Պասկալ Քինյարը – Ֆրանսիացի ժամանակակից արձակագիր է, Գոնքուրի մրցանակի դափնեկիր: Նրա ստեղծագործությունների ժանրը իրենից ներկայացնում է վեպի, պոեզիայի և փիլիսոփայական էսսեի արտասովոր սինթեզ:
(հատվածներ)
Գլուխ X
Դժոխք
-Ի՞նչ է դժոխքը, – հարցադրեց Ժան Բատիստ Մասիլիոնը,- Ահեղ դատաստանի բացակայությունը: Ի՞նչ է Ահեղ դատաստանի բացակայությունը- մեղքերի անքավություն: Սրանք Սուրբ գրության ամենասարսափելի խոսքերն են,- բացականչեց նա,- որ գրված են Հովհաննեսի հայտնությունում: Տերը ասաց. Ego vado, et quaeritis me, et in peccato vestro moriemini (ես գնում եմ, և դուք ինձ կփնտրեք և ձեր մեղքերի մեջ կմեռնեք): Ահա թե ինչ է կանխասում ավետարանը.
Աստծո կորուստը, Աստծո մահը և որպես հետևանք` վերջնական անպատժելիությունը մեղքերի համար: Ի՞նչ է Աստծո կորուստը դարերում-միայնություն: Ի՞նչ է վերջին անապաշխարությունը օրերում- դժոխք:
Գլուխ XII
Մեռյալների թագավորություն
Հերակլեսը, Ադմետոսը, Դիոնիսոսը, Օրփեոսը, Թիրեսիասը, Աքիլլեսը -նրանք բոլորը իջել են դժոխք և վերադարձել են այնտեղից: Իսկ վերադառնալով` պատմել են այն մասին, ինչ տեսել են, ինչպես կարող էին: Դժվարությամբ ընտրելով բառեր` նկարագրել են այնտեղ հանդիպած և սարսուռ հարուցած հայացքները, նախասկզբնական սև լույսը, կարեկցանքը, որ բնորոշ է անտիկությանը:
Հիսուսը իջել է դժոխք, ինչպես մյուս բոլոր հերոսները, սակայն Հիսուսի խոսքերից մենք ոչինչ չգիտենք դժոխքի մասին: Նա միակ հերոսն է, որն ուժ կամ արիություն չունեցավ ապրողներին պատմելու մեռյալների հետ իր հանդիպման մասին:
Արիստոնը գրում է՝ դիմելով հույներին. «Երբ Ուլիսը իջել է նրանց մոտ, որոնք այլևս չէին շնչում, նա զրուցել է բազում փառավոր ստվերների հետ, բայց նրանց թագուհուն տեսնել չի կամեցել»:
Ինչո՞ւ Ուլիսը հրաժարվեց տեսնել խավարի Տիրուհուն:
Ինչո՞ւ Ուլիս-ծովագնացը ատելությամբ լցվեց նրա նկակտամբ, ում այդպես տենչալից սիրում էր ասպետ Լենսելոտը:
Ինչո՞ւ Հիսուսը չի կամեցել պատմել այն մասին, ինչ տեսել է դժոխքում:
Անգամ Դանթեն, կթեքվի դեպի այն ճանապարհը, որով անցել են Գովեյնը, Տունդգալը, Դրիխտելմը, Էնեասը, Ուլիսը, Գիլգամեշը և իր հերթին կիջնի մեռյալների թագավորություն:
Գլուխ XXX
Հիսուս – ինքնասպան
Հիսուսը ինքնսպան է եղել: Հովհանու ավետարանում Հիսուսը կյանքի մասին ասում է.
«Իմ կյանքը, այն ինձնից ոչ ոք չի վերցնի (nemo tollit earn а mе vitam), այլ ես ինքս եմ այն տալիս (sed ego pono earn a meipso). իշխանություն ունեմ այն տալու և իշխանություն ունեմ վերստին այն առնելու (et potestatem habeo ponendi earn)»:
Հովհանու ավետարանի հունարեն թարգմանությունում Հիսուսի խոսքերը ավելի դաժան են հնչում.
«Ոչ ոք չի վերցնի ինձնից իմ հոգին: Միայն ես ինքս կարող եմ վերցնել ինձնից իմ հոգին»:
Գլուխ XXXIV
Մենեֆրոն
Մենեֆրոնը երբեք իրեն չէր տեսել ջրի հայելում: Երբեք իրեն չէր տեսել ողորկված պղնձե հայելում: Ողջ կյաքում նա չի իմացել, թե ինչպիսի տեսք ուներ:
Ազատությունը սկսվում է դեմքի բացակայությունից:
Գլուխ XLVI
Թրթուրը չգիտի…
Թրթուրը ոչինչ չգիտի թիթեռի մասին, որի համար հյուսում է պայծառակերպության բոժոժը։
Սարդը գործում է իր որսորդական ոստայնացանցը՝ չիմանալով թե ինչ ավար է որսալու։
Այդ կերպ երաժշտությունը արարում է իր մեղեդին, իսկ խոսքը` իր գիրքը։
Գլուխ LVIII
De reliquo
Ի՞նչ է թողել սուրբ Պետրոսը։ Ուզում ենք ասել` սուրբ Պետրոսը մակույկից ու ցանցից բացի ոչինչ չի թողել։ Այնուհանդերձ, Պետրոսը Հիսուսին ասաց.
-Ահա, տեր, մենք ամեն բան թողել ենք:
Reliquimus omnia.
Ոչ միայն մակույկը, ոչ միայն ցանցն է թողել Պետրոսը։ Նա իրոք և թողել է իր ողջ ունեցվածքը։ Քանզի թողնելով մակույկն ու ցանցը՝ նա այլևս չէր կարող ոչ նավարկել, ոչ էլ ձուկ որսալ, այլ խոսքերով` կորցրել է տեղափոխման և հաղորդակցության հնարավորությունը։
Ահա այդպես, թողնելով մակույկը և նավարկությունը, ցանցը և ձկնորսությունը, նա թողեց ամենը։
Գլուխ LXIV
1878թ. գրությունը
1878 թ. Հռոմում պեղումների ժամանակ հայտնաբերվել է տապանաքար՝ հունարեն վիմագրությամբ.
Հադեսի թագավորությունում չկա ոչ լաստ, ոչ մռայլ Քարոն, ոչ էլ պահապան Էակոս:
Դժոխային անձավներում կան միայն ոսկորներ, անուններ և փոշի:
Թարգմանությունը՝ Սամվել Թավադյանի
