ԱՆԱՆՁՆԱԳՐԱՅԻՆ
Զարմիկս կարդաց ծննդավայրս՝ «Չեխոսլովակիա»
ու կարգին հռհռաց.
«Սենց երկիր չկա, դու ոչ մի տեղ ես ծնվել, դու չկաս»:
Լեզուս կուլ գնաց,
կապտեցի ամուր կապված բարուրի պես,
որ թողել են պատմության պատահական աղբանոցում
ու գնացել:
Հիմա նույն տեղում բարեկարգ այգի կա,
ուր շների հետ զբոսնում են ինձ նմանները,
ում պատմությունը, փոխնակ մոր պես, չի ճանաչում:
ԴԻՏԱԿԵՏ. ԵՐԵՔ ՏԱՐԵԿԱՆ ԷԻ
Հորս ուսերի բարձրությունից
արտագաղթը
ձգվող դատարկությունն է
մարդկանց ու թռչունների միջև։
MIGRANT POINT
Եվրոպա –
Որպեսզի իրար ճիշտ հասկանանք՝
ես սովորեցի մի քանիսը քո լեզուներից,
իսկ դու անգամ չջանացիր ճիշտ արտասանել ազգանունս։
Մեր առաջին հանդիպմանը
երջանկությունից կրկչացի բարձրաձայն (իմ երկրի մարդկանց պես),
հետո գոռացի ցավից (սովորույթի ուժով),
իսկ դու զգուշացրիր, որ այստեղ 22: 00-ից
ցանկացած ձայն աղմուկ է համարվում։
Եվրոպա –
դու զարմացրիր ինձ, ու ես ինձ զարմացրի՝
թե ոնց դարձա քեզնից էլ սպիտակ ու շիկահեր,
թե ինչ հաճույքով ձայնակցեցի ցույցերիդ՝
ընդդեմ նրանց, ում չէի ընտրել․․․
Կապույտ աչքերով, կապույտ արյունով, կարմիր անձնագրով
տղաներիդ գիշերներում ես քո երազը տեսա,
բայց առավոտներդ երբեք իմը չեղան, Եվրոպա․․․
Դու սիրեցիր ինձ, բայց կնության չառար․․․
Եվրոպա –
Դու ինձնից հազար ու մի գիշերվա հեքիաթներ ուզեցիր,
բայց հեքիաթային ոչինչ չեկավ մտքիս
պայթյուններով ու պատերազմի ճիչերով լի
իմ մանկությունից։
Իմ ներսի բոլոր երեխեքը մեծացել են․․․
Իմ ներսի բոլոր զինվորները հոգնել են, Եվրոպա․․․
Իմ ներսի թափառականները կորել են անդարձ․․․
Եկել եմ գիրկդ, որ մի պահ ոչմիպիսին լինեմ, որ խաղաղվեմ․․․
Եվրոպա, սիրտս այս երևացող 56 կիլոյից էլ ավելի ծանր է,
բայց եթե սիրտդ սրտիս համար չի ցավում,
ուրեմն մարմինս էլ չտեսնելու դիր:
ՀԵՏԱՀԱՅԱՑ
Դանդաղ էինք ապրում,
որովհետև խաղաղություն էր։
Կորածը վաղ թե ուշ գտնվում էր,
և այնքան ապահով տարածք էր կյանքը,
որ տնից դուրս էինք գալիս ու կորչում ինքնակամ։
Աստծու մասին հիշում էինք լավ առիթներով,
վատ առիթներով՝ հիշեցնում մեր մասին
․․․ ու Աստված հիշում էր:
Մեր կյանքը՝
ժամացույցի սլաքները հետ տալիս շահած ժամ,
պատերազմի հետաձգումն էր –
անկողնում ծուլորեն պտտվելու ճոխությունը,
կրակին հանդարտ բարձրացող սուրճը,
ամեն տարի կախվող նույն խաղալիքը տոնածառին,
լուսանկարներում ծերացող մեր հայրերը,
մեր հետաձգվող սերերը,
կիսատ թողած գրքերը,
մեր մանրախնդիր վեճերը,
որ աշխարհի վերջն էին թվում,
մեր փլատակները կենցաղային…
Քանի որ խաղաղություն էր,
մենք մեռնում էինք դանդաղ, հերթով, կարգով՝
մեծից փոքր,
սրտի զարկերի աստիճանական խլությամբ,
լավ կահավորված հիվանդասենյաներում՝
հարմարեցված արժանապատիվ ապրելու համար։
ԶՐՈՒՅՑ ՊԱՂԵՍՏԻՆՑԻ ՍԻՐՈՒՆԻ ՀԵՏ՝ ԲԱՐԻ ՄՈՏ,
ՈՐ ՇԱՐՈՒՆԱԿՎԵՑ ԴՐԵԶԴԵՆԻ ՀԵՆԱԽՈՐՇԵՐՈՒՄ.
ՔԱՂԱՔՈՒՄ, ՈՐԻ ՀՈՒՇԸ ՈՉ ԻՄՆ ԷՐ, ՈՉ ԻՐԵՆԸ
– Երեխա ժամանակ ամաչում ենք պարտության մասին խոսել։
– Մեծանում ենք ու չգիտենք պարտության հետ ինչ անել։
– Պարտությունը քաղցկեղ ա. բուժումը միշտ սկսվում ա ուշացած։
– Հաղթողին՝ իր երազը, պարտվողին՝ մնացածը։
– Էդքան շա՞տ,- ժպտում եմ։
– Էդքան ծանր,- ժպտում ա։
MADE IN CHINA
Ես սովորական տուրիստ էի, որ նոր սիրածի պես
քաղաքի մաշկին ամեն սպի ու խալ բացահայտելիս
հարցնում է՝ ե՞րբ, ո՞նց, ինչո՞ւ։
Ինձ ոչ ոք չէր զգուշացրել,
որ այստեղ չի կարելի հարցնել՝ ինչո՞ւ։
Երբ դադարում ես հարցեր տալ,
կյանքն, իհարկե, ավելի հասկանալի չի դառնում,
բայց փոխարենը հարցի օրգանն է կռկվում,
տարիներով չբացված ծորակի պես ժանգոտվում
ու փակվում։
Ժամանակի հետ,
իրողությունը սովորություն է դառնում,
իսկ սովորությունը, ցավազրկողի պես,
տեղային ցավից զատ դմրեցնում է և ողջ մարմինը։
Արդեն հետդարձի ինքնաթիռում էի,
երբ միտս ընկան
մանկությունս սպին փորիս,
հանված մեխերի դարավոր ծակերը հորս տան պատերին,
խանութների հաջորդականությունը աշխարհի բոլոր մոլերում,
որ ընդունում ես իբրև եղելություն
ու չես հարցնում՝ ինչո՞ւ։
ՀԱՅՐԵՆԻՔ. ԱՆԾՈՎ
Լեռներով շրջապատված ճահճոտ լճում
ապրում ենք ես ու երկու-երեք միլիոն ծանոթ ձուկ:
Ծովի մասին լսած բիձեքը վաղուց մեռել են:
Ժայռերը չեն շարժվում. հարմարվել ենք:
Ու մենք ձանձրանում ենք առավոտյան,
ու մենք ձանձրանում ենք կեսօրին,
մինչև գալիս է հյուրն ու մի տափակ քար գցում ջուրը:
Մենք՝ հուզմունքից շնչակտուր, թպրտում ենք,
ցատկոտում վեր-վար, բերանքսիվայր
լողում՝ շուրջպար բռնած, ոլոր-բոլոր-մոլոր,
պարուրաձև, գլանաձև, ձվաձև:
Ու մենք ձանձրանում ենք երեկոյան,
ու ձանձրանում ենք գիշերը…
Բացվում է օրը, սպասում ենք հյուրին:
