ՍՐՃԱՐԱՆՈՒՄ
ճյուղատարած ծփու տակ, որ «չ» ու «շ» է մանում՝
սրճարանն այս դարձնելով ոչ մի տեղ, տեղ՝
րնդհանուր
առմամբ – ինչպես ամեն ծառ. լաստենին, ծփին՝
դիցուք, –
որովհետեւ կանաչը ավելին կապրի, քան դուք,
ես եմ, այլ խոսքով՝ ոչ ոք, ամենամարդ, չորացող
վրձնախազերից մեկը՝ մի նկարում նորացող,
որ ժամանակն է անում, թաթախելով վրձինը
կյանքի, ուրիշը չունի, առատ ներկախրձի՛ մեջ,
նստել, թերթը խշշացնում ու մտածում եմ, թե ո՞ր
բնօրինակից է սա արտագըրված, ո՞ւմ անդորր,
անանուն ու անհասցե չգոյն ենք նմանակում
ես ու շրշացող ծփին, ամառային ժանգառքում։
1988
***
Կետը դիտվում է՝ հասնելով եզրին ուղիղ գծի։
Կոպը հափռում է տարածությունը,
ինչպես քիմուխտն՝ օդ։
Ահա. բերանը՝ ամեն ինչ ասած, «Տեր իմ»–ից բացի,
արտաբերում է աբրակադաբրա մի աղմկոտ։
Հանումն, սկսված հոլից ու ն.բ., որոշակի
դեպի արտաքին տվյալներ հակվեց.
ու քո սենյակը հար ու նման է քո ճամպրուկին,
թե անկյունները սարդոստայնով են շղթայափակվել։
Եւ էլ ուր գնաս։ Դրանից այնկողմ
չկա ոսկեշուրթ ու ոսկեերախ զատելու խնդիր։
Ու զարթուցիչն է լռության միջում այնպես տկտկում,
ասես թե տունը տասը րոպեից հօդս կցնդի։
1982
ԾԱՆՈԹԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ
ԵՂԱՆԱԿԻ ՏԵՍՈՒԹՅԱՆ
Ծառուղի – ասես կտրած ծառեր են
կոշտ ցեխից սարքած արձաններն։ Այստեղ
շատերին գիտեմ։ Այլոց տեսնում եմ
առաջին անգամ։ Գուցե տեղական անտառ ու գետի
դիցեր, լռության պահապաններ են
եւ կամ – թանձրուկներ՝ ինձ անմատչելի, օտար
հուշերի։
Հապա կանացի կերպարանքնե՜րը – նիմֆեր եւ այլն.
դրանք կարծես թե դեռ չեն ավարտված, իսկ եւ իսկ՝
մտքեր.
յուրաքանչյուրը ձգտում է նույնիսկ այստեղ՝ վերահաս
ապագայի մեջ, պահպանել հյուրի կարգավիճակը։
Գետնասկյուռիկը կածանն այլեւս չի կտրի վազքով։
Ոչ թռչունի ձայն, ոչ էլ – առավել – ավտոմոբիլի.
ապագան ինքը համադարման է այն ամենի դեմ,
ինչին հատուկ է կրկնաբանվելը։
Ահա՝ երկնքում ցրիվ են տրված – ամուրու իրեր –
ամպերը՝ շրջված աստառի վրա
ու լավ արդուկված։ Օդում բույրեր են փշատերեփ՝
սակավածանոթ վայրերի ծակող այդ էահիմքը։
Եւ արձաններն են հառնում խավարում ու սեւանում են
դրկիցությունից մեկը մյուսի եւ իրենց հանդեպ
ողջ շրջակայքի չեզոքությունից։
Որեւէ մեկը նրանցից խոսեր՝
ախ կքաշեիր, քան կցնցվեիր՝
լսելով ծանոթ բաներ…«Երեխան
քեզնից չէ» եւ կամ՝ «Ես ոչ թե խանդից,
այլ վախից նրան մատնացույց արի» –
չնչին ու քսան տարվա հնության
գաղտնիքները կույր սրտերի՝ տարված
իրենց նմանին իշխելու անմիտ
ձգտումով, նույնիսկ չեն էլ նկատում,
որ կրկնվում են։ Եւ զոհ, եւ դահիճ
եղան նրանցից լավագույնները։
Լավ է, իհարկե, որ քո հուշերում
տեղավորվում է ուրիշներինր։
Որ մի քանիսը այդ կերպարներից
օտար են թվում՝ ակնարկելով, որ
այլ դեպքեր էլ կան։ ճակատագրի մի այլ տարբերակ
հնարավոր է՝ ոչ լավագույնը, սակայն, անկասկած,
քո բաց թողածը։ Դա ազատում է –
երեւակայությունդ ոչ այնքան, որքան – առերկար,
եթե ոչ՝ առմիշտ – հիշողությունդ։ Իմանալ, որ քեզ
խաբել են, որ քեզ կատարելապես
մոռացել են կամ – ընդհակառակն –
որ քեզ ատում են ցայսօր՝ ծայրահեղ
տհաճ է։ Սակայն երեւակայել քեզ թեկուզ խղճուկ
մի տիեզերքի առանցք ու կենտրոն՝
եւ անպարկեշտ է, եւ անտանելի։
Հազվագյուտ, գուցե միակ, այցելու
այս տեղերի՝ ես… կարծում եմ, որ ես
ունեմ իրավունք, նկարագրել տեսածս առանց
գունազարդումի։ Ահա մեր փոքրիկ Վալհալր, ահա
մեր բարձիթողի կալվածքը՝ անհուն
ժամանակի մեջ, հարկատուների մի բուռ անունով,
անդաստաններով, ուր սուր մանգաղը
չափն անցնել արդեն չի կարող, եւ ուր
փաթիլն է – իբրեւ վակուումի մեջ
վարվեցողության տիպար – պտտվում։
1986
Թարգմանությունը`Ավագ Եփրեմյանի
