Յուրի Սարգսյան | Մաքրողը

Հայտարարության մեջ ես մեծ, սպիտակ տառերով գրել եմ՝ ՄԱՔՐՈՂ: Եթե դու ոստիկան ես, կողքով անցնում ես, առհասարակ՝ այստեղ ավելի հիշվող հայտարարություններ ու կայքեր կան: Եթե հանցագործ աշխարհից ես, չես անցնում, սեղմում ես, գիտես՝ մի բան կա…
Հայտարարության մեջ գրված է, որ մաքրելու ստանդարտ գործընթացը երկու հազար դոլար արժե: Եթե պատերին արյան հետքեր կան, երկու հազար հինգ հարյուր: Եթե աստառի վրա են, ևս հարյուր դոլար: Եթե դիակը անտառում է, իջնելու տեղ ունեմ:
Ես մոտենում եմ շքամուտքին, որտեղ հենց դռան հետևի կողմում փռել են ծերուկի մարմինը: Ոչինչ չգիտեմ իր մասին, ոչինչ էլ հարկավոր չէ իմանալ: Քիչ գիտես, քիչ կխոսես: Պատերին հետքեր չկան: Կռանում, հաշվում եմ փողերը, ու զանգում եմ.
– Էստեղ հազար հազար ութ հարյուր ա:
– Անտառը հեռու չի, – խռպոտ, պահանջկոտ ձայնը խառնում է պլաններս:
Ես նորից հաշվում եմ, հոտ քաշում: Դոլարները խրթրթում են ձախ ձեռքիս ափին:
– Մենք սենց չէինք պայմանավորվել…
Ունեմ տաբուներ: Երեխաներին չեմ թաղում: Բուն գործընթացին չեմ մասնակցում: Երկու դիակ չեմ տանում: Հանդիպել, փողը փոխանցել չկա: Փողը թողնել դիակի մոտ: Եթե փողը չհայտնաբերեմ, զանգում եմ ոստիկանություն: Հայտնում եմ, որ դիակ եմ գտել:
Հեռախոսը ականջիցս հեռու եմ տանում, որ հոգոցս չլսվի: Սա ջղայնության, համարյա օրգազմի, անհամբերության ու հանգստության հոգով է: Փողերը տանում եմ գրպանս, որտեղ ուժեղ քոր եմ զգում: Ասում եմ՝ լավ:
Համաձայնվում եմ: Անտառը հեռու չի, հազար ութ հարյուրն էլ քիչ փող չի: Կարելի է շատ բան առնել էդ փողով, բայց վաղը կնոջս ծնունդն է: Անցած շաբաթ մի հրաշալի կապույտ կոմբինեզոն եմ տեսել. դուրը շատ կգա: Առավոտյան առել եմ ու դրել մեքենայիս մեջ, որ վաղն առավոտյան անակնկալ անեմ:
– Լավ, համոզեցիք: Համարս ջնջի:
Ասում եմ ու հեռախոսը անջատում: Վերջին անգամ եմ խոսում մարդու հետ, ով ինձ հենց նոր հազար ութ հարյուր դոլար փող տվեց: Մարդու, ով համոզված էլ չի՝ պատվերը ոնց կավարտվի: Մնում է հույս պահել ու մինչև վերջ սպասել:
Չէ, կան պայմաններ: Մենակ թաղում եմ. չեմ պահում որևէ տեղ, չեմ սառցնում, ուրիշ մարդկանց չեմ հանձնում: Բացի նշված ծառայությունից՝ ուրիշ ծառայությունների համար չդիմել: Ինքնաթիռով ոչինչ չեմ տեղափոխում: Աղջիկ չեմ փախցնում:
Ուսապարկից հանում եմ անհրաժեշտ գործնական իրերը՝ սեղան մաքրելու երկու շոր, ամանի հեղուկ, օճառ, հատակը մաքրելու համար փոքր փայտ: Լաթե շորը թրջում եմ, մզում ու փաթաթում փայտիկին: Հանում եմ մաշված դեղին ձեռնոցներս: Շքամուտքը չի լուսավորվում, հավանաբար պետք է գոնե մեկ հարկ բարձրանալ: Ընտիր է. գրպանիցս հանում եմ լապտերով կրակայրիչը, պինդ սեղմում ատամներով ու սկսում աշխատել: Մնում է հուսալ, որ ոչ ոք չի իջնի՝ ծխելու: Ոչ ոք չի բարձրանա այս ժամին:
Աշխատանքը տևում է կես ժամ: Ավելի երկարը վտանգավոր է, պակասը՝ էլ ավելի: Հայտարարության մեջ ես մանրամասն գրել եմ՝ հեռացնում եմ մազերը, արյան բոլոր հետքերը, լվանում եմ ու չորացնում եմ մնացած ամեն ինչ: Ծածկում եմ ցանկացած տեսակի խազ, հավելյալ վճարի դիմաց ամբողջությամբ մաքրում եմ շրջակա տարածքը:
Չէ, ես մարդասպան չեմ: Ես ոչ ոքի կյանքում չեմ սպանել ու չեմ պատրաստվում: Ես սպանությանը չեմ մասնակցում: Չեմ օժանդակում, եթե խոսենք իրավական տերմիններով: Իրավական համակարգն ինձ նմանների համար շատ փոքր պատիժ է նախատեսել: Գուցե դատարանում ոչ ոք վրաս էլ չնայի:
Ծերուկը, որը դիմացս պառկած է, բայց չի տեսնում ինձ, ոչ մի կերպ ինձնից չի տուժել: Չի իմացել իմ մասին, մեռնելուց առաջ սարսափելով չի նայել աչքերիս մեջ: Ես ծերուկի համար գոյություն չեմ ունեցել:
Ես ուղղակի մաքրող եմ. էդպես է գրված հայտարարության մեջ:
Հայտարարության մեջ գրված է, որ ես կազմակերպում եմ պատշաճ թաղում: Գրված է, որ երբեք իրենց չեմ հայտնում դիակի թաղման վայրի մասին, ու բացատրել եմ, որ դա արվում է անվտանգության նկատառումներից ելնելով ու բխում է պատվիրատուի շահերից: Սա գովազդ չէ. իրոք էդպես է: Ամենաերկար հարցաքննության ու ամենածանր հարվածների տակ ոչ ոք չի կարողանա ասել՝ որտեղ է դիակը: Չկա դիակ, չկա հետագա քննություն:
Էսպիսի բաներ:
Ծերուկի մարմինը անձայն տեղավորում եմ իմ «Պրիուսի» խցիկում: Խցիկում փոքրիկ լամպ կա, որը լուսավորում է կեղտոտ բահը ու մեքենայի համար անհրաժեշտ իրերս: Համարձակվում եմ նայել ծերուկի աչքերի մեջ. առաջ չէի կարողանում, հիմա՝ հեշտ ու հանգիստ: Ծերուկի դեմքն այլայլված չի, միանգամից հասկանում եմ, որ չի տանջվել: Երևի՝ չի էլ իմացել, որ իրեն սպանում են: Աչքերը կիսափակ են: Այլ մանրամասներ չգիտեմ ու չեմ ուզում իմանալ: Հետ եմ գնում շքամուտք ու ավարտում եմ մաքրման աշխատանքները: Գետնից հավաքում եմ փնթիներից մնացած բոլոր գործնական ապացույցները:
Առաջ ինձ թվում էր, որ վարելու ընթացքում խցիկից եկող դխդխկոցը կենդանացած մեռելներն են հանում: Հեսա հարվածներով ու ուժեղ հրելով կբացեն խցիկը (ոչ ձեռքերն են կապված, ոչ ոտքերը, միայն դրել եմ մեշոկի մեջ), կփախչեն ու ինձ բռնել կտան: Ծիծաղելի կլիներ գիշերը ոստիկանական բաժանմունքում նստած հետևել, թե ինչպես է մեռելը մտնում քո սենյակ ու հայտարարում, որ իրեն սպանել են: Դու տեսնում ես, որ դիմացինդ արնաքամ է, գորշացած ու անտանելի հոտ է փչում, բայց ստիպված ես լսել մինչև վերջ:
Ինձ եթե բռնեն էդ ժամանակ, ոչ ոքի չեմ մատնի. ոչ ոքի չեմ ճանաչում: Ինձ չեն հավատա, ու կնստեմ մի սպանության համար, որը չեմ արել: Հիմա գիտեմ՝ մեռելներն ուղղակի շարժվում են ծուռումուռ ճանապարհներից: Պետք է ուղղակի շունչը չպահել ու ուշադիր չլսել դրսի ձայները: Կամ ներսի:
Բայց ամեն ինչ կարգին է. ինձ ոչ ոք չի կանգնացնի. գիշերվա հազարին ես ուղղակի հոգնած տուն եմ գնում գործից, երթևեկում եմ թույլատրելի արագությամբ, բերանիցս հոտ չի գալիս… Եթե ավտոտեսուչները կանգնացնեն, ես կասեմ, որ գիշերային հերթափոխ եմ, հոգնած տուն եմ գնում: Բարի գիշեր կմաղթեմ:
Անտառն իրոք հեռու չէր, բայց մեկ է, ինձնից ժամանակ խլեց: Լավ, երկու հարյուր դոլարն էլ իրենց լինի: Խցիկից ես հանում եմ բահը ու սկսում եմ ագահորեն փորել՝ նույն կրակայրիչով դեմս լուսավորելով: Փորում եմ արագ ու ինչ-որ հուզական սպասման մեջ, իբր փորում եմ գանձեր գտնելու հույսով: Իրականում փորում եմ այնքան, մինչև մեջքս էլի սկսում է անտանելի ցավել: Կողի վրա մի կետ կա, որ միայն բահով փորելուց է ցավում, դա նշան է, որ գործը շուտով կավարտվի: Ես կռանում եմ ու օգնում ձեռքերով, մինչև ցավն անցնի: Մեջքս հաճելիորեն դողում է, իսկ փորելը համարյա ավարտել եմ:
Ես փորում եմ իմ ապրուստը, փորում եմ հազար ութ հարյուր դոլարը, կնոջս նվերը, երեխաներիս ապագան: Փորում եմ խոզի փորը, որը խոստացել եմ ջեռոցում պատրաստել վաղը երեկոյան:
Ծերուկը չի շարժվում: Անտառում ոչինչ ինձ չի անհանգստացնում, լռությունը խախտվում է միայն հողի խրթխրթոցից: Առանց քամու նույնիսկ տերևները չեն խանգարում, բոլորը սուս են. ինձ են հետևում: Մեշոկի վրա արյունն արդեն բավականին լայն է տարածվել, դա զգում եմ կտորի թացությունից: Դանակը խրել են ուղիղ սրտի մեջ. երևի չեն լսել, որ սպանության ավելի քաղաքակիրթ ձևեր կան հիմա:
Ես իջեցնում եմ մարմինը ու ասում՝ կներես: Չէ, դա սովորություն է: Կներես, պապի ջան, ասում եմ ես, բայց հասկանում եմ՝ ես չեմ սպանել պապիին: Պապին ինձ հետ կապ չունի: Եթե պապին երկնքում է, ինձ հաստատ չի անիծի, երազներիս չի գա, երեխաներիս չի դիպչի: Ես երկու երեխա ունեմ, պապի: Մեծս հեծանիվ էր տեսել էն օրը…
Ես կին ունեմ, պապի:
Ես նույն ագահությամբ հողը հետ եմ լցնում: Այս անգամ մենակ ձեռքերով. բահն էստեղ անօգուտ է: Ժամանակի անիմաստ ծախս: Կինս է գրում էդ պահին. հաղորդագրության ձենն էլ սթափեցնում է ինձ:
– Ես քնում եմ:
Մտքում ասում եմ՝ քնի, բայց ոչինչ չեմ պատասխանում: Իզուր չեմ անհանգստացնում: Առավոտյան նվերը կտամ, կուրախանա ու չի հիշի, որ ես գիշերը ուշ եմ եկել՝ ցեխոտ շորերով ու կոշիկներով: Եղունգներիս տակ՝ կեղտ, հող ու մանր քարեր: Շապիկիս վրա արյան մանր հետքեր: Նույնիսկ եթե ամեն ինչ գիտես ամուսնուդ մասին, իրեղեն ապացույցներն ամեն անգամ կարող են շոկի ենթարկել:
Դրանք մանր – մունր հարցեր են: Կարևորը նվերն է: Կարևորն էն է, որ ես չեմ մոռացել կնոջս ծննդյան օրը: Որ ես սիրում եմ իմ երեխաներին: Որ առավոտյան սեղանին ես ապահովում եմ ձուն, բեկոնը, կարագը՝ պարտադիր թանկերից, ծիրանի ջեմը: Ես հետո պիտի էդ հեծանիվը առնեմ…
Ես ավարտում իմ գործը, ու պապին դառնում է հիշողություն: Իմ մեկօրյա հիշողությունը: Հետո որ հարցնեն՝ քանի հոգու ես թաղել, պապիին կմոռանամ հաշվել, կասեմ՝ հաստատ չեմ հիշում: Պատվիրատուները երևի արդեն մոռացել են: Պապին մնում է հողի տակ, անշարժ անտառում, իսկ անտառից դուրս կյանքը շարունակվում է: Պրիուսն ինձ է սպասում՝ տանի տուն:
Հայտարարության մեջ մասնավորապես գրված է՝ եթե դուք փնթի եք, ես հավելյալ գումար եմ հաշվելու: Դեպքի վայրը նկարել, նախօրոք ուղարկել:
Վերջում ավելացրել եմ՝ թաղումից հետո չանհանգստանալ ու չանհանգստացնել: Նոր պատվերների դեպքում՝ համեցեք:
Մի ժամից ես տանն եմ, ու զգույշ եմ բացում դուռը, որ ոչ ոք չարթնանա: Արհեստավարժ գողի պես՝ ոտքի մատերի վրա, կիսացատկերով մտնում եմ տղաներիս սենյակ: Դենին ու Մարատը քնած են. իրենցից ոչ ոք չի խռմփացնում ու չի պտտվում հակառակ կողմը: Նրանք անշարժ են: Միայն ստամոքսի հատվածն է պահպանվող տակտով բարձրանում ու իջնում:
– Սենց եք հա՞ պապային դիմավորում, – շշուկով խոսում եմ լռության մեջ:
Նույն արհեստավարժ զգուշությամբ նստում եմ դոշակի ծերին ու փորձում եմ ավելի լավ ծածկել երկուսին, մինչև չեմ նկատում, որ փոքր քարերից մեկը եղունգիս տակից ընկնում է Դենիի բարձի վրա: Մինչև հեռացնում եմ քարը, նկատում եմ, որ շորերս ու կոշիկներս իրոք կեղտոտ են. երկար մնալ չի կարելի:
Ես, հա, մտածում էի, դժվար քնեմ, ավելի լավ է՝ սպասեմ՝ լույսը բացվի, որ հանձնեմ կնոջս նվերը: Բայց չէ, աչքերս փակում եմ, մի քանի դրվագով տեսնում էսօրվա բոլոր դեպքերը, ձեռքս տանում եմ շալվարիս գրպանը, որը ծալել, դրել եմ աթոռին, ու միանգամից անջատվում եմ: Առաջ ես իմ սառած ոտքերը կդնեի Էվայի ոտքերի արանքում, որ տաքանայի: Հետո տեղերով կփոխվեինք: Բայց այդ ամենն արդեն քաղցր, հեռավոր ու անիրական հիշողություն է թվում:
Զարթնում եմ անհանգիստ մտքերից, որոնք ես էլ չեմ կարողանում հստակ հասկանալ: Կամ տարրական ցուրտ քամուց, որը ներս է մտել բաց պատուհանից: Պատուհանն անընդհատ շրխկում է՝ հարվածելով պատին, իսկ Էվան մուշ – մուշ քնած է, ես էլ չեմ համարձակվում արթնացնել: Բայց պիտի նվերը տամ, ուրեմն թող անակնկալ լինի: Ես վերցնում եմ կոմբինեզոնը ու փռում վերմակի վրա: Ճիշտ էնպես, ինչպես խանութում փորձում ես շորերդ, եթե ալարում ես մտնել հանդերձարան՝ փոխվելու:
Ճերմակության վրա ավելի հեշտ է երևում, որ հագուստը իդեալական կնստի Էվայի վրա: Ծնունդդ շնորհավոր, – ասում եմ ու նուրբ, համարյա օդային, համբուրում:
Մի ժամից, երբ վերջացնում եմ սուրճը, որը միշտ խմում եմ նախաճաշելուց առաջ, վերադառնում եմ՝ էլի պառկելու: Էվան տղաների հետ արդեն նախաճաշում է: Սեղանի արքայական աթոռը, ինչպես ժամանակին ասում էին տղերքս, դատարկ է: Վերջերս հաճախ է դատարկ լինում, որովհետև ես չեմ նստում բոլորի հետ նախաճաշելու: Ես անփութորեն խառնում եմ Դենիի մազերը ու կանգնում տղաներից արանքում:
– Դուրդ եկա՞վ, – ասում եմ՝ հացի վրա կարագ քսելով:
– Մերսի, – Էվան, թվում է, ուրվականի հետ է խոսում. ինձ է նայում, բայց հայացքն
ավելի հեռու է գնում: Դենին ու Մարատը հասկանում են, որ գնալու ժամանակն է:
– Էվա, – սկսում եմ ես ու խղճուկ շարժումներով փորձում
տեղավորվել աթոռներից մեկի վրա:
Էվան ինչ-որ բան է ասում քթի տակ, ոչինչ չեմ լսում. էլի հեռու է նայում, էնպես, որ ես էլ ինքնաբերաբար հայացքս էդ կողմ եմ տանում:
Ու մինչ ես նորից կասեմ՝ ծնունդդ շնորհավոր, Էվան դուրս է գալիս պատշգամբ՝ ծխելու: Ես էլ վերցնում եմ Էվայի թեյի բաժակը, կարագն ու հացը, ծխախոտս ու դուրս եմ գալիս հակառակ կողմից՝ այգի:
Նայում եմ մոտեցող արևին, որը ցրտից չի փրկում, ու վառում եմ ծխախոտս:
Կուլ եմ տալիս թեյը ու մտորում՝ ինչ է կատարվում պատշգամբում: