանելի միասնություն են: Ապրումն աշխարհընկալման որոշակի եղանակ է: Սուբյեկտը, որը լուծում է փնտրում գործնական որևէ խնդրի համար, աշխարհից դուրս է, նա աշխարհը յուրացնում է յուրաքանչյուր պահի իր գործողությունների միջոցով: Եթե նրա փորձերը ձախողվում են,եթե նյարդայնանում է, նրա նյարդայնությունն իսկ մի եղանակ է, որով նրան է հայտնվում աշխարհը: Եվ պարտադիր չէ, որ սուբյեկտը, ձախողված գործողության և բարկության արանքում, անդրադարձ կատարի առ ինքը՝ իր զգացածին գումարելով ինքնաճանաչման գիտակցությունը:
Այդտեղ կարող է շարունակական անցում կատարվել «գործարկված աշխարհի» (գործողություն) չմտածված գիտակցությունից դեպի «թշնամի-աշխարհի» (բարկություն) չմտածված գիտակցությունը: Երկրորդն առաջինի ձևափոխությունն է: Ապրումն ինքը աշխարհի ձևափոխությունն է: Երբ որ գծված ճանապարհները դժվարանցանելի են դառնում, երբ չենք տեսնում ճանապարհը, չենք կարող կանգ առնել-մնալ այսքան դժվար և այսքան հրատապ աշխարհում, մենք փորձում ենք փոխել աշխարհը, այսինքն՝ այն զգալ, ապրել այնպես, ինչպես՝ եթե իրերի հարաբերությունը իրենց ներունակություններին կարգավորված են ոչ թե դետերմինիստական գործընթացներով, այլ՝ մոգությամբ: Հիշենք, որ խոսքն այնտեղ խաղի մասին չէ: Մենք գլորվել ենք մեզ համար անցանկալի վիճակի մեջ և այնտեղից մեզ նետում ենք դեպի մի նոր վիճակ՝ լարելով բոլոր ուժերը: Ընդունենք, որ այս փորձը նաև գիտակցված չէ, քանի որ այս դեպքում այն կլինի մտածողության օբյեկտ: Ամենից առաջ դա նոր հարաբերությունների և նոր պարտադրանքների յուրացում է: Պարզապես որևէ օբյեկտի յուրացումն անհնար է եղել կամ անտանելի ճնշում է առաջացրել, և գիտակցությունն այն ընկալել կամ փորձում է ընկալել ու յուրացնել ուրիշ եղանակով, այսինքն՝ գիտակցությունը ձևափոխվում է՝ ձևափոխելու համար օբյեկտը: Գիտակցության ուղղության փոփոխությունն ինքն իր մեջ ոչ մի տարօրինակ բան չի պարունակում: Մենք գործունեության կամ ընկալման ձևափոխության հազարավոր նմանատիպ օրինակներ գիտենք:
Վերցնենք պասիվ վախի օրինակը. ես տեսնում եմ, որ վայրի գազանը գալիս է դեպի ինձ. ոտքերս թուլանում են, սիրտս ավելի թույլ է բաբախում, ես գունատվում եմ, կորցնում գիտակցությունս:
Թվում է՝ ոչինչ ավելի անտեղի չէ՛, քան այս պահվածքը, որն ինձ լրիվ անպաշտպան է թողնում վտանգի առջև: Մինչդեռ այս պահվածքն իրենից փախուստ է ներկայացնում: Գիտակցության կորուստն այստեղից ինձ համար ապաստան է: Բայց այնպես, որ ոչ ոք չմտածի, թե այն ինձ համար ապաստան է, որ ես փորձում եմ ինքս ինձ փրկել, այլևս չտեսնել վայրի կենդանուն: Ես դուրս չեմ եկել անգիտության հարթությունից, բայց, չկարողանալով խուսափել վտանգից նորմալ ճանապարհներով և դետերմինիստական զարգացումներով, ես պարզապես ժխտել եմ վտանգը: Ես ցանկացել եմ ոչնչացնել այն: Վտանգի հրատապությունը դրդապատճառ է դարձել ոչնչացման մտադրության, որը և թելադրել է մոգական պահված Եվ դրանով իսկ՝ ես վտանգը ոչնչացրել եմ այնքանով, որքանով որ կարողացել եմ: Այստեղ են աշխարհի նկատմամբ իմ մոգական գործողության սահմանները: Ես կարող եմ այն ոչնչացնել որպես գիտակցության օբյեկտ, բայց դա կարող եմ անել միայն ոչնչացնելով հենց գիտակցությունը: Չի կարելի մտածել, որ պասիվ վախի հոգեբանական պահվածքը մաքուր անկարգության արդյունք է. այն իրենից ներկայացնում է մարմնական վիճակների հանկարծակի իրականացում, որը սովորաբար ուղեկցվում է արթուն վիճակից քնի վիճակին անցումով: Մենք կարող ենք բազմաթիվ օրինակներ բերել, բայց նախ պետք է նշել, որ ապրումների գունապնակը շատ մեծ է:Կարող են լինել բազմաթիվ տխրություններ, բազմաթիվ վախեր և այլն: Մենք միայն արձանագրում ենք, որ այս բոլոր ապրումները՝ յուրաքանչյուրն առանձին ու իր հերթին, որպես գործառույթ ունեն մոգական աշխարհի կառուցումը որպես մոգության միջոց օգտագործելով մեր իսկ մարմինը: Ամեն մի դեպքում խնդիրը տարբեր է, տարբեր են և պահվածքները: Որպեսզի ըմբռնենք նրա նշանակությունն ու վերջնական նպատակը, պետք է ճանաչենք և վերլուծենք յուրաքանչյուր իրավիճակը: Չպետք է համարել, որ կան ապրումների չորս մեծ տիպեր. իրականում դրանք անհամեմատ ավելի շատ են, և օգտակար ու արդյունավետ աշխատանք կլիներ դրանք դասակարգելը: Օրինակ՝ եթե երկչոտի վախը խառնվում է բարկության հետ (պահվածքի փոփոխություն, որը պայմանավորված է իրավիճակի փոփոխությամբ), սա արդեն սովորական բարկություն չէ. այն կարող է գերազանցել ինքն իրեն, բայց չի նշանակում, որ կարող է որևէ կերպ հանգել վախի: Պարզապես պահում է նախկին վախը՝ միաժամանակ այն մտցնելով իր համակարգի մեջ: Միայն այնժամանակ, երբ համոզված կլինենք, որ ապրումը գործառույթային կառուցվածք է, կկարողանանք հասկանալ ապրումային գիտակցությունների անսահման բազմազանությունը: Մյուս կողմից՝ պետք է համառել մի հիմնավոր փաստի վրա. պարզ և բուն պահվածքները դեռ ապրում չեն և ոչ էլ այդ պահվածքի գիտակցումն է ապրումը: Եթե այդպես լիներ, ապրումի ֆինալային բնույթն ավելի հստակորեն ի հայտ կգար, և գիտակցությունը հեշտությամբ կազատվեր դրանից: Բայց կան նաև կեղծ ապրումներ, որոնք իրենցից ընդամենը պահվածք են ներկայացնում: Օրինակ՝ եթե ինձ նվիրում են մի բան, որն ինձ շատ չի հետաքրքրում, ես ցույց եմ տալիս, որ շատ ուրախացա, ծափ եմ տալիս, թռչկոտում եմ, բայց խոսքն այստեղ ընդամենը խաղացված կատակերգության մասին է: Չի կարելի ասել, որ ես բոլորովին ուրախ չեմ, բայց իմ ուրախությունն իրական չէ. ես կդադարեմ ձևացնել հենց այն պահին, երբ ինձ նվեր տվողը կհեռանա: Այս նույն եղանակով կարող եմ ունենալ կեղծ վա խեր, տխրություններ: Այս կեղծ վիճակները տարբերվում են դերակատարի սեփական հոգեվիճակից, քանի որ նա ընդամենը ձևացնում է, և նրա պահվածքն ուղղված է գոյություն չունեցող աշխարհին: Կեղծ ապրումների տարբեր իրավիճակներում պահվածքը հիմնված չէ ոչնչի վրա, գոյություն ունի ինքն իրեն և կամային է: Բայց իրավիճակը ճշմարիտ է, և մենք այն ընկալում ենք որպես մեզ՝ իրեն համապատասխան պահվածքներ պարտադրող: Նման պահվածքների միջոցով որոշ հատկություններ ենք վերագրում իրական օբյեկտներին: Բայց հատկությունները կեղծ են: Չի կարելի դրանով ենթադրել, որ նրանք մտացածին են, և ոչ էլ, որ ոչնչանալու են անմիջապես կամ քիչ անց: Նրանց կեղծությունը բխում է էական թուլությունից, որը ներկայանում է որպես բռնություն: Ինձ նվիրված առարկայի ցանկալիությունը գոյություն ունի առավելապես որպես պարտադրանք, քան իրականություն, մի տեսակ մակաբույծ իրականություն, որը ես շատ լավ զգում եմ ես գիտեմ, որ դա երևան եմ հանում օբյեկտի վրա՝ մի տեսակ հիպնոսով, և հենց ավարտում եմ իմ մոգությունը, այն անմիջապես անհետանում է:
Ճշմարիտ ապրումը լրիվ ուրիշ է,քանի որ ուղեկցվումէ հավատով: Իրերին վերագրված հատկություններն ընկալվում են որպես ճշմարիտ. այսինքն՝ որ ապրումը վերապըրվել է: Չես կարող դրանից դուրս գալ քո կամքով, այն սպառվում է ինքն իրեն, բայց կասեցնել չենք կարող: Բացի դրանից իրենք իրենց հարգող իրենք իրենցով սահմանափակված պահվածքները օբյեկտի վրա ընդամենը սխեմատիկորեն պատկերում են այն հատկությունը, որը մենք վերագրում ենք նրան: Փախուստը, որն իրենից ընդամենը վազք է ներկայացնում, չի կարող օբյեկտը բնորոշել որպես սարսափելի: Կամ նրան
ձևականորեն կվերագրեն «սարսափելի» հատկություն, բայց ոչ այդ հատկության նյութականությունը: Որպեսզի իսկապես ընկալենք սարսափելին, բավարար չէ, որ ձևացնենք այն, հարկ է, որ կախարդված, անսահմանորեն հուզված լինենք մեր սեփական ապրումից, հարկ է, որ պահվածքի ձևական շրջանակը լցվի ինչ-որ անթափանց ու ծանր բանով, որը ծառայի որպես նյութ: Այստեղ հասկանում ենք բացառապես հոգեբանական ֆենոմենների դերը. նրանք մեզ ներկայանում են որպես ապրումների լրջություն, դրանք հավատի ֆենոմեններ են, որոնք, անշուշտ, չպիտի առանձնացվեն պահվածքից, դրանք պահվածքի հետ միասին անալոգիաներ են:
Վախից կամ տխրությունից առաջացող տոնուսի պակասը, շնչառական խանգարումները շատ լավ են խորհրդանշում այն սահմանը, որ գոյությունունի իսկական ապրում ների և պարզապես պահվածքների միջև: Վերջապես, դրանք պահվածքի հետ մտնում են մի ամբողջական սինթետիկ ձևի մեջ, և հնարավոր չէ ուսումնասիրել առանձին վերցրած. պերիֆերիկ տեսության սխալն հենց այն է, որ ապրումներն ուսումնասիրում է առանձին վերցրած: Մինչդեռ դրանք չեն կարող հանգեցվել ինչ-որ պահվածքի: Մենք կարող ենք չփախչել, բայց չենք կարող ինքներս մեզ արգե լել, օրինակ՝ դողալը: Ես կարող եմ գերլարումով վեր կենալ աթոռից, իմ մտքերի ընթացքը շրջել աղետի մասին մտածելուց և սկսել աշխատել. բայց ձեռքերս ինձ չեն ենթարկվի: Ուրեմն պետք է արձանագրել, որ ապրումը չի կարող պարզապես խաղացվել, դա մարմնի պահելաձևն է ինչ-որ որոշակի վիճակում. վիճակն առանձին կեցվածք չի առաջացնում, պահելաձևը առանց վիճակի ընդամենը կատակերգություն է. ապրումն ի հայտ է գալիս ցնցված մարմնում, որն իրեն պահում է որոշակի ձևով: Անհանգստությունը, ցնցումը կարող են ավելի երկար գոյություն ունենալ, քան պահվածքը, բայց պահվածքը ցնցումի ձևն էև նշանակությունը: Մյուս կողմից, առանց ցնցման՝ պահվածքը կլիներ ընդամենը նշանակություն, զգացական սխեմա: Որպեսզի հավատանք մոգական պահվածքների գոյությանը, պետք է ապրած լինենք հուզական ցնցում: Որպեսզի ապրումային գործընթացը հստակորեն պատկերացնենք՝ ելնելով գիտակցությունից, պետք է հիշենք մարմնի կրկնակի բնույթը, այն է՝ մարմինը մի կողմից ներկայանում է որպես աշխարհում գոյություն ունեցող օբյեկտ, մյուս կողմից՝ անմիջականորեն ապրվում է գիտակցության կողմից: Դրանից հետո մենք կարող ենք հասկանալ էականը. ապրումը հավատի երևույթ է: Գիտակցությունը չի սահմանափակվում ընդամենը իրեն շրջապատող աշխարհի վրա տարբեր զգայական նշանակություններ պրոյեկտելով. այն ապրում է նոր աշխարհը, որն ինքը ստեղծել է հենց հիմա: Նա այդ աշխարհն ապրում էուղղակիորեն, դրանով հետաքրքրվում է, իր վրա զգում այն հատկությունները, որ ուրվագծել են մեր պահվածքները: Դա նշանակում է, որ այնժամանակ, երբ բոլոր ճանապարհները փակվել են, գիտակցությունը նետվում է ապրումի մոգական աշխարհը, նետվում է՝ ամբողջովին վերստեղծելով որպես նոր գիտակցություն նոր աշխարհին դեմ-հանդիման, և այն ամենաանձնականը, որ իր մեջ ունի, իր կարծիքն է աշխարհի մասին. ինքն իր մեջ իր ներկայությունը՝ այս բոլորի միջոցով է գիտակցությունը կառուցում իր նոր աշխարհը: Հուզմունքի մեջ գտնվող գիտակցությունը շատ նման է քնած գիտակցությանը: Առաջինը, ինչպես և երկրորդը ինքն իրեն նետում է նոր աշխարհի մեջ,որպես սինթետիկ ամբողջություն ձևափոխելով իր մարմինն այնպես, որ կարողանա այդ նոր մարմնով ապրել և ընկալել նոր աշխարհը: Այլկերպ ասած՝ գիտակցությունը փոխում էիր դիտանկյունը՝ որպես գիտակցությանն անմիջապես հատուկ աշխարհի մասին տեսակետ, անցնում է պահվածքի մակարդակին: Ահա թե ինչու հոգեբանական գործընթացների արդյունք շատ երևույթներ ամենաառօրեական խանգարումների հիմքում են. դրանք նման են կրծքահեղձուկին, ջերմին և այլն: Դրանք իրենցից ներկայացնում են ընդամենը մարմնի ամբողջական և շատ սովորական ցնցում: Եվ մարմինն ինքը ներկայանում է որպես գիտակցության՝ իրերի վերաբերյալ տեսակետի մթագնում այնքանով, որքանով որ գիտակցությունը իրականացնում և անմիջապես ապրում է այս մթագնումը: Ուրեմն ճիշտ է, որ վերջինս ընկալվ որպես սինթետիկ երևույթ՝ առանց մասերի բաժանվելու: Բայց քանի որ,մյուս կողմից, մարմինն իր է իրերի մեջ, գիտական վերլուծությունը կկարողանա տարբերակել կենսաբանական մարմինը, մարմին-իրը, այս կամ այն օրգանի բորբոքումը:
Այսպիսով, ապրումի հիմքում ընկած է գիտակցության ապրված ու հանկարծակի վերակերտում աշխարհին դեմհանդիման: Եվ մարմնի ցնցումն ընդամենը գիտակցության ապրված հավատն է, որ դիտվել է արտաքինից: Միայն պետք է նշել. 1․ Գիտակցությունը չի գիտակցում ինքն իրեն՝ որպես վերստեղծվող, որպեսզի խուսափի աշխարհի ճնշումից. այն ընդամենը գիտակցում է աշխարհի վերստեղծման փաստը՝ աշխարհի, որն անցնում է մոգական մակարդակին: Մնում է մտածել, որ այն ինքն իր գիտակցությունն է:Միայն ու միայն այս չափման մեջ է, որ կարելի է ասել, թե ապրումն անկեղծ չէ: Եվ բոլորովին զարմանալի չէ, որ ապրումի վերջնականությունը չդրվի հենց ապրումի մեջ գիտակցության գործունեությամբ: Մինչդեռ այս վերջնականությունը անգիտակցական չէ, այն սպառվում է օբյեկտի կազմության մեջ:
2. Գիտակցությունն իր սեփական թակարդի զոհն է, քանի որ ապրում է աշխարհի նոր հատկությունը՝ հավատալով դրան. նա իր սեփական հավատի գերինէ,ճիշտ ինչպես երազում կամ հիստերիայում: Ապրումի գիտակցությունը գերի է, ինչը, սակայն, չպետք է հասկանալ այնպես, կարծես իրենից դուրս ինչ-որ մի բան նրան կապանքների մեջ է դրել: Գիտակցությունն ինքն իր գերին է այն իմաստով, որ գերիշխանություն չունի այն հավատի վրա, որը ջանում է ապրել, և դա հենցայն պատճառով, որ ինքն է ապրում այդ հավատը և լուծվում նրա մեջ: Չի կարելի գիտակցության ինքնաբերությունը հասկանալ այն իմաստով, որ իբր գիտակցությունը միշտ ազատ է՝ ժխտելու ցանկացած բան հենց այն պահին, երբ արդեն հաստատել է այդ նույնը: Նման ինքնաբերությունը հակասական կլիներ: Գիտակցությունն անընդհատ դուրս է գալիս սահմաններից, և նրա համար անհնարին է ամփոփվել ինքն իր մեջ, որպեսզի կասկածի, որ ինքը դրսում է՝ օբյեկտի մեջ: Գիտակցությունն ինքն իրեն ճանաչում է միայն աշխարհի վրա և գիտակցությունը, ապրելով այն մոգական աշխարհը, ուր ինքը նետվել է, ձգտում է ամրապնդել այն․ ապրումը ձգտում է ամրապնդվել: Այս դեպքում է, երբ կարող ենք ասել, որ այն ապրվել է. գիտակցությունը հուզվում է իր ապրումից, արժեվորում ապրումը: Հետո՝ փախչում ենք, հետո՝ վախենում: Մոգական աշխարհը ուրվագծվում է, ձև է ստանում, հետո հավաքվում է գիտակցության շուրջը և ամուր գրկում այն. գիտակցությունը չի կարող ցանկանալ խուսափել դրանից, կարող է փորձել՝ փախչել մոգական օբյեկտից, բայց եթե փախչի, տվյալ օբյեկտին ավելի մեծ մոգականություն կվերագրի:
Գերության այս բնույթը գիտակցությունն իրականացնում է ոչ թե ինքն իր մեջ, այլ այն ընկալում է օբյեկտների վրա. օբյեկտները գերող են, բայց գիտակցության կողմից գրավված չեն: Ազատագրումը կարող է գալ մաքրագործող մտորման միջոցով կամ հուզումնելի իրավիճակի կատարյալ անհետացմամբ: Ապրումի էությունը կազմող հատկությունն այն է, որ ապրումն օբյեկտի վրա գտնում է ինչ-որ բան, որը նրան անսահմանորեն գերազանցում է: Իսկապես գոյություն ունի ապրումի աշխարհը: Բոլոր ապրումներն ունեն մի ընդհանուր բան. նրանք հայտնաբերում են նույն աշխարհը, որը կարող է լինել դաժան, սարսափելի, մռայլ, ուրախ և այլն, բայց որի մեջ իրերի հարաբերությունը գիտակցությանը միշտ նույնն է և բացառապես մոգական: Աշխարհ ասելով՝ նկատի ունենք անհատական սինթեզները, որոնք հարաբերվում են իրար մեջ, և այն հատկությունները, որ ունեն դրանք: Յուրաքանչյուր հատկություն օբյեկտին վերագրվում է անսահմանությանը անցումով: Օրինակ՝ մոխրագույնը իրենից ներկայացնում է իրական և հնարավոր abschattungen-ի անվերջություն, որոնցից որոշները կարող են լինել մոխրականաչավուն, սև, մոխրագույնը ինչ-որ լույսի տակ և այլն: Զուգահեռաբար՝ այն բոլոր հատկությունները, որ ապրումը վերագրում է օբյեկտին, աշխարհին, վերագրում է ad octernum: Այսինքն՝ եթե ես հանկարծ ընկալում եմ որևէ օբյեկտ՝ որպես սարսափելի, ես աներկբայորեն չեմ պնդում, որ օբյեկտը կմնա հավերժ այդպիսին: Բայց միայն այդ՝մեր արձանագրելը, թե սարսափելին օբյեկտի բովանդակային հատկությունն է, արդեն անցում է դեպի անվերջությունը: Հիմա արդեն սարսափելիությունը իրի մեջ է, դրա ամենախորքում, սա նրա զգայական կառուցվածքն է, նրա բաղադրիչը: Այսպես՝ ապրումի միջոցով է հայտնաբերվում իրի ճնշող ու որոշիչ հատկությունը: «Սարսափելին» իրի ներկա վիճակը չէմիայն, նրան սպառնում է ապագան, տարածվում ամբողջ գալիքի վրա և մթագնում, դա աշխարհի իմաստի մի բացահայտում է. «սարսափելին» ենթադրվում է որպես էական հատկություն. աշխարհում գոյությունունի «սարսափելի»:
Այսպիսով՝ յուրաքանչյուր ապրումի մեջ զգայական ճնշումների մի ամբողջ բազմություն ուղղորդվում է դեպի աւ պագան, որպեսզի այն կառուցի ապրումային լույսի տակ: Մենք զգայնորեն ապրում ենք մի հատկություն, որը սպրդում է մեր ներսը, զգում ենք այն, նա մեզ պարուրում է բոլոր կողմերից: Միանգամից ապրումն արմատախիլ է արվել ինքն իրենից, այլևս մեր առօրեական կյանքի աննշան կամ սովորական պահ չէ, այլ բացարձակի կանխազգացում: Գիտակցությունը տարբեր եղանակներով կարող է «լինել Աշխարհի-մեջ»: Աշխարհը կարող է նրան հայտնվել որպես տարբեր գործիքներից կազմված բարդ համակարգ, որի վրա որոշակի ձևով ազդելու համար պետք է ազդել համակարգի որոշակի բաղադրիչների վրա: Այդ դեպքում յուրաքանչյուր գործիքը մեզ ուղղորդում է դեպի մի ուրիշը և գործիքների ամբողջությունն ընդհանրապես. չկա բացարձակ գործողություն և ոչ էլ որևէ արմատական փոփոխություն, որ հնարավոր լինի անմիջապես ներմուծել այս աշխարհ: Պետք է ձևափոխել որևէ յուրահատուկ գործիք, բայց ուրիշ գործիքի միջոցով, ինչը մեզ ուղղորդում է մեկ ուրիշին, և այդպես մինչև անվերջություն: Բայց աշխարհը կարող է գիտակցությանը երևալ՝ որպես ոչ գործիքային ամբողջություն, այսինքն՝ փոփոխելի առանց միջնորդի և մեծ զանգվածներով: Այս դեպքում աշխարհի կատեգորիաներն անմիջապես ազդում են գիտակցության վրա. դրանք գիտակցության համար ներկա են առանց տարածական բաժանման (առանց հեռավորության, օրինակ՝ դեմքը պատուհանի ապակու հետևից մեզ վախեցնում է, և բոլորովին անհրաժեշտ չէ, որ պատուհանը բացվի, նա մտնի սենյակ և այլն):
Եվ փոխադարձաբար գիտակցությունը նպատակադրվում է պայքարել այս վտանգների դեմ կամ փոփոխել այս օբյեկտներն առանց հեռավորության և առանց գործիքների՝ աշխարհի բացարձակ և զանգվածային ձևափոխություններով: Աշխարհի այս կողմն ամբողջովին միաձուլված է. սա մոգական աշխարհն է:Մենք ապրումը կանվանենք գիտակցության հանկարծակի անկում դեպի մոգական աշխարհ: Կամ կարելի է ասել, որ ապրումը գոյություն ունի այն պահից, երբ գործիքների աշխարհը հանկարծակի անհետանում է, և նրա տեղն զբաղեցնում է մոգական աշխարհը: Ուրեմն պետք չէ ապրումի մեջ տեսնել օրգանիզմի կամ մտքի անցողիկ խանգարում, որը գալիս է դրսից՝ խանգարելու և անհանգստացնելու հոգեկան աշխարհը: Հակառակը դա գիտակցության վերադարձն է մոգական վիճակին, որն օրգանիզմին հատուկ մեծ վիճակներից մեկն է, և ի հայտ է գալիս հարաբերական աշխարհի հայտնությամբ: Ապրումը պատահար չէ, գիտակցության գոյության ձև է, մեկը այն եղանակներից, որոնց միջոցով գիտակցությունը հասկանում է իր՝ «Աշխարհի-մեջ-լինելը» հայդեգերյան իմաստով:
Ապրումի վրա միշտ կարելի է ուղղորդել մտածված գիտակցությունը: Այս դեպքում ապրումն ի հայտ գալիս՝ որպես գիտակցության կառուցվածք: Այն մաքուր ու չարտահայտված հատկություն չէ, ինչպես, օրինակ, ցավի տպավորությունը: Ունի իմաստ, որն իմ հոգեկան կյանքի համար ինչ-որ բան է նշանակում: Ֆենոմենոլոգիական ռեդուկցիայի մաքրագործող մտածողությունը կարող է ապրումն ըմբռնել այնքանով, որքանով որ այն աշխարհը կազմվում է մոգական եղանակով: «Ես գտնում եմ, որ նա ատելի է, քանի որ բարկացած եմ»: Այս մտորումը հազվագյուտ է և հատուկ մոտիվացիայի կարիք ունի: Սովորաբար մենք զգայական գիտակցությանը ուղղում ենք մեղսակից մտորում, որն իսկապես գիտակցությունն ընկալում է որպես գիտակցություն, բայց մոտիվավորված օբյեկտի կողմից. «Ես բարկացած եմ, քանի որնա ատելի է»: Եվ հենց այս մտքից սկսում է ձևավորվել կիրքը:
Թարգմանությունը ֆրանսերենից՝ Նունե Աբրահամյանի
