Իվան Բունին | Անտիգոնե

Հունիսին ուսանողը մոր կալվածքից մեկնեց քեռու և քեռակնոջ մոտ. hարկավոր էր նրանց տեսության գնալ, տեղեկանալ, թե ինչպես են ապրում, ինչպես է ոտքը կորցրած գեներալ քեռու առողջությունը: Ուսանողն այս տուրքը տալիս էր ամեն ամառ և այժմ մեկնում էր հնազանդ հանգստությամբ. երկրորդ կարգի վագոնում ջահել կլոր ազդրը բազմոցի արմնկակալին դրած` անշտապ կարդում էր Ավերչենկոյի նոր գիրքը՝ ցրված նայելով պատուհանից, թե հովտաշուշանի տեսքով սպիտակ ճենապակե թասակներով հեռագրասյուներն ինչպես են իջնում-բարձրանում: Նա նման էր դեռահաս սպայի, միայն կապույտ բոլորքով սպիտակ կարտուզն էր ուսանողական, մնացածը զինվորական նմուշի էր` սպիտակ կիտելը, կանաչավուն հեծելաշալվարը, լաքապատ ճտքով սապոգները, ծխախոտատուփը՝ նարնջագույն հրձիգ քուղով:
Քեռին ու քեռակինը հարուստ էին: Երբ գեներալը Մոսկվայից ժամանում էր տուն, հետևից կայարան ծանր քառանիվ կառք էին ուղարկում, մի զույգ բանող ձի և կառապանի փոխարեն՝ մշակ: Իսկ քեռու կայարանում նա միշտ որոշ ժամանակով ոտք էր դնում բոլորովին մի այլ կյանք՝ հայտնվելով լիառատության վայելքի մեջ. սկսում էր իրեն զգալ գեղեցիկ, կայտառ, ծեքծեքուն: Այդպես էր նաև այժմ: Նա ակամա սեթևեթանքով նստեց ռետինե անիվներով թեթև կառքը, որին արագավազ մուգ շագանակագույն եռաձի էր լծված, ջահել կառապանի հագին կապույտ անթևոց էր, մետաքսե դեղին շապիկ:
Քառորդ ժամ անց եռաձին բոժոժների ղողանջի թեթև խաղով ու ծաղկանոցի շուրջը՝ ավազի վրա, անիվների շչոցով ներս խուժեց ընդարձակ դաստակերտի կլոր բակը, մոտեցավ ընդգրկուն, երկհարկանի նոր տան կառամատույցին: Ուղեբեռը վերցնելու համար ընդառաջ դուրս եկավ պարթև ծառան՝ կարճ այտմորուսներով, սև զոլավոր կարմիր ժիլետով ու կիսակոշիկներով: Ուսանողը կառքից ճարպիկ ու անհավանական լայն ցատկ արեց: Քայլելիս ժպտալով ու օրորվելով շքամուտքի նախասրահի շեմին հայտնվեց խոշոր, թառամած մարմնին չեսուչայից լայն խալաթ զգենած քեռակինը. խոշոր, կախ ընկած դեմք, փռված քիթ և շագանակագույն աչքերի տակ՝ դեղին պիսակներ: Նա հարազատի պես պաչպչեց հյուրի այտերը, իսկ սա սարքովի ուրախությամբ փարվեց նրա փափուկ թուխ ձեռքին՝ արագ մտածելով. «Երեք օր շարունակ այ այսպես պիտի ստես, իսկ ազատ ժամանակ չիմանաս ինչ անելիքդ»: Շինծու և հապճեպորեն պատասխանելով մայրիկի մասին քեռակնոջ շինծու-հոգատար հարցումներին՝ նրա հետևից մտավ շքամուտքի մեծ նախասրահը, զվարթ ատելությամբ հայացք նետեց փայլող ապակե աչքերով, մի քիչ կուզիկ գորշ արջի խրտվիլակի վրա, որը ամբողջ հասակով ծուռթաթ կանգնած էր վերևի հարկ տանող շքեղ սանդուղքի մոտ՝ առջևի ճիրանավոր թաթերում այցեքարտերի համար ծառայամտորեն բրոնզե ափսե բռնած, և հանկարծ հաճելի զարմանքից նույնիսկ կանգ առավ. բազկաթոռը, որի մեջ նստած էր պարարտ, գունատ, կապտաչ գեներալը, ուղիղ նրան ընդառաջ էր գլորում բարձրահասակ, բարեկազմ մի գեղեցկուհի՝ հագին մոխրագույն քաթանե շրջազգեստ, սպիտակ գոգնոց ու սպիտակ գլխաշոր. աչքերը խոշոր մոխրագույն էին, համակ ճառագում էր ջահելությամբ, ամուր կազմվածքով, մաքրությամբ, գիրգ ձեռքերի փայլով, դեմքի փայլատ ճերմակով: Համբուրելով քեռու ձեռքը՝ նա հասցրեց հայացք նետել կնոջ շորի, ոտքերի արտառոց նրբագեղության վրա: Գեներալը կատակեց.
– Իսկ սա իմ Անտիգոնեն է, իմ բարի ուղեկցորդուհին, թեպետ ես Էդիպի պես կույր չեմ և հատկապես սիրունիկ կանանց նկատմամբ: Ծանոթացե՛ք, երիտասարդնե՛ր:
Նա թեթևակի ժպտաց, սոսկ խոնարհումով պատասխանեց ուսանողի խոնարհումին:
Կարճ այտմորուսներով և կարմիր ժիլետով պարթև ծառան նրան արջի կողքով, մեջտեղում կարմիր գորգ փռած փայլող մուգ դեղին փայտից սանդուղքով ուղեկցեց վերև ու նույնպիսի միջանցքով՝ դեպի մեծ ննջարան: Ննջարանին կից մարմարե արդասենյակ կար՝ նախորդ անգամվանից տարբերվող, և որի պատուհաններն էլ բացվում էին ոչ թե բակ, այլ դեպի պարտեզ: Բայց նա քայլում էր՝ ոչինչ չտեսնելով: Գլխում դեռևս պտտվում էր ուրախ բարբաջանքը, որով նա մտավ դաստակերտ՝ мой дядя самых честных правил, բայց արդեն տեղ էր արել նաև այլ բան՝ կին եմ ասել, է՜:
Դնդնալով նա սկսեց սափրվել, լվացվել ու հագուստը փոխել, ներբաներիզ շալվարը հագնելիս մտածեց. «Էսպիսի կանայք էլ են, չէ,՞ լինում: Իսկ ի՜նչ չես տա նման կնոջ սիրո համար: Եվ ո՞նց է լինում, որ այդպես գեղեցիկ լինելով՝ անվավոր բազկաթոռում ծերերի է գլորում»:
Եվ գլխում անհեթեթ մտքեր էին ծագում. «Այ, վերցնեմ ու մեկ-երկու ամիս մնամ էստեղ, բոլորից գաղտնի նրա հետ ընկերանամ, մերձենամ, սեր գցեմ նրա մեջ, հետո ասեմ՝ եղե՛ք իմ կինը, ես ձերն եմ համակ ու ընդմիշտ: Մայրս, քեռակինս, քեռիս, նրանց զարմանքը, երբ հայտարարեմ մեր սիրո ու կյանքներս միացնելու մեր որոշման մասին, նրանց զայրույթը, հետո հորդորը, ճիչերը, արցունքները, անեծքը, ժառանգությունից զրկելը.- հանուն ձեզ, այս ամենը ինձ համար ոչինչ է… »:
Սանդուղքով քեռու ու քեռակնոջ մոտ վազելով իջնելիս (նրանց ննջարանները ներքևում էին) նա մտածում էր. «Ինչ ցնորք է, սակայն, սողոսկում գլուխս: Որևէ պատրվակով էստեղ մնալը, բնականաբար, կարելի է… Կարելի է սկսել աննկատ սիրահետել, խելքից դուրս սիրահարված ձևանալ… Բայց մի բանի կհասնե՞մ: Իսկ եթե անգամ հասնեմ, հետո` ի՞նչ: Ո՞նց գլուխս ազատեմ այդ պատմությունից: Իրո՞ք ամուսնանամ, ինչ է»:
Մոտ մի ժամ նա քեռակնոջ ու քեռու հետ նստել էր նրա՝ հսկայական գրասեղանով, թուրքեստանյան գործվածքով ծածկված հսկայական թախտով հսկայական կաբինետում: Թախտի վերևում պատին փակցված գորգ կար՝ խաչուփաչ կախոտած արևելյան զենքերով, կային ծխելու համար դրվագազարդ սեղանիկներ, իսկ բուխարու վրա՝ ոսկեզօծ երիզված կարմիր փայտից շրջանակում ֆոտոգրաֆիական մեծ դիմանկար, որի վրա հապճեպ ձեռագրով ստորագրված էր՝ Ալեքսանդր:
– Որքա՜ն ուրախ եմ, քեռի՛ և քեռակի՛ն, որ կրկին ձեզ հետ եմ,- ասաց նա՝ վերջում մտածելով բուժքրոջ մասին:- Եվ ի՜նչ հրաշալի է ձեզ մոտ այստեղ: Մեկնելն ահավոր ափսոս կլինի:
– Իսկ քեզ ո՞վ է քշում,- պատասխանեց քեռին:- Շտապելու ի՞նչ ունես: Ապրի՛ր քեզ համար, քանի դեռ չես ձանձրացել:
– Բնականաբար,- ասաց քեռակինը ցրված:
Նստած զրուցելով՝ նա անդադար սպասում էր՝ ուր որ է քույրը ներս կմտնի. աղախինը կհայտարարի, որ թեյը ճաշասենյակում պատրաստ է, և նա կգա քեռուն տանելու: Բայց թեյը կաբինետում մատուցեցին. ներս գլորեցին սեղանը՝ արծաթե թեյնիկը սպիրտայրոցի վրա, և քեռակինը բաժակներն ինքը լցրեց: Հետո անընդհատ հույս էր տածում, որ նա քեռու համար ինչ-որ դեղ կբերի… Բայց այդպես էլ չեկավ:
«Թող կորչի գրողի ծոցը»,- մտածեց նա կաբինետից դուրս գալիս, մտավ ճաշասենյակ, որտեղ ծառան իջեցնում էր բարձր, արևկող պատուհանների վարագույրները, չգիտես ինչու, հայացք գցեց աջ՝ դեպի դահլիճի դուռը, որտեղ իրիկնադեմի լույսից մանրահատակին արտացոլվում էին ռոյալի ոտքերի ապակե գավերը, հետո անցավ ձախ՝ հյուրասենյակ, որի հետևում հանգստի սենյակն էր, հյուրասենյակից դուրս եկավ պատշգամբ, իջավ բազմագունավառ ծաղկանոցի մոտ, շրջանցեց այն և ճեմեց բարձր, ստվերոտ ծառուղով… Արևի տակ դեռևս շոգ էր, և մինչև ճաշը դեռ երկու ժամ կար:

Յոթ անց կեսին շքամուտքի նախասրահում սկսեց ոռնալ կոչնազանգը: Նա առաջինը մտավ տոնականորեն պսպղացող ջահով ճաշասենյակ, որտեղ արդեն պատի մոտ՝ սեղանի կողքին, կանգնած էին ճարպակալած, սափրված խոհարարը՝ ամբողջովին ճերմակազգեստ ու օսլայած, նիհարուկ լաքեյը՝ ֆրակով ու սպիտակ, գործած ձեռնոցներով, և փոքրամարմին, ֆրանսավարի վտիտ աղախինը: Մի րոպե անց, ասես կաթնասպիտակահեր թագուհի, օրորվելով ներս մտավ քեռակինը՝ հագին հարդագույն մետաքսե շրջազգեստ՝ բաց դեղնավուն ժանյակներով, նեղ մետաքսե կոշիկներից վեր՝ կոճերին իջնող փոռիկներով, և վերջապես՝ նա: Բայց քեռու բազկաթոռը սեղանի մոտ գլորելով՝ իսկույն էլ, առանց շրջվելու, սահուն դուրս եկավ. ուսանողը միայն հասցրեց նկատել նրա աչքերի տարօրինակությունը. դրանք չէին թարթում: Քեռին բաց մոխրագույն գեներալական տուժուրկայի կուրծքը խաչեց մանր խաչակնքումով, քեռակինն ու ուսանողը ջերմեռանդ խաչակնքվեցին կանգնած, հետո տոնաճաշի նստեցին, բացեցին փայլուն անձեռոցիկները:
Լղոզված, գունատ, սանրած, խոնավ, յուղոտ մազերով՝ քեռին հատկապես ակնհայտորեն էր ցուցադրում իր անհուսալի հիվանդությունը, բայց խոսում և ուտում էր շատ ու ախորժակով, պատերազմի մասին խոսելիս սեղմում էր ուսերը. ռուս-ճապոնական պատերազմի ժամանակներն էին. «Թե մեր ի՜նչ գրողին էր պետք, որ նախաձեռնեցինք այն»: Լաքեյը ծառայում էր վիրավորելու աստիճան անմասնակից, աղախինը, նրան օգնելով, շորորում էր նրբագեղ ոտքերով, խոհարարը ափսեն դնում էր կուռքի վեհանձնությամբ: Ուտում էին կրակի պես տաք շերեփաձկան ապուր, արյունոտ ռոստբիֆ, նորահաս կարտոֆիլ՝ վրան սամիթ ցանած: Խմում էին քեռու հին ընկերոջ՝ իշխան Գալիցինի սպիտակ ու կարմիր գինին: Ուսանողը խոսում էր, պատասխանում, ուրախ ժպիտներով զիջախաղ տալիս, բայց թութակի պես գլխում այն ցնդաբանությունն էր, որ մտածում էր քիչ առաջ զգեստափոխվելիս. իսկ որտե՞ղ է նա ճաշում, մի՞թե ծառաների հետ, և սպասում էր այն րոպեին, երբ նա կրկին կգա, կտանի քեռուն, իսկ հետո մի տեղ կհանդիպի նրան և հետը գոնե մի քանի բառ կփոխանակի: Բայց նա եկավ, գլորեց բազկաթոռը և դրաձյալ ինչ-որ տեղ թաքնվեց:
Գիշերը պարտեզում զգույշ ու ջանադիր երգում էին սոխակները, ննջարանի բաց պատուհանից մտնող օդի, շաղի և ջրած ծաղկաթմբերի ծաղիկների թարմությունը պաղեցնում էին հոլանդական կտավից անկողնու սպիտակեղենը: Ուսանողը մի որոշ ժամանակ պառկեց մթան մեջ և արդեն որոշեց շուռ գալ դեպի պատն ու քնել, բայց հանկարծ բարձրացրեց գլուխը, տեղից թեթևակի ելավ. հանվելիս նա մահճակալի սնարի հետևի պատին ոչ մեծ դուռ տեսավ, հետաքրքրությունից պտտեց բանալին և դրա հետևում գտավ երկրորդը, փորձեց բացել, բայց պարզվեց, որ դրսից կողպած է. այժմ այդ դռան հետևում մեկը փափուկ քայլում էր, խորհրդավոր ինչ-որ բան էր անում, և նա շունչը պահեց, սահեց մահճակալից, բաց արեց առաջին դուռը, ականջ դրեց. երկրորդ դռան հետևում հատակին ինչ-որ բան կամաց զրնգաց… Նա պաղեց. մի՞թե նրա սենյակն է: Կռացավ, հպվեց կողպեքի անցքին (բարեբախտաբար բանալի չկար), տեսավ լույս, կանացի զարդասեղանի եզրը, հետո ինչ-որ սպիտակ բան, որը հանկարծ կանգնեց ու ամեն բան փակեց… Կասկած չկար, որ դա նրա սենյակն էր. բա էլ ո՞ւմ: Հո այստեղ չէին տեղավորի աղախնին, իսկ Մարյա Իլինիշնան` քեռակնոջ ծեր աղախինը, քնում է ներքևում՝ քեռակնոջ ննջարանի կողքին: Եվ նա միանգամից ասես հիվանդացավ նրա գիշերային մերձությամբ՝ այ այստեղ, պատից այն կողմ, և նրա անմատչելիությամբ: Երկար ժամանակ չէր քնում, արթնացավ ուշ և իսկույն էլ զգաց, մտովի տեսավ, պատկերացրեց նրա գիշերային թափանցիկ վերնաշապիկը, բոբիկ ոտքերը կոշիկների մեջ…
«Հիմա իսկը մեկնելու ժամանակն է» – մտածեց նա ծխելով: Առավոտյան սուրճը ամեն ոք խմեց իր սենյակում: Նա խմում էր՝ քեռու լայն գիշերային շապիկով, քեռու մետաքսե խալաթով նստած, և բացելով խալաթը՝ ընդունայնության տխրությամբ զննում էր իրեն:
Ճաշասենյակում` նախաճաշի սեղանի շուրջը, մռայլ ու ձանձրալի էր: Նա նախաճաշում էր միայն քեռակնոջ հետ. եղանակը վատն էր. լուսամուտից այն կողմ քամուց ծառերը ճոճվում էին, դրանց վրա ամպեր ու թուխպ էր խտանում…
– Դե՛, սիրելի՛ս, ես քեզ լքում եմ,- ասաց քեռակինը ոտքի ելնելով ու խաչակնքվելով:- Զվարճացի՛ր, ինչպես կարող ես, իսկ ես ու քեռիդ, ների՛ր մեր տկարությունը, մինչև թեյի ժամը նստում ենք մեր անկյուններում: Երևի անձրև կգա, թե չէ դու կարող էիր ձի վարել…
Նա աշխուժորեն պատասխանեց.
– Մի՛ անհանգստացեք, քեռակի՛ն, ես կզբաղվեմ ընթերցանությամբ:
Եվ գնաց հանգստի սենյակ, որտեղ բոլոր պատերին գրքերով դարակներ էին:
Հյուրասենյակով այնտեղ գնալիս նա մտածեց, որ միգուցե, այնուամենայնիվ, հրամայի ձի թամբել: Բայց լուսամուտներից զանազան անձրևաբեր ամպեր էին երևում, և ծառերի օրորվող կատարների վրա մանուշակագույն ամպերի արանքներից երևացող մետաղե լազուրն էր տհաճ: Նա մտավ հարմարավետ, սիգարի ծխահոտով հանգստի սենյակը, որտեղ գրադարակների տակ կաշվե բազմոցներն ամբողջ երեք պատ էին զբաղեցնում, նայեց հիանալիորեն կազմված գրքերից մի քանիսի կռնակներին և անօգնական նստեց, մխրճվեց բազմոցում: Այո՛, դժոխային ձանձրույթ է: Գոնե հենց այնպես տեսներ նրան, մի քիչ զրուցեր հետը… իմանար՝ ինչպիսին է նրա ձայնը, ինչպիսի բնավորություն ունի, հիմա՞ր է, թե՞, ընդհակառակը, խելքը գլխին է, համեստորեն տանում է իր դերը մինչև մի որևէ բարենպաստ ժամանակ: Հավանաբար ինքն իր վրա դողացող, իր հարգն իմացող լրբի մեկն է: Եվ ավելի շուտ հիմար է… Բայց ի՜նչ լավն է: Եվ դարձյալ պիտի գիշերի նրա հարևանությամբ. նա ոտքի ելավ, բացեց քարե աստիճաններով պարտեզ տանող ապակե դուռը, պարտեզի աղմուկից դենը լսեց սոխակների դայլայլը, բայց այդ պահին մատղաշ ծառերի կատարներով դեպի ձախ զով քամին այնպես փչեց, որ նա ներս ցատկեց սենյակ: Սենյակը մթնեց. քամին թռչում էր այդ ծառերի վրայով՝ թարմ սաղարթը կռացնելով, և դռան ու լուսամուտների ապակիները կայծկլտացին մանր անձրևի սուր ցայտերով:
– Իսկ նրանց համար միևնույն է,- բարձրաձայն ասաց նա՝ ականջը սոխակների՝ ամեն կողմից քամու բերող մե՛րթ հեռու, մե՛րթ մոտ դայլայլին: Եվ նույն պահին էլ միալար ձայն լսեց.
– Բարի օր:
Նա նայեց ու շվարեց. սենյակում կանգնած էր բուժքույրը:
– Եկա գիրքը փոխելու,- ասաց նա բարյացակամ անտարբերությամբ:- Միակ ուրախությունը գրքերն են,- ավելացրեց թեթև ժպիտով և մոտեցավ դարակներին:
Ուսանողը մռթմռթաց.
– Բարի օր: Ես նույնիսկ չլսեցի, թե ինչպես մտաք…
– Գորգերը շատ փափուկ են,- պատասխանեց նա և շրջվելով անթարթ, մոխրագույն աչքերով արդեն երկար նայեց նրան:
– Իսկ ի՞նչ եք սիրում,- հարցրեց նա՝ մի քիչ ավելի համարձակորեն դիմավորելով կնոջ հայացքը:
– Հիմա Մոպասան եմ կարդում, Օկտավ Միրաբո…
– Դե հա, պարզ է: Մոպասանը կանանց դուր է գալիս: Նրա ամեն գրածը սիրո մասին է:
– Իսկ սիրուց ավելի լավ էլ ի՞նչ կարող է լինել:
Նրա ձայնը համեստ էր, աչքերը լուռ ժպտում էին:
– Սե՛ր, սե՜ր,- ասաց նա հառաչելով:- Լինում են զարմանալի հանդիպումներ, բայց… Ձեր
անուն- հայրանո՞ւնը, բուժքո՛ւյր:
– Կատերինա Նիկոլաևնա: Իսկ Ձե՞րը:
– Ինձ պարզապես Պավլի՛կ կոչեք,- պատասխանեց նա ավելի ու ավելի համարձակորեն:
– Կարծում եք, որ ե՞ս էլ Ձեզ իբրև քեռակին կսազեմ:
– Շատ բան կտայի նման քեռակին ունենալու համար: Առայժմ ես միայն Ձեր դժբախտ
հարևանն եմ:
– Մի՞թե դա դժբախտություն է:
– Երեկ գիշեր ես լսում էի Ձեզ: Ձեր սենյակը, պարզվում է, իմի կողքին է:
Նա անհույզ սկսեց ծիծաղել.
– Ես էլ Ձեզ էի լսում: Լավ բան չէ թաքուն լսելն ու ծիկրակելը:
– Ի՜նչ գեղեցիկ եք… անթույլատրելիորեն,- ասաց նա՝ դիմահար զննելով նրա աչքերի
մոխրագույն բազմերանգությունը, դեմքի կաթնային ճերմակն ու մուգ մազերի փայլը սպիտակ գլխաշորի տակ:
– Դուք այդպե՞ս եք համարում: Եվ ուզում եք ինձ թույլ չտալ լինել այդպիսի՞ն:
– Այո՛: Հենց միայն Ձեր ձեռքերը կարող են խելքահան անել…
Եվ նա զվարթ հանդգնությամբ ձախ ձեռքով բռնեց կնոջ աջ ձեռքը: Կինը, մեջքով դեպի դարակները կանգնած, նրա ուսի վրայով հայացք գցեց դեպի հյուրասենյակ և ձեռքը հետ չքաշեց՝ տարօրինակ քմծիծաղով նայելով նրան, ասես սպասելով՝ դե, հետո` ի՞նչ: Նրա ձեռքը դեռ բռնած՝ ուսանողը պինդ սեղմեց այն՝ քաշելով ներքև, աջ ձեռքով գրկեց մեջքը: Կինը կրկին նայեց նրա ուսի վրայով ու գլուխը մի քիչ հետ տարավ՝ կարծես դեմքը պաշտպանելով համբույրից, բայց կորացած իրանով սեղմվեց նրան: Հազիվ շունչը տեղը բերած ուսանողը ձգվեց դեպի նրա կիսաբաց շուրթերն ու նրան մղեց դեպի բազմոցը: Կինը խոժոռվելով օրորեց գլուխը, շշնջաց. «Չէ՛, չէ՛, չի կարելի. պառկած մենք ոչինչ չենք տեսնի ու չենք լսի…», և աչքերը խամրած, դանդաղ չռեց ոտքերը… Մի րոպեից ուսանողի դեմքը հանգավ նրա ուսին: Բուժքույրն ատամները սեղմած դեռ մի քիչ էլ մնաց կանգնած, հետո լուռ ազատվեց նրանից և վայելչորեն կտրեց-անցավ հյուրասենյակով՝ անձրևի աղմուկի տակ բարձրաձայն ու անխռով ասելով.
– Օ՛հ, ի՜նչ անձրև է: Իսկ վերևում բոլոր պատուհանները բաց են:
Հաջորդ առավոտյան նա արթնացավ կնոջ անկողնում. գիշերվա ընթացքում տաքացած, տրորված անկողնում կինը շրջվեց մեջքի վրա՝ մերկ ձեռքը գցելով գլխի տակ: Ուսանողը բացեց աչքերն ու բերկրանքով հանդիպեց նրա չթարթող աչքերին, զգլխիչ գլխապտույտով զգաց նրա թևատակի տտիպ հոտը…
Հանկարծ մեկը հապճեպորեն թխկթխկացրեց դուռը:
– Ո՞վ է,- հանգիստ հարցրեց բուժքույրը առանց խուճապի:- Դո՞ւք եք, Մա՛րյա Իլինիշնա:
– Ես եմ, Կատերի՛նա Նիկոլաևնա:
– Ի՞նչ կա:
– Թո՛ւյլ տվեք ներս գալ, վախենամ որևէ մեկը ձայնս լսի, վազ տա, վախեցնի տիկնոջը…
Երբ ուսանողը ներս ցատկեց իր սենյակը, նա բանալին անշտապ պտտեց կողպեքի մեջ:
– Գեներալը ինչ-որ լավ չի զգում, կարծում եմ պետք է ներարկում անել,- ներս մտնելով սկսեց շշնջալ Մարյա Իլինիշնան,- փառք Աստծու, գեներալի կինը դեռ քնած է, շո՛ւտ եկեք…
Մարյա Իլինիշնայի աչքերն օձի աչքերի պես արդեն պտտվում էին. խոսելիս նա հանկարծ մահճակալի կողքին տղամարդու կոշիկներ տեսավ. ուսանողը բոբիկ էր փախել: Բուժքույրն էլ տեսավ կոշիկներն ու Մարյա Իլինիշնայի աչքերը:
Նախաճաշից առաջ նա գնաց գեներալի կնոջ մոտ և ասաց, որ պետք է անակնկալ մեկնի. սկսեց հանգիստ ստել, թե նամակ է ստացել հորից, լուր, որ եղբայրը Մանջուրիայում ծանր վիրավորվել է, որ հայրը այրի լինելու բերումով բոլորովին մենակ է այդ վշտի մեջ…
– Ա՛հ, ո՜նց եմ Ձեզ հասկանում, – ասաց գեներալի կինը, որն արդեն ամեն բան գիտեր
Մարյա Իլինիշնայից: – Դե՛, ինչ արած, մեկնե՛ք: Միայն թե կայարանից հեռագի՛ր ուղարկեք բժիշկ Կրիվցովին, որ անհապաղ ժամանի և մնա մեզ մոտ, մինչև որ մենք այլ բուժքույր գտնենք…
Հետո նա թակեց ուսանողի դուռը և նրա ձեռքը երկտող խոթեց. «Ամեն բան կորած է. ես մեկնում եմ: Պառավը մահճակալի մոտ տեսավ ձեր կոշիկները: Ինձ բարի խոսքով կհիշեք»:
Նախաճաշի սեղանի շուրջը քեռակինը սոսկ մի քիչ տխուր էր, բայց նրա հետ խոսում էր, ասես ոչինչ էլ չէր պատահել:
– Լսե՞լ ես: Բուժքույրը մեկնում է հոր մոտ, նա մենակ է, նրա եղբայրը սարսափելի վիրավորված է…
– Լսել եմ, քեռակի՛ն: Համա թե դժբախտություն է այս պատերազմը, որքան վիշտ կա ամենուր: Իսկ քեռուս հետ, այնուամենայնիվ, ի՞նչ էր պատահել:
– Ահ՛, փառք Աստծու, ոչ մի լուրջ բան: Նա ահավոր կասկածոտ է: Սիրտն է իբր, բայց ամենը ստամոքսից է…
Ժամը երեքին եռաձին Անտիգոնեին տարավ կայարան: Ուսանողը, առանց աչքերը բարձրացնելու, նրան հրաժեշտ տվեց կառամատույցում, իբր պատահաբար էր դուրս վազել, որպեսզի կարգադրի թամբել ձին: Նա պատրաստ էր հուսահատությունից գոռալ: Արդեն ոչ թե գլխաշորով, այլ սիրունիկ գլխարկով նստած՝ կառքի միջից կինը թափահարեց ձեռնոցը: