Սուսաննա Ղազոյան | Որ չկորչես թաղամասում, պետք է մի քիչ Զազի լինել…

ես ուզեցի քո մասին բանաստեղծություն գրել
այդպես էլ չիմանալով, թե ինչ եմ գրելու
կամ ավելի շուտ չուզենալով,
որովհետև ինձ թվաց, թե քեզ կկորցնեմ
հենց որ հանձնեմ թղթին
կամ ավելի շուտ word ֆայլին,
դու ոտքեր կառնես ու կփախչես,
դու թևեր կառնես ու կթռչես,
և ես քեզ չեմ հասցնի բռնել
քեզնից միայն ֆրագմենտներ կմնան
փայտացած մատներիս արանքում,
և քո ժպիտ աչքերը,
և քո գանգուր մազերը,
և քո գունատ մաշկը,
և այտերիդ աննշան կարմիրը,
և քո եթերային ձայնը,
և քո ամաչելը, երբ խոսում ես
և քո կատակները, որոնցից չես ամաչում
և քո հազվադեպ ժպիտը
և դու ամբողջովին կդառնաս մյուսներինը,
ու ես քեզ կկորցնեմ
քեզնից կմնան միայն ֆրագմենտներ
փայտացած մատներիս արանքում…

***
ես որոշեցի հաշվել աստղերը
Վան Գոգի Աստղային Գիշերվա մեջ,
բայց գտա միայն խառնաշփոթ
այդ ոլորապտույտ տարածքներում,
և գտա երկնքի կապույտը,
որն իջավ ինձ վրա
որպես տխրություն,
ու գտա տանիքներ,
որոնց տակ թաքնված են
ոլորապտույտ ու խառնաշփոթ պատմություններ
և գտա տարածություններ տիեզերական
ու անսահման,
բայց չգտա աստղերը,
ու հանկարծ տեսա քեզ,
այս տիեզերական
ոլորապտույտ
ու խառնաշփոթ աշխարհում
և վերգտա իմ աստղերը…

***
որ կորչես թաղամասում
պետք է մի քիչ Զազի լինել
ու մետրո նստել
և ամբողջովին անհետանալ.
ու այդ ժամանակ
Թոմ Յորքն էլ չի հարցնի՝
How to Disappear Completely,
որովհետև դու արդեն
նրա հարցին պատասխանած կլինես
ու կորած կլինես երկաթյա աղմուկի
ու վագոնների արանքում,
հոգնած դեմքերի
ու իրար ձեռք բռնած զույգերի արանքում,
լացող մանկիկի
ու ձեռքում փուչիկ բռնած
երեխայի արանքում,
կենսախինդ պատանու
ու զառամյալ ծերունու արանքում,
«Չհենվել» նշանի
ու նարնջագույն նստարանների արանքում,
քաղաքի
ու քո արանքում…

***
օդանավակայաններոմ փչում է
միացումների և բաժանումների
քամին,
թախիծի և երջանկության
քամին։
օդանավակայաններում
դու գոյություն չունես,
այնտեղ դու ոչ ոքի
չես պատկանում,
ոչ մի վայրի,
այնտեղ դու ինքդ քեզ
չես պատկանում։
ինչ հաճելի է
ոչ մեկին ու ոչնչին
չպատկանելը
առանց պարտավորությունների,
առանց հպարտությունների
ու նախապաշարմունքների։
ինչքան հաճելի է
օդանավակայաններում լինելը…

***
կայարաններում սպասում են,
կայարաններում անվերջ սպասում են,
կայարաններում սպասում են
անսպասելի հանդիպումների,
չպլանավորված զրույցների,
ցավեցնող գրկախառնությունների,
երկար համբույրների,
շղարշե զգեստների,
վանդակավոր վերնաշապիկների,
մի ուրիշ կինոյի,
սիրուն շապիկով գրքի,
մեղմիկ երաժշտության,
կանաչ գարունների,
սպիտակ ձմեռների…
կայարաններում սպասում են
չեկող գնացքների…

***
Դու որոշեցիր մազերդ ներկել,
Որ ծածկես քաղաքիդ մռայլ գույները՝
Էդպես էլ չհասկանալով
Որ քաղաքը ամենևին մռայլ չէ,
Այդ քո վարսերն են չափազանց սև

***
երրորդ մասի
գետնանցումներից փչող
օծանելիքի հոտի պես
խեղդող է այս աշխարհը,
գլխացավի հասցնելու չափ
ծանրաբեռնող է այս աշխարհը,
ինքդ քո կամքով
գետնին ընկնելու
ու չվերկենալու չափ
սպառող է աշխարհը,
Ռոկանտենի սրտխառնոցի պես
սարտրյան է այս աշխարհը,
բայց
Ռասկոլնիկովի մի արշին
տարածության չափ
ցանկալի է այս աշխարհը…

***
քաղաքը ափիս մեջ է,
շենքերը միջատներ են,
մարդիկ՝ մոլեկուլներ։
քաղաքը մի մեծ մոլեկուլ է՝
ահռելի ատոմներով,
որոնք շարժվում են
լուսե ֆոտոնների պես
էլեկտրականացնելով
ամեն ինչ իրենց ճանապարհին,
մարմինս դարձնելով
ամանորյա լույսերի նման
հրե, փայլող ու շողարձակ։
իմ մարմինն էներգիա է,
մի մեծ էներգետիկ գունդ,
որ ոչնչնացնում է ամեն ինչ
իր ճանապարհին…
քաղաքը ափիս մեջ է,
քաղաքը ես եմ…

***
դու դառնում ես նրանք
դու քայլում ես նրանց պես
դու խոսում ես նրանց պես
դու մտածում ես նրանց պես
դու դառնում ես նույն
ծաղրածուն ինչ նրանք են
նույն փոշեհատիկը ինչ նրանք են
նույն թթվածինը ինչ նրանք են
նույն թունոտ ազոտը ինչ նրանք են
նույն փրկիչը ինչ նրանք են
նույն սպանողն ինչ նրանք են
նույն խաչվողը ինչ նրանք են
նույն խաչողը ինչ նրանք են
դու դառնում ես նրանք
դու սկսում ես ատել նրանց…

***
եթե մարդկային գոյության
բոլորի դարերի
արցունքները հավաքվեին,
կդառնային անսահման օվկիանոսներ
աղի ու թունոտ ջրերով,
կծածկեին բոլոր ցամաքները,
և չէր մնա ոչինչ,
կսուզվեին մարդիկ,
ու քաղաքները
ու գնացքները
մեքենաներն ու մահճակալները,
բոլոր կարևոր ու անկարևոր գրքերը,
գեղեցիկ ու տգեղ կտավները,
երջանկություններն ու տխրությունները,
միայն կլիներ մի սուզանավ,
որ սուզվեի անհագ արցունքների մեջ
ու անհետանայի
ու անէանայի…

***
ես քեզ գտա Շեքսպիրի 130-րդ սոնետում,
այդ անվերջանալի 14 տողերի արանքում,
որովհետև դու այնքան էլ կատարյալ չես,
և որովհետև դու ո՛չ Ռեմարկի հերոս ես,
ո՛չ էլ երազային ասպետ,
և որովհետև դու չունես մարզասրահում
իրեն տանջող տղամարդու տեսք,
և որովհետև քո մազերն այնքան էլ խնամված չեն,
և դու բնավ էլ չես ժպտում հաճախակի,
որ ես հալչեմ ու կորչեմ,
որովհետև դու այնքան էլ քնքշորեն չես խոսում,
այլ անշտապ վրա ես բերում սխալ ընտրված բառեր,
և ես քեզ սիրում եմ, որովհետև դու կատարյալ չես,
որովհետև ես քեզ գտա Շեքսպիրի 130-րդ սոնետում…

***
դու լռում ես ինչպես օվկիանոսը
հանկարծակի փոթորկից առաջ
ու նայում ես ինձ անհասկանալի ժպիտով,
որ մի խառնաշփոթ է կարծես,
բառերը քոնը չեն
և ես զայրանում եմ քեզ մոտ
բառերի չգոյությունից,
նույնիսկ եթե խեղդվելու չափ ճչամ,
ժայթքեմ ու տիեզերական փոշի դառնամ,
միևնույն է կլռես,
բայց, լռի՛ր, սիրելի՜ս, լռի՛ր,
եղի՛ր օրորոցայինը իմ հրաբխե կատաղության․․․