Իմ ու գրականության արանքում միշտ ինչ-որ բան կա ընկած՝ կողքի սենյակից լսվող երեխայի ձայն կամ ֆեյսբուքի սթորիներ, քոմենթներ, նկարներ, քաղաքական ելույթներ, կամ ծուլությունս, զուգարանը, ընկերներս: Անծանոթ համարից եկած զանգը, հետզանգը անծանոթ համարին: Պատահական սխալվելը զանգողի ու իմ պատահական որոշումը ինչ-որ բան անել-չանելու:
Իմ ու գրականություն ստեղծելու միջև միշտ, գրեթե միշտ վերջին տարիներին հաստատ ինչ-որ բան կա. պատ, Փինք Ֆլոյդ, կոտրված պատ, Գերմանիա մեկնող ընկեր, գերմաներեն սովորող մարդ, կարևոր մարդ, Ես, ակվարիումի ձայն, ձկան լռություն, փորձեր, բեմադրություն, պիես, պիեսի հեղինակ, կերպար ստեղծել:
Ստեղծել իմ մեջ մեկին, ով ինձնից առաջ ոչ մեկի մեջ չի եղել, չի ապրել, չի ծնվել: Ծնել էդ մեկին երկունքի ցավերով փորձերի ժամանակ՝ կոֆե խմելուց հետո, պաչվելուց հետո, էժան երշիկ ու պանիր ուտելուց հետո: Քնելուց հետո, փորձերից հետո` թաքուն, բոլորից թաքուն, լողանալու ժամանակ ծնել, զուգարանում, քնելիս, քայլելիս, լռելիս աղմկոտ ակվարիումի մոտ:
Ներսումդ ծնել մեկին քո չարած, չկարողացած, ուզած, մտածած, մոռացած, լկտի, խուժան, անմարդկային, մարդկային, արևելյան, արևմտաեվրոպական, պահպանողական, ծայրահեղ զգացողություններից: Ամեն անգամ: Ամեն պիեսից հետո, առաջ, մյուսին Էլի փորձ, գիրք, Հ.Միլլեր, Էկո, Հեսսե, Մուզիլ… Հատկություն, Օտարություն, Կերպարանափոխություն, Դուբլին, Մոսկվա-Պետուշկի… Մարգարիտա, Աննա, Ապուշ Աննա, Պատերազմի ու խաղաղության Աննա, անկողնուս Աննա, հուշերիս Աննա, ֆրանսիացի Աննա կամ Բովարի: Կամ Էմիլիա, արհամարհող, չար, զզվելի, կրքոտ, խեղճ, անզուսպ, միայնակ, մերկ։ Մերկությունը թաքցնելու չափ բան կա իմ ու գրականություն ստեղծելու միջև։
Հուշերի մեջ միշտ ինչ-որ անհանգիստ շարժում կա, տագնապ, հոտ: Ու միշտ դուռ կա, որը կբացես ու կմտնես ներս` հյուրանոցի համար, մեկի տունը, քո տունը, ձեր տունը: Միշտ դուռ կա, որը կա՛մ թակել ես, կա՛մ չես էլ հասել էդ դռանը, կա՛մ հասել թակել փախել ես հեռու, ահավոր հեռու: Փոխել ես անունդ, դեմքդ, շորերդ, մտքերդ, ընկերներիդ, սիրածներիդ, հեռախոսիդ համարը: Փախել ես: Փախնելու մեջ միշտ ինչ- որ զզվելի բան կա: Ներսդ քայքայող, սիրտդ ճզմող, մատդ դռան տակ թողնող: Ու միշտ մատ կա, որ մնում է դռան արանքը: Քեզ կյանքից գողացող գազելի դռան: Պոստեր տանող կամազի դռան: Կյանքդ խլած զենքի, զինապահեստի դռան: Դռան արանքում մնացած մարմիններ կան, որոնք չէին հասցնում ներս մտնել:
Մարմնիս մատների հետքեր կան, հետքեր կան նստարանին անծանոթ քաղաքի. գիշերը, խմած հետքեր, ծնկի, քո (ո՞վ էիր դու): Ափիս մեջ դռան հետքեր կան, բացելու հետքեր: Բացելուց հետո ափսոսալու հետքեր: Ծնողից ծեծված հետքեր, տնից փախնելու հետքեր: Անառակ որդու հետքեր: Հավատացյալի հետքեր: Ադամից հետքեր: Եվային ձեռ քցած հետքեր: Քանդած-հավաքած հետքեր: Գրած ճժժած: Ծովի ափին ոտքի հետքեր․ էս տեսարանը միլիոներորդ անգամ գրած, նոր բան չստեղծող, կրկնածը կրկնող, ապրածը հաղթած-պարտված, ֆենոմենալը, հանճարեղը ամենավատը վերապրող, վերապրածի անիմաստությունը զգացող, հիասթափված հետքեր:
Ամեն ինչ կրկնվում է այլ մարմնի ու մաշկի մեջ: Ամեն ինչ այլևս արված է, մնացել են փշրանքները, որ միայն գտնել է պետք: Քեզ զգում ես շրջանակում հայտնված մկան պես, որ վազում, արագացնում է ընթացքը, հոգնում, դիմացի թաթերը կորցնում են ուժը և տապալում նրան… Ամեն ինչ սկսվում է նորից: Այլ մարմնի մեջ, այլ ժամանակային գոտում, այլ ծնողների կողքին… ուր ինչ-որ մեկն անընդհատ կկրկնի, որ մենք հիվանդ ենք ծնողներով: Նրանք վերջնականապես վարակել են մեզ: Բռնել ու բաց չեն թողել: Մեղքի տակ գցել ու պահանջում են անմեղ երևալ, ապրել: Սիրել նրանց: Հիվանդ սիրով: Անբեկանելի սիրով: Մինչ մահը կբաժանի մեզ․ սիրո՞վ: Մինչև կվերջանան նրանց բոլոր պահանջները մեզնից:
Կամակորությունները, էգոն բավարարելու ձգտումը… Եվ գալու է զգացումը, որ միշտ եղել ենք աշխարհի երեսին: Միշտ էլ թափառել ենք տարբեր մասնիկների տեսքով, և միայն հիմա է, որ զգում ենք, զգում եմ, որ եղած եմ, կատարված: Որ ինչքան ժամանակն առաջ է գնում, էդքան փոքրանում ես դու, հաջորդ սերունդները, նրանցից հետո ծնվողները: Հասկանում ես՝ քեզնից առաջ սիրել են, գտել բառը, որով կսիրեին հեռավորության վրա: Գտել մայրցամաք, օրենքներ, իմաստ, միջուկային ռումբ, հարմար զուգարանակոնք, անհարմար դասաժամեր, գրքեր, գրողներ, թատրոն… Հասկանում ես, որ գտնված է ամեն նորմալ բան: Ու կյանքի ընթացքը մեծից փոքր ձգվող թվերի հաջորդականություն է: Ինչքան առաջ` էդքան կարևոր բաներ գտնելը անհնարին է դառնում: Ինչքան չկան դրանք, էդքան մեծ է նախկինները ոչնչացնելու, քայքայելու, ծռել-ծռմռելու, ջարդուփշուր անելու ցանկությունը: Քեզ որպես մարդ պատռելու, որ չլինես նույնը, ինչ եղել են քեզնից առաջ, որ դու ուղղակի փակ շրջանի մեջ պտտվող հերթական սպառողը չես, ում թվում է, որ ստեղծող է…
Իջնում եմ գետնանցում, ինչպես Նոյը տապանից, Մովսեսը պատվիրանները ձեռքին, Հիսուսը երկնքից, Դանթեն դժոխք, հանքափորը հանք, գետը հյուսիսից հարավ, Արմսթրոնգը Լուսնին, ռումբը Հիրոսիմայի ու Նագասագիին: Իջնում եմ ու մտածում՝ ինչքան եղած բան է իջնելն առհասարակ: Ինչքան եղած բան է ապրելը: Ու իմ ապրելը նման է անկարող գրողի, որ գրագողոթյուն է անում՝ չկարողանալով ստեղծել իրենը:
Ինձնից առաջ բոլորն են գրել, կարդացել, փայլատակել (Կուբրիկը` Սթիվենից լավ), թռչել, ընկել, աստղերով հիացել, ծովափով քայլել, կինո նկարել, կերպարներ ստեղծել, երեխա Ես հիմա անում եմ նույնը, ու քանի գնում դառնում ենք նույնը: Հանգում ենք չժայթքած, ժայթքելուն անկարող, անընդերք: Մնում է կապկելը, նորը երևալու, ստեղծելու այլանդակ ձգտումը: Այլասերվելու գայթակղությունը, որով հնարավոր է՝ կգտնենք աշխարհում դեռևս անհայտ փոշեհատիկներ:
