Բջջայինս զանգեց այն պահին, երբ փորձում էի մեքենան կայանել: Մտովի հիշեցի զանգահարողի տոհմաբանական ողջ ծառը և անգամ նախնիներին, քանի որ սկսնակ վարորդ եմ: Առանց այն էլ Երևանի նեղլիկ փողոցներում կայանելը հեշտ գործ չէ անգամ հմուտ վարորդների համար: Կլորիկ փորիկով երկու կերած-խմած «ձյաձյա» արդեն հավաքվել էին թամաշա անելու ու ինքնահաստատվելու՝ «ասա՝ կնիկն ո՜ւր, ավտոն ո՜ւր» սիրված թեմայով: Բայց քանի որ ես կնիկ չեմ, այլ կին ու տանել չեմ կարողանում, երբ պրիմիտիվ պրիմատներն ինքնահաստատվում են ինձ վրա, որոշեցի բարձրագույն պիլոտաժ ցուցաբերել ու «Արտաշնոցի» պոտենցիալ հաճախորդներին խոր հիասթափության պահեր պարգևել: Արդեն մտովի պատկերացնում էի, թե ինչպես եմ քիթիկս ցցած` կրունկներով տկտկացնելով անցնելու նրանց կողքով՝ հաջող օպերացիայի ավարտից հետո: Բայց բջջայինս ակնհայտ «փորիկների» կողմից էր. զնգում էր ու զնգում: Ծանր հոգոց հանեցի, վերցրի հեռախոսը՝ հաշվի չառնելով այն փաստը, որ կիսատ կայանած մեքենայի հետույքը փակել էր ճանապարհը, և հետևում արդեն խցանում էր գոյացել: Բնականաբար, իմ հաստլիկ հանդիսատեսները լայնէկրան ժպտացին ու քմծիծաղ տվեցին՝ «մենք գիտեինք, որ դու բլանդինկա ես» դեմքի արտահայտությամբ:
– Վատ եմ, շատ,- մի կերպ տնքած բջջայինս՝ լավագույն ընկերուհուս ձայնով:
– Որտե՞ղ ես: Տեղդ ասա,- արագ հարցրի ես՝ մոռանալով ամեն ինչ:
– Գրքի շնորհանդեսին: Ինքն էլ է այստեղ…
Առանց ավելորդ հարցերի՝ անմիջապես այնպիսի արագությամբ ու ճարպկության շրջադարձ արեցի ու պոկվեցի տեղից, որ անգամ չհասցրի տեսնել հաստլիկներիս զարմանքը:
Ինքն էլ է այստեղ… Այս մի նախադասության տակ մի ողջ ողբերգությունն էր թաքնված: 4 տարվա անհաջող սիրո ողբերգություն: Մարգո…
Մարգոն՝ իմ ուժեղ, հետաքրքիր, ինքնավստահ Մարգոն, որի համար խենթանում էր ողջ քաղաքը, խենթի պես սիրում էր մեկին: Նա բանաստեղծ էր: Բնականաբար, ամուսնացած, բնականաբար, կնոջն ակտիվորեն դավաճանող բոլոր հնարավոր ծակուծուկերում: Քանի որ արվեստագետ էր, նաև՝ նյարդային էր, նաև՝ տաղանդավոր. դա ոչ քննարկվում էր, ոչ էլ՝ կասկածի տակ առնվում: Մարգոն հիացած հայացքով ամեն անգամ պատմում էր, որ ՆԱ հիմա մի քիչ լարված է, քանի որ բանաստեղծությունների նոր ժողովածուի վրա է աշխատում: Ու ոտքերի մատների վրա էր քայլում ու տանում նրա մշտական հարբած սկանդալները, ու հեռախոսը պատերով շրխկացնելը ու խանդի հիստերիկ նոպաները ու սարսափելի խումարները:
Չորս տարի տևած մազոխիզմից հետո, Մարգոն վերջապես ուշքի էր եկել, այն էլ՝ մասամբ: Մարգոն ուներ մականուն՝ Մուսա: Դա իրենց բոհեմական շրջապատում նրա պաշտոնական անունն էր: Բոլորը գիտեին այդ մասին:Մարգոն անկեղծորեն հավատում էր, որ ինքը Մուսա է, իր սիրելի պոետի մուսան: Պոետն անգամ բանաստեղծությունն էր նվիրել նրան՝ «Մուսաների մուսա Մարգոն» վերնագրով: Բայց մեր քաղաքը շատ,շատ, շատ փոքր է: Մարգոն պատահաբար իմացել էր, որ ընտանեկան մի երեկույթի ժամանակ պոետը հոտնկայս խմել է իր սիրելի կնոջ՝ իր Մուսայի կենացը: Հրապարակավ, բոլորի մոտ: Բացատրության ժամանակ նա անգամ ներողություն չէր խնդրել Մարգոյից:
Մոտ մեկ շաբաթ ես «քերում էի» Մարգոյին, այդ բառի բուն իմաստով, լողարանիսալիկներից: Երբ վերջապես դա ինձ հաջողվեց, ու Մարգոյի կիսամեռ, գունատ մարնինը հայտնվեց ննջարանում, ես հասկացա, որ նրա համբերության բաժակը լցվել է:
– Ինչո՞ւ, ինչո՞ւ նա դա արեց: Չէ, որ հենց ամենասկզբից ասում էր, որ կնոջը չի սիրում, շատ-շատ հարգում է, գնահատում է, բայց չի սիրում: Ասում էր, որ միշտ շատ սիրուն տներ է ունեցել, որ ամբողջ կյանքում երազել է տուն գնալ, բայց չի կարողացել գնալ:Ես դասական անասուն եմ, որ ընկա այդ հավերժական թակարդը, որ հավատացի նրա լոլոներին:
– Դու պարզապես սիրել ես, մի դատիր քեզ: Երբ սիրում ես, պատրաստ ես հավատալ ամենաակնհայտ հեքիաթին,-ես շոյում էի Մարգոյի մազերը ու հիշում ինձ՝ նմանատիպ իրավիճակում: Ու երանի տալիս, որ արդեն կոփվել եմ, խանձվել, որ այլևս չեմ հավատում արդեն մի քանի դար շրջանառվող լոլոներին: Լոլոներ, որոնք ծնվեցին այն օրը, երբ ծնվեց առաջին տղամարդը:
– Գիտես՝ սա ինչի է նման: Երբ դու ունես պաշտոնական երեխա, որն ապրում է քո տանը, որի հետ հյուր ես գնում, խաղալիքներ ես նրան նվիրում: Բոլորը նրան սիրում են, բոլորը գիտեն նրա մասին: Բայց դու ունես նաև ապօրինի մի երեխա, որին թաքցնում ես նկուղում՝ մութ ու ցուրտ նկուղում: Նրա մասին ոչ ոք չգիտի: Դու նրա հետ հյուր չես գնում, չես զբոսնում, խաղալիներ չես նվիրում: Նա ունի ընդամենը մի շլդիկ նապաստակ՝ մի ակնաջն էլ պատռված, անունը՝ Մուսա: Ու դրանով է ուրախանում, լողացնում, խաղում, գրկած քնում: Մի օր դու բացում ես նկուղի դուռը, խլում ապօրինի երեխայիդ ձեռքից նրա միակ խաղալիքը ու տանում նվիրում վերևում ապրող երեխայիդ, որն ամեն ինչ ունի: Ու անգամ շուռ չես գալիս, չես բացում նկուղի դուռը, չես հանգստացնում ցավից ու վիրավորանքից ոռնացող երեխային: Մի հատիկ կներես անգամ չես ասում: Ինչո՞ւ, ինչո՞ւ նա դա արեց: Չէ, որ ես նրան միայն սեր եմ տվել, անսահմա սեր: Նա իրավունք չուներ անգամ գիշերն անկողնում նրա ականջին դա շշնջար, էլ ուր մնած հրապարակավ կենացներ խմեր:
Ես ոչինչ չէի կարող անել: Միայն կարող էի լսել ու սպասել, որ վերքը սպիանա: Մի ամիս էր անցել: Մարգոն չէր խոսում այդ թեմայով, ու մտածում էի՝ ապաքինման փուլում է: Եվ ահա, այդ զանգը:
Մարգոյին գտա փողոցում՝ մայթեզրին անուժ նստած:
– Ատում եմ, ատում եմ, ատում եմ…
– Հանգստացի՛ր, հավաքի՛ր քեզ, խնդրում եմ, հանգստացիր…,- ապարդյուն փորձում էի հանգստացնել Մարգոյին:
– Չեմ ուզում հանգստանալ, ի վիճակի չեմ հանգստանալու: Ի վիճակի չեմ ինձ հավաքելու: Ես ողջ կյանքում այսպես լղոզված ու անհավաք եմ մնալու: Ուժ չունեմ: Պատկերացնո՞ւմ ես՝ ինձ չտեսնելու տվեց:
– Այսի՞նքն,- զարմացա ես: Նման ստորություն ես չէի սպասում անգամ հիստերիկ ու ապերախտ մեր պոետից: Բայց փաստորեն, ես նրան ակնհայտ թերագնահատել էի:
– Երբ արդեն անհնար էր չտեսնելու տալը, շինծու զարմանքով նայեց վրաս, հարցրեց՝ վայ, դո՞ւ էլ ես այստեղ ու հայտարարեց, որ աչքերը ցավում են, լավ չի տեսնում ու չի նկատել:
Չնկատել Մարգոյին… Շատ ծիծաղելի էր: Չէի ասի, որ Մարգոն գեղեցկուհի է, բայց երբ նա քայլում էր փողոցով, տասից ինը շրջվում ու հայացքով ուղեցկում էին նրան: Մարգոն շատ յուրահատուկ արտաքին ուներ ու կարողանում էր այն ընդգծել ճիշտ սանրվածքի ու հագուստի միջոցով: Չնկատել Մարգոյին փոքրիկ միջացառման ժամանակ, որտեղ հազիվ 25 հոգի հրավիրված լիներ… Ծիծաղելի էր, ավելի ճիշտ՝ լացելու:
Սովորաբար շատ արագ եմ կողմոնորոշվում, թե ինչ ասել: Մասնագիտական է, քանի որ 15 տարվա ստաժով փաստաբան եմ: Բայց անգամ ես պապանձվեցի նման ցինիզմից: Մի՞թե այդքան թույլ ու ողորմելի ես, որ չես կարող պարզապես մոտենալ ու բարևել: Բարևել մեկին, ում ժամանակին սիրել ես, գրկել, համբուրել, ջերմացել նրա խենթ մարմնի կրակից, արևայրուք ընդունել նրա եգիպտական արևի պես հզոր սիրո ճառագայթների ներքո: Մեկին, ում մազերի մեջ քնել ես ու ուսին արթնացել: Ես ոչինչ չէի կարող ասել Մարգոյին, քանի որ հասկանում էի նրա ցավը:
– Մարգո՛, կան տղամարդիկ, որոնցից հետո մնում են հուշեր, կարոտ, ափսոսանք, լուսավոր թախիծ: Կան նաև տղամարդիկ, որոնցից հետո քո հոգում միայն անապատ է մնում: Անապատ, որտեղ ապրում են միայն օձեր ու կարիճներ, որոնք ամեն օր խայթում ու թունավորում են քեզ: Այդ անապատը կուլ կտա քեզ ու կխժռի: Միակ փրկությունն այն է, որ հավաքես հոգուդ անապատը, բարձրանաս քաղաքի ամենաբարձր տանիքին ու քամուն տաս այն, մինչև ավազի վերջին հատիկը…
Մարգոն լուռ լսում էր ինձ, հետո արագ վեր կացավ ու քայլեց դեպի մոտակա բարը: Ես անձայն հետևում էին նրան ու չէի խառնվում՝ քաջ գիտակցելով որ անգամ Ավարայրի փղերը չէին կարող կանգնեցնել Մարգոյին, եթե նա մի բան որոշել է: Արագ մտավ բար, բարմենին պատվիրեց իր սիրած «Մարգարիտա»կոկտեյլի եռակի չափաբաժին, խնդրեց լցնել մի մեծ շշի մեջ, վճարեց, առանց մանրը վերցնելու դուրս եկավ:
– Գալի՞ս ես,- հարցրեց ինձ:
Ես լուռ գլխով արի, անգամ՝ չհարցրի ուր: Գարնանային հրաշալի եղանակ էր: Ոտքով բարձրաձանք Կասկադի ամենավերևի հարթակը: Մարգոն լուռ խմում էր: Հենց շշից: Ժամանակ առ ժամանակ ինձ էր մեկնում շիշը: Անհամբեր նայում էր երկնքին, կարծես՝ ինչ-որ բան էր սպասում: Հանկարծ ուժեղ քամի սկսվեց: Անսպասելի, կատաղած, գիժ քամի, որհասնում է ոսկորներիդ: Հանկարծ Մարգոն բարձրաձայն ու երջանիկ ծիծաղեց.
– Մտքումս դրել էի, եթե քամի սկսվի, կազատվեմ իրենից: Կջնջեմ նրան իմ սրտից, իմ կյանքից, իմ հուշերից: Քամուն կտամ հոգուս անապատի վերջին ավազի հատիկն անգամ ու նորից երջանիկ կլինեմ: Կխմեմ ու կպարեմ: Լսո՞ւմ ես, քամի,արագ սուրա, գտի՛ր պոետին ու ասա, որ Մարգոն ազատ է… Նորից երջանիկ, ազատ ու խենթ Մարգո է: Ասա՛, որ Մարգոն խմում է իր ազատության կենացը: Ասա՝ Մարգոն խմում է «Մարգարիտա»…
