…нельзя молиться за царя Ирода.
А.С. Пушкин «Борис Годунов»
1
Ձայն բարբառոյ
Խաբված ու ստախոս մի ամբոխ
մեր հոգիները քարշ է տալիս
փողոցից փողոց։
Մայթերին,
սիրո մասին պատմություններով
լեփ լեցուն պուրակներում,
լքված բանաստեղծություններ կան՝
սիրո մասին։
— Օ, ձայն բարբառոյ,
օ, ձայն բարբառոյ
փողոցներում…
Ամենուր
չփրկված բանաստեղծություններ կան.
— էլի էլի լամա սաբաքթանի…
…աղմուկով սողում ենք մենք,
շառաչելով սողսում ենք մենք
նրանց մարած շշուկների միջով.
— Դու պոետ ես,
դու՝ փիլիսոփա,
քո բանաստեղծություններն այս աշխարհից չեն:
2
Հացին երգը
Սահմանին խոցված
տների ուրվականները
կուչ են եկել
ճամփաների վրա
և արվարձաններում
անխոցելի ու գիրացող
քաղաքների։
Եվ ցորյանի արտում
պայթող արկը
չարախինդ մի երգ է երգում,
լուսառատ փողոցների
վաճառատներում,
հացի մասին։
3
Ընտրյալները
Դու չկաս,
դու իրական չես մեռնելու համար,
միս ու արյուն չէ քո անվան մեջ,
բարաբբա՛,
քանզի մահը սադրանք է միայն,
որ հնարել են
խաչի վրա ձանձրույթից չարացած
ու մոռացված պոետները։
Եվ երբեք չի լինելու այնպես,
որ մեռած երեխաներ
հառնեն գերեզմանից…[1]
Անքններլի են ընտրյալները,
բարաբբա՛։
5
Հայր ներիր նրանց
դու ժամանակն ես
դու տարածությունն ես
բարաբբա
որ ծափերի ներքո է
կառափնարանից իջնում
— և այնտեղ կլինի լացը սգավորների
— և նրանց լացը քեզ փառք է խոստանում
— և այնտեղ կլինի ծիծաղը գոհացած գովյալների
— և նրանց ծիծաղը քեզ գահ է խոստանում
— և այնտեղ կլինի իմաստության խրախճանքը
աշխարհի որդիների
— և նրանց իմաստությունը
քեզ անմահություն է խոստանում
— գուցե աշխարհում
այս ավերակներն են միայն
որ նոր կյանքի ու նոր քաղաքների
անվերջ հույսեր են հորինում
ինչ-որ հետձմեռային ցուրտ գիշերվա մեջ
և առատ սեղանների շուրջ
որևէ անավարտ պատերազմի
— Հայր ներիր նրանց
Հայր ներիր նրանց
աչքերում ապրող ավերակները
6
խաղաղության մեջ
խաղաղության մեջ
իրական են միայն կասկածները
հաշտությունն ավելին չէ
քան կուռքերի պես փայլեցված
ապագա շքանշանները հետմահու
միայն թշնամին է
որ մեղմում է գուցե
տիեզերական մենությունը մեր
… և մինչ հապաղում է հաջորդ արհավիրքը
դեռ նախորդն է թափառում փողոցներում
քարշ տալով ստվերը հաջորդի
…և բոլոր մարգարեություններն
ու ժամանակագրությունները սերտած
մարգարեներն ու քահանայապետերը
խաչի դիմաց սպասում են
բանաստեղծության մահվանը
7
panem et cicenses
նրանք
որ վախեցան մահից
սիրեցին մահը միայն
ու դարձան
ձանձրույթից մեռնող ամբոխ
որ հարություն է առնում
խելագարության մեջ
ամֆիթատրոնի
— օ կայսր իմ
կայսր իմ
լցրու մեր աչքերը
մահով
8
Ռաքելի ողբը
«Մի ձայն լսվեց Ռամայում, ողբ, լաց ու գույժ. Ռաքելը ողբում էր իր իր որդիներին, որդիների համար չէր ուզում մխիթարվել, քանի որ նրանք չկային»։
Երեմիա 31:15
հիշո՞ւմ ես
որքան իրական էին մարդիկ
ու որքան երկար էին
ցավից աղմկում
հիմա փետուրի պես թեթև
ճախրում են նրանք
թարմ գերեզմանների վրայով
սպանված մանկանց
— օ, որքան որքան է
ռաքելն արդեն մխիթարվել
ու երջանիկ է նորից —
…դու տեսե՞լ էիր
որ կյանքն այսքան օրհնված
և ապրելն
այսքան անիծված լիներ
ով հերովդես
P.S
…ավերակների վրա
ավերակների վրա
ճախրող հրեշտակի կռինչն է
միակ կենդանությունն ավերակների
— մարդու որդին այստեղ հավատք չգտավ
— մարդու որդին այստեղ հավատք չգտավ
[1] «Բորիս Գոդունով» օպերայից
Слыхал ли ты когда-нибудь,
чтоб дети мёртвые
из гроба выходили…
Допрашивать царей… царей… законных,
избранных всенародно…