Հովհաննես Գրիգորյան | Անտիպ բանաստեղծություններ

Լուսանկարը՝ Հասմիկ Հակոբյանի

Երբ չես ուզում հավատալ, որ քեզ շատ հարազատ մարդն այլևս չկա ու առավել ևս մտադիր չես երբևէ համակերպվել այդ փաստի հետ, այդ մարդը երբեք չի մահանում քեզ համար: Բայց սկսում ես ամուր, շատ ամուր պահել նրա հետ կապված բոլոր հիշողությունները, որ հանկարծ ոչ մի փշուր չկորցնես: Ու դժվար է դառնում կիսել նրանից քեզ մնացած ինչ-որ բան ուրիշների հետ…
Սրանք հեղինակի վերջին բանաստեղծություններն են, որոնք ինձ է տվել մահից մոտ երկու ամիս առաջ: Այսօր՝ մահվան տարելիցի օրը, խոստովանեմ, որ մեծ դժվարությամբ, հրապարակում եմ դրանք:
Հասմիկ Խեչիկյան

ՄԱՐԱԹՈՆ
Փետրվարի կարճլիկ սանդուղքն ահա վերջապես մնաց ետևում:
Սենյակս լիքն է լույսով: Կանգ եմ առնում շնչասպառ
ու դառնությամբ նայում եմ քրքրված ոտքերիս,
ձեռքերիս ու մատներիս, որ գայլի ճանկ են դարձել…
Բացում եմ դուռս դանդաղ և վաղուց կորած կատվի նման
գարունն է հայտնվում շեմիս` կանաչ, ցցված բեղիկներով,
և գոլորշի է բարձրանում թաց, գզգզված մարմնից…
Դե ի՞նչ, ասում եմ նրան, վերադարձա՞ր վերջապես, սկսվո՞ւմ են
սիրելու օրերը տաք ու երկար…
Հնամենի կոմոդի պես հաստաբեստ վերարկուիս դռներն եմ
ուզում բացել, ելնել դուրս, բայց լռվել են անիծված ծխնիները`
անշարժությունից ու ժանգից… Ի վերջո, կացնի ու սղոցի օգնությամբ
մի կերպ ազատվում եմ կաշկանդումներից վերարկուիս, ու
ի վերջո` ազատ եմ ես…
Ու մինչ չարչարվում էի դուրս պրծնել իմ կապանքներից`
փողոցներում ու էլի ինչ որ տեղեր ծառերը ծաղկեցին
և կանաչ, թարմ խոտով ծածկվեցին դաշտերը սեփականաշնորհված
երկինքը սկսեց ծփալ թևաբախումներից –
չվող թռչուններն են վերադառնում տաք երկրներից
և վիթխարի հերթեր են մաքսատներում, հերթը դժվար է
գնում առաջ` հեշտ գործ չէ ճշտել ինքնությունը հազար-
հազարավոր վերադարձողների, փաստաթղթերը ստուգել
և քրքրել ճամպրուկները աղքատիկ… Գոնե գարնանային
այս շրջանում պիտի շեշտակիորեն ավելացնել անցումային
կետերը սահմանային, այլապես, մինչև լուծվեն մուտքի
հարցերը, գարունն էլ կանցնի, ամառն էլ, և կխորանանք
աշնան մեջ, այսինքն կգա ժամանակը ձևակերպելու արդեն
ելքի փաստաթղթերը` կրկին չվելու տաք երկրներ… Սակայն,
ի վերջո, դա իմ ի՞նչ գործն է, ի վերջո, դուրս եմ եկել վերարկուիցս,
և ջերմությունից ու լույսից շշկլված
կանգնել եմ գարնան պայծառ արևի տակ – միամիտ ու երջանիկ,
ինչպես միամիտ ու երջանիկ մանկական բանաստեղծություն…

ՀՐԱԺԵՇՏ ՓԱՐԻԶԻՆ

Վերջին բաժակ սուրճը դե Գոլի օդակայանում:
Վերջին ծխախոտը… Այդ ծո՞ւխը թանձրացրեց,
թե պարզապես օրը մթնեց սովորականից արագ
անընդհատ ինչ-որ բան որոնող աչքերիդ առաջ:
Գունագեղ հագնված նույնադեմ մարդիկ դեսուդեն նստոտած
աշխույժ զրուցում են: Ոմանք գերադասում են լռել:
Սակայն ես եմ ամենալուռը, թեև
բառերը զնզնգում են բերանիս մեջ,
ինչպես զառերը բաժակում, որը վարժ թափահարելով
օդակայանի մուտքի առաջ մի ջահել սևամորթ
հրաշքներ էր գործում շուրջը խմբված տաքսու վարորդների առաջ,
որոնք աշխարհի բոլոր վարորդների նման
չեն հավատում ոչ մի հրաշքի
և ընդհանրապես ոչ մի բանի չեն հավատում:
Վերջին բաժակ սուրճը…
Վերջին ծխախոտը…
Եվ վերջապես ինքնաթիռը բարձրանում է երկինք:
Եվ բոլորը միանգամից նայում են վերև
տեսնելու, թե ինչպես են զնզնգում աստղերը
երկնքի մուգ-կապույտ բաժակում: