Սենյակս աշնանային անձրևներից խոնավություն է քաշել. անուշ բույր է տարածվել պատերի ներսում և տհաճ ցուրտ: Ազնավուրի «Tu t’laisses aller» երգի կենդանի կատարումն եմ լսում, ոչ մի բառ չեմ հասկանում և խոսում եմ գրքիս՝ Կաֆկայի «Կերպարանափոխության» շուրջը պտտվող խավարասերի հետ, ում էլ իմ բառերն են անհասու: Ես փորձում եմ դիմադրել բեղիկները՝ մրսած մարդու ձեռքերի նման անընդհատ իրար շփող խավարասերի գլխին գրքով հարվածելու գայթակղությանը, ինչից ինձ հետ են պահում Շարլի բառերը, որոնցից քանի որ գլուխ չեմ հանում, մեկնաբանում եմ սրտիս ուզածի պես՝
«Խավաղասեղին մի սպանիղ,
Խնայիղ նղա կյանքը,
Փղկիղ քեզ մեղքից», և մանկությանս հիշողությունները, որի գլխավոր հերոսը միակն էր գոյություն ունեցած բոլոր միջատներից, որ ականջալուր էր մարդկային խոսքին:
Անունը չեմ հիշում, բայց իմ կյանքը վերափոխած թիթեռի սպիտակ թևերը ծածկող փոշեհատիկները երբեմն զգում եմ մատներիս ծայրերին: Չորս տարեկանում տատիկի համար ամանորյա բացիկ, քույրիկի համար էլ մանուշակագույն ուլունքահատիկներից թևնոց արդեն պատրաստել էի, բայց տերևներից տուն կառուցելը նորություն էր իմ ստեղծագործ պրակտիկայում: Տնակը թիթեռի համար էր, որի թևը վնասվել էր երկուսիս համար էլ տհաճ մի իրադարձության ժամանակ: Ինչևէ, կար վնասված թևը բուժելու անհրաժեշտությունը և «Թիթեռները մեկ օր են ապրում» միտքը հերքելու ցանկությունը:
Տնակը, որն ուներ 3 պատ, անթռիչք զբոսանքի վայր էր ճերմակաթևի համար, որն ամենատարածված տեսակն է թիթեռների մեջ և դարձավ ամենայուրահատուկը: Զբոսանքի ընդմիջումները հստակեցված էին նախաճաշի, ընթրիքի և ճաշի համար. երիցուկ, կակաչ և տատիկի աճեցրած մուրաբայի վարդ: Իսկ ջրի տարան գազավորված ըմպելիքի կափարիչ էր, որի մեջ օրվա ընթացքում երեքից չորս անգամ թարմ ջուր էի լցնում: Նույն օրակարգը շարունակվեց 22 օր, որոնցից մի քանիսը նշանավորվեցին Էրիկ Քլեփթոնի «Tears in Heaven» երգի համատեղ ունկնդրմամբ, Ֆրեդի Մերկուրիի մասին պատմություններով և ամենահիմար մտքերով՝ «Եթե ես թիթեռ լինեի, ի՞նչ գույնի կլինեին իմ թևերը, իսկ եթե դու՝ մարդ, ձայնդ սոպրանո՞, թե՞ մեցո-սոպրանո կլիներ»:
Պատերազմին հաջորդած խաղաղության 22 օրեր, որոնցից հետո կամ պետք է նոր պատերազմ սկսվեր, կամ երկուսս էլ պետք է ավանդեինք մեր հոգիները՝ ամբողջովին կամ մասնակիորեն՝ միմյանց երբեք չհանդիպելու սիրալիր համաձայնությամբ:
Թեև ինչ-որ պահի մենք խաղաղությունն ենք ընտրում, բայց, նախքան այդ, արհավիրքներ հաղթահարելը սրբազան գործ է, որը պետք է ըմբոստ պատրաստակամությամբ կատարենք:
Ինչպես իրեն հարգող յուրաքանչյուր երեխա, ես նույնպես ամռանն էլ ավելի էի գիրանում տատիկի սննդակարգի պատճառով և ավելի բրուտալ դառնում պապիկի՝ «Դու իմ տղա թոռը պետք է լինեիր» արտահայտության շնորհիվ: Ու, ինչպես բոլոր երեխաները, ես էլ ազնիվ հրեշ էի: Կատուներին բռնում ու համբուրում էի՝ իրենց կամքին հակառակ, ծառից խեժ էի պոկում, ուտում, խեղդվում, ավագ եղբորս թենիսի ռակետով թիթեռների էի սպանդի ենթարկում: Ասում եմ չէ, հրեշ: Իմ փոքր մատներով մաքրում էի թիթեռների թևերի ոսկեփայլ փոշին, պոկում էի ոտիկները, պոզիկները, մարմինը երկու մասի էի բաժանում, միջից հանում էի խյուսանման դեղին զանգվածը, լցնում էի տերևի մեջ և տալիս էի ինձ առանց այդ էլ ատող կատվիս, որը, ի վերջո, ընտրեց հարևան երեխաների առաջարկած հանդարտ կյանքը:
Իսկ մեր բակում, որտեղ կային բոլոր պայմանները Գիլբերթ Բլայթին սիրահարվելու համար, շարունակում էին դեպի երկինք ընթանալ թիթեռների փխրուն հոգիները: Մինչև այն օրը, երբ
«Քո աչքերը, դրանք փայլում էին այնքան վառ,
Ես ուզում եմ փրկել այդ լույսը:
Ես չեմ կարող խուսափել դրանից հիմա,
Եթե դու ինձ ցույց չտաս՝ ինչպես»: (Imagine Dragons – Demons)
Եվ նա ինձ ցույց տվեց՝ ինչպես: Թիթեռը, որ պետք է իմ հերթական զոհը լիներ, չմահացավ: Այդքան մահ ուսերիս առնելով թևերս թուլացել էին, հարվածն ուժեղ չէր ու վնասեց սպիտակաթև թիթեռի միայն մի թևը. այլևս չէր կարողանում օդ բարձրանալ: Երկրորդ հարվածով թիթեռին սպանել չհամարձակվեցի, ասպետական քայլ չէ, մնում էր միայն ինքս ինձ փրկության հնարավորություն տայի: Եվ չորս տարեկանում ես իմ առաջին ճարտարապետական քայլերն եմ անում՝ զոհիս համար, որն իմ ընկերը պետք է դառնար 22 օրերի ընթաքում, տերևներից տուն պատրաստելով, թեև 20 տարի անց պետք է ծխախոտի գլանակները մեկը մյուսի հետևից ուղեղս լցնող լրագրող աշխատեի:
23-րդ օրը վերջինն էր: Ծաղիկներին էլ մոտ չէր գնում, ջուրն անշարժ էր մնում, զբոսանքները դադարել էին: Ազատության ժամն էր, որը թիթեռի՝ երբևէ տեսածս ամենազարմանահրաշ և թափանցիկ էակի համար մահ էր նշանակում, իսկ ինձ համար՝ իմ ներսի դևի հետ հաշտության կնքում, ինչն էլ տեղի ունեցավ այն նույն բակում, որտեղ սկսվել էր մահվան դեմ պայքարը՝ նախապես գիտակցելով սեփական անզորությունը:
Սենյակումս իրեն ազատություն տված տարօրինակ գույնի խավարասերի բեղիկների ձայնից փորձում եմ գուշակել սրտի ուզածը. «Սե՞ր ես ուզում, սո՞ւրճ: Ծխախոտ չես ստանա, հույս չունենաս»:
«Տեսնես խնձոր կուտի՞»,- մտածում եմ ինքս ինձ ու սարսափահար հիշում մանկությունիցս մի դրվագ: Պատուհանը գիշերը բաց կթողնեմ:
