Ժակ Բրել | Ամստերդամ

Ձեզ ենք ներկայացնում Ժակ Բրելի  «Ամստերդամ» երգի ֆրանսերեն բնագիրն ու  հայերեն թարգմանությունը: Կարող եք նաև  ներբեռնել հեղինակի կատարմամբ երգն այստեղից:

Ամստերդամ

Նավահանգստում Ամստերդամի
Կան նավազներ, որ երգում են
Երազներն այն, որ գալիս
Ու տանջում են բաց ծովում:
Նավահանգստում Ամստերդամի

Կան նավազներ, որ քնում են
Ինչպես դրոշ հնացած
Մռայլ ափի երկայնքով:
Նավահանգստում Ամստերդամի
Կան նավազներ, որ մեռնում են
Լի գարեջրով ու ողբով
Դեռ լույս աղոտ չբացված:
Նավահանգստում Ամստերդամի
Կան նավազներ, որ ծնվում են
Օվկիանի թրմության
Թանձր ու գաղջ օդի մեջ:
Նավահանգստում Ամստերդամի
Կան նավազներ, որ ուտում են
Սփռոցի վրա ճեփ-ճերմակ
Թփրտացող թարմ ձկներ
Եվ ցույց կտան նրանք ձեզ
Կայմի պարան կտրատող
Հարստություն խժռող
Լուսին կրծող ատամներ
Դա զգում է ձուկն անգամ
Երբ նրանք կոշտ ձեռքերով
Ուտում, քաշում են էլի
Հետո ելնում քրքիջով
Աղմուկի տակ փոթորկի
Օրորվելով դուրս գնում
Շալվարները կոճկելով
Նավահանգստում Ամստերդամի
Կան նավազներ, որ պարում են
Փորերն իրենց քսելով
Պարող կանանց փորերին
Եվ պարում են, պտտվում
Հանց արևներ թքոտված
Աղեկտուր ճիչի տակ
Ակորդեոնի քրքրված
Ոլորում են իրար վիզ
Որ քրքիջը դառնա խենթ,
Մինչ հանկարծ շունչն է փչում
Ակորդեոնը ավերված
Այնժամ արդեն լուրջ տեսքով
Այնժամ հպարտ հայացքով
Մթից լույս տեղն է բրում
Ամեն նավազ իր զույգին:
Նավահանգստում Ամստերդամի
Կան նավազներ, որ խմում են
Որ խմում են, հա խմում
Խմում կրկին ու էլի
Նրանք կենացն են խմում
Ամստերդամի, Համբուրգի
Եվ այլ տեղի կույսերի
Խմում կենացն այն կանանց
Որ իրենց գեղ մարմինն ու
Պատիվն են տալիս նրանց
Մի կտոր ոսկու դիմաց
Եվ երբ հարբած են շատ պինդ
Տնկում քթների երկինք
Սրբում են քիթն աստղերով
Միզում ինչպես ես եմ լալիս
Կանանց վրա դավաճան:

Թարգմանությունը ներկայացվում է ըստ Ֆրանսական պոեզիա (ԵՊՀ հրատարակչություն, Երևան 1984թ) գրքի:

Թարգմանիչ՝ Սլավիկ Չիլոյան

Amsterdam

Dans le port d’Amsterdam
Y a des marins qui chantent
Les rêves qui les hantent
Au large d’Amsterdam
Dans le port d’Amsterdam
Y a des marins qui dorment
Comme des oriflammes
Le long des berges mornes
Dans le port d’Amsterdam
Y a des marins qui meurent
Pleins de bière et de drames
Aux premières lueurs
Mais dans le port d’Amsterdam
Y a des marins qui naissent
Dans la chaleur épaisse
Des langueurs océanes

Dans le port d’Amsterdam
Y a des marins qui mangent
Sur des nappes trop blanches
Des poissons ruisselants
Ils vous montrent des dents
A croquer la fortune
A décroisser la lune
A bouffer des haubans
Et ça sent la morue
Jusque dans le cœur des frites
Que leurs grosses mains invitent
A revenir en plus
Puis se lèvent en riant
Dans un bruit de tempête
Referment leur braguette
Et sortent en rotant

Dans le port d’Amsterdam
Y a des marins qui dansent
En se frottant la panse
Sur la panse des femmes
Et ils tournent et ils dansent
Comme des soleils crachés
Dans le son déchiré
D’un accordéon rance
Ils se tordent le cou
Pour mieux s’entendre rire
Jusqu’à ce que tout à coup
L’accordéon expire
Alors le geste grave
Alors le regard fier
Ils ramènent leur batave
Jusqu’en pleine lumière

Dans le port d’Amsterdam
Y a des marins qui boivent
Et qui boivent et reboivent
Et qui reboivent encore
Ils boivent à la santé
Des putains d’Amsterdam
De Hambourg ou d’ailleurs
Enfin ils boivent aux dames
Qui leur donnent leur joli corps
Qui leur donnent leur vertu
Pour une pièce en or
Et quand ils ont bien bu
Se plantent le nez au ciel
Se mouchent dans les étoiles
Et ils pissent comme je pleure
Sur les femmes infidèles
Dans le port d’Amsterdam
Dans le port d’Amsterdam.

ԺԱԿ ԲՐԵԼ

Բելգիացի (ֆրանսախոս) բանաստեղծ, բարդ, դերասան և ռեժիսոր Ժակ Բրելը ծնվել է 1929 թվականի ապրիլի 8-ին Բրյուսելին հարակից Սխարբեկ քաղաքում: Դպրոցում վատ է սովորել, բայց արդեն վաղ հասակից մասնակցել է սիրողական ներկայացումների: Հայրը ստիպում էր միանալ ընտանեկան բիզնեսին, ինչը Ժակին չէր հրապուրում:
1951-ին Բրելն ամուսնանում է Թերեզ Միխելսենի հետ և նույն տարում ծնվում է աղջիկը` Շանտալը:
1952-ից սկսած Ժակը գրում է երգեր, որոնք կատարում էր ընտանեկան շրջանում և բրյուսելյան կաբարեներում: 1953 թվականին թողարկում է առաջին ձայնասկավառակը: Շուտով Բրելը մշակութային ճանաչված գործիչ Ժակ Կանետտիի հրավերով մեկնում է Փարիզ, որտեղ բացահայտվում է երիտասարդ բելգիացու տաղանդը: 1955-ին կինն ու երեխաները ևս տեղափոխվում են Փարիզ:
1956-ին սկսում է աշխատակցել դաշնակահար և գործիքավորող Ֆրանսուա Ռոբերին, 1957-ին` Ժերար Ժուաննեստին: Այդ ժամանակ էլ նրա հերթական ալբոմն արժանանում է Շառլ Կրոյի ակադեմիայի Գրան-պրիին: 1958-ից սկսած Ժակ Բրելը ակտիվորեն հանդես է գալիս հեղինակավոր «Օլիմպիա» և «Բոբինո» համերգասրահներում: 1966-ին, երբ հաջողության գագաթին էր, որոշում է թողնել երգն ու ներկայացումները: 1967 թվականին կայանում է նրա վերջին համերգը:
Նույն տարում հանդես է գալիս որպես կինոդերասան: Առաջին ֆիլմը Անդրե Կայատի «Պրոֆեսիոնալ համարձակությունն» էր, որտեղ խաղում է աշակերտուհուն բռնաբարելու մեջ մեղադրվող ուսուցչի դերը: 1971-ին նկարահանվում է Մարսել Կարնեի ֆիլմում: Այնուհետև Էդուարդ Մոլինարոն օգտագործում է Բրելի` անկրկնելի կատակերգուի շնորհները «Իմ հորեղբայր Բենժամենը» (1969թ.) և «L’emmerdeur» (1973թ.) ֆիլմերում: 1972-ին նկարահանվում է Կլոդ Լելուշի «Արկածը արկած է» ժապավենում:
Բրելն ինքը նկարահանել է երկու ֆիլմ (ՙՖրանց», 1971թ. և «Վայրի Արևմուտք», 1973թ.):
Վախճանվել է 1978թ. հոկտեմբերի 9-ին Փարիզի Բոբինի արվարձանում, երկարատև հիվանդությունից հետո: Հուղարկավորված է Մարկիզյան կղզիներում, Պոլ Գոգենի հարևանությամբ: