Տատը մեռավ: Մինչև ես կգրեի տատի մասին՝ տատը մեռավ՝ պապից հետո, Վանաձորի մի բնակարանում, որտեղ երբեք չէր ապրել, որտեղ ոչ մեկին այլևս չէր ճանաչում ու չէր հիշում, որտեղ կորցրել էր իրականությունը:
Տատը մեռավ իր տնից ու պատշգամբի տակ ոտքի տակ տրորվող դաղձից հեռու: Դաղձը փարթամ աճում էր պատշգամբի տակից մինչև ծորակ, որից ծլլացող ջրի տակ միշտ դույլ կար դրած ու շուրջը ցեխ էր: Դույլը բերողի ոտքերի տակ դաղձը տրորվում ու բուրում էր ՝ պատնեշելով մի քիչ հեռու ծռռմռված ու մի կողմի թեքված գորշ արտաքնոցից եկող գարշահոտի մուտքը պատշգամբ:
Տատը մեռավ իր մշակած տնամերձից՝ փայտերին ամուր փաթաթված լոբուց, սխտորի այլանդակ կանաչներից, բզեզի կրծած տերևներով կարտոֆիլի մարգերից ու ծռմռված սալորի ծառից հեռու:
Տատը մեռավ տան հետևում աճող երիցուկներից ու դրանց արանքում վազող դեղին ճտերից ու տգեղ երկարավիզ վառեկներից, աքլորի տակ ծղրտացող հավերից ու հավաբնի պատին չորացող գոմաղբից հեռու:
Տարիներ առաջ տատը դպրոց էր գնում կիպ կոստյում հագած, որի մուգ դարձնագույն կիսաշրջազգեստը ընդգծում էր գեղեցիկ ձիգ հետույքը: Ոտքերը երկար էին, քայլվածքը ուղիղ՝ մի քանի քայլ տան դարպասից մինչև դպրոցի դուռը պիտի անցներ ավստրիական կոշիկներով ու կապրոնից գուլպաներով՝ տնամերձում միշտ հագին բրդից գուլպաների ու անճոռնի կալոշների փոխարեն: Տատի դարչնագույն կոստյումը ու ավստրիական կոշիկները տուն էին եկել պապի մեծ բեռնատարով, որով եկել էին նաև տատի երեք սառնարանները, լվացքի մեքենաները, գորգերը ու էլի մանր մունր կահ-կարասի, որ չօգտագործված շարված էին փակի տակ՝ վերջին սենյակում՝ որդիների ու ապագա «անշնորհք» հարսների, «ուրշանց» աղջիկների համար:
Բեռնատարը փակում էր պատշգամբի մուտքը՝ կանգնելով ուղիղ կոշիկի ցեխը մաքրելու համար դրած քերիչի դիմաց, որտեղից էլ սկսվում էին աստիճանները: Եթե բեռնատարը կանգնած էր, տատը այլևս տնամերձում, գոմում, հավանոցում չէր երևում, միայն մեկ-մեկ լսվում էին նրա ձայնի բարձր նոտաները կամ սպասքի զնգզնգոցը՝ պատշգամբը թույլ լամպերով լուսավորված ճաշասենյակից անջատող, կարկատած ապակիներով պատուհանների հետևում:
Նույն բեռնատարով մի օր պապը հետը մեկին բերեց՝ հարևան գյուղից: Տատը սարում էր արդեն մի երկու շաբաթ է: Ինչ քամի էր փչել՝ տատը հանկարծ նստել էր հարևանի ձին կամ էլ, արդեն խառնում եմ՝ դեղին կամ կարմիր «ջորին», ու գալիս էր տուն` հետը մածուն, սեր, անալի պանիր էր բերում: Մինչև տատը կհասներ՝ հարևան գյուղից եկած գեշ, կարճաոտ, գանգուր, անհավասար կտրտած մազերով տիկինը, որ իբր «ունիվերմագի» հաշվապահ էր, մտել էր խոհանոց, պապի մի քանի օր թողած ամանները լվացել, վառարանից մրոտված կաթսաները ավազով շփել, տատի մեծ թեյնիկը փայլեցրել ու էս աման չամանը շարել էր պատշգամբին երկար շարքով՝ մինչև աստիճանները: Կարճաոտ տիկնոջ բախտը բերեց , նա նստեց բեռնատարը ու բռնեց հետ ճամփեն ավելի շուտ, քան տատը կհասներ: Կհասներ ու տատի թունդ հայհոյանքը կթնդար պատշգամբում. « էս քո…քած… »: Տատը անիծելով ու հայհոյելով ներս տարավ արևին փռած անկողինը, հետ դասավորեց կաթսաները, մեծ թեյնիկը, որպես ապրած ցավի վկայություն թողնելով պատշգամբի կենտրոնում, հետո փոքրիկ դռնակով մտավ տնամերձը, երկու տակ ծալվեց ու լաց եղավ: Տատը լաց եղավ, ես՝ դեռահասս, խոտի դեզի վրա, տնամերձի ամենահեռու անկյունում, գիրքս ձեռքիս քարացա: Տատը, որի ծիծաղը լռեցնել չէր լինում, որի բարբառն ու անպարկեշտ անեկդոտների շարանը զարդարում էին մեր վրանի առավոտվա թեյի սեղանը՝ մի քանի կոնֆետի, չարազի ու վաղահաս խնձորների հետ, որի գրական հայերենը շատ կեղծ էր ու շեշտադրված՝ իր ուսուցչուհի լինելը բացահայտելով, հիմա սլացիկ մարմինը ճկել ու ամեն հեկեկոցից ցնցվում էր՝ վիրավորանքից, իր տանը իրեն փոխարինելուց, թե խանդից, իմ համար անհասկանալի էր:
