Էս ծաղիկը էլի մոռացա ջրեմ․․․ տեսնես ինչի՞ չի չորանում, թափեմ գնա, ես էլ կպրծնեմ, ինքն էլ։ Չէ, համառն է։ Երեք օր է արդեն անձրև է գալիս, իսկ ինքը նստած է պատուհանի գոգին, փակ ապակու ետևում ու սպասում է, որ գոնե էսօր կհիշեմ ու կջրեմ իրեն։ Իսկ ես արդեն երեք ամիս է տանն եմ, ու մարմինս սովորել է ծուլացած առօրյայիս։ Առաջին շաբաթը հանգստացա, երկրորդ շաբաթվա ընթացքում գրապահարանից հանեցի բոլոր մոռացված ու փոշոտված գրքերս, որ կարդամ, խնամքով լվացի վրձիններս ու նոր կտավներ պատվիրեցի։ Բայց երբ կտավները եկան, արդեն թախիծը բուն էր դրել ուղեղումս, ու ես ոչ նկարել էի ուզում, ոչ էլ կարդալ։
Ծաղիկս երևի նայում է ապակու վրա մրցավազքի դուրս եկած կաթիլներին ու ծարավից չորացած տերևներն է՛լ ավելի են կախվում։ Դժվար է՞, ջրի՛ էլի, տեղիցդ վեր կաց։ Բայց իմ հոգնած մարմինը միայն ուզում էր օրերով պառկել ու մեռցնել հերթական օրը, մինչ միտքս ինձ տանում էր անցյալ։ Ու ես գամված անկողնուն մտքով ճամփորդում էի հին վերքերիս կողքով, սուզվում այն կտավներիս մեջ որ այդքան զգուշորեն թաքցրել էի յուղաներկի հաստ շերտերի տակ։ Թախիծը վարպետորեն մաքրում էր թարմ ներկն ու հին չորացած ու ճաքած պատկերները նորից դուրս բերում իրենց թաքստոցից։
Առաջին չորացած կտավը երազանքն է։ Ոտքերիս կոշտուկները չեն անցնում, ինչքա՞ն կարելի է նույն թռիչքը կրկնել։ Ինչքա՜ն ուզում ես բարձր ու վարժ թռի, եթե ոտքերդ կապտուկներով դաղված չեն ոչ մեկ էլ չի նկատի։ Ուզում ես արագիլ եղիր, չէ, պիտի էնքան տանջվելով թռնես, որ ցավից կծես շրթունքդ մինչև ատամներդ արյունոտվեն։ Իսկ ձայն հանել չի կարելի, պիտի պատվով տառապես, գլուխդ վեր, թեկուզ վիզդ ու մեջքդ կոտրվեն՝ պիտի սյան նման ձիգ կանգնես։
Էս հո ութերորդ դասարանի ֆիզկուլտի դասը չի՞, որ մի տաս րոպե ստից վազես ասեն լավ աղջիկ ա, հինգը դրեք թող գնա, համ էլ ինքը ռուսերենի օլիմիպիադային երկրորդ տեղ զբաղացրեց։
– Լսի, բա չիմացաք, էն հարևան Սաթիկը մինչև հիմա Ֆեյսբուքում լատինատառ ա գրում
– Ո՞նց, Սաթիկը Ֆեյսբուք ունի՞
– Օօօֆֆֆֆ Մարին, դու էլ ամեն ինչից տաս տարի հետ ես
Չենք շեղվում, թռիչքները բարձր, ոտքերը ձիգ․․․ էս գործն էլ գործ չի, պետք ա ուրիշ բան գտնել։ Քեզ արվեստին ես տվել, ասա արվեստը քեզ ի՞նչ ա տվել բացի ուղեղդ քամելուց ու մարմինդ ջարդելուց։ Էդ արվեստիդ համար ամեն օր առավոտ հինգին ցրտից դողացնելով մի ժամ վազում ես, իսկ ինքը քեզ մի կուշտ փոր հաց էլ չի տալիս։ Ի՞նչ մեծ բեմեր, գլխիդ մենակ մեծ պարտքեր ես հավաքում։
***
Գիշերը պառկում եմ քնելու, այսինքն մի կողմից շուռ եմ գալիս մահճակալի մյուս կողմը, որովհետև ամբողջ օրը այդպես էլ չկարողացա ինքս ինձ համոզել, որ տեղիցս վեր կենամ։ Ամբողջ մարմինս տնքում է ցավից, աչքերս փակվում են, իսկ ուղեղս չի անջատվում, թվում է թե ամեն ինչ ճիշտ է։
Երկրորդ չորացած կտավը ցավն է։ Դու էիր մեղավոր, գիտես սիրուն երկար ոտքեր ունես, ինչի՞ ես տենց կարճ շորեր հագնում։ Հազար ասեցինք քեզ համեստ պահի, էդ կարմիր շրթներկդ էլ քսում ես որ ի՞նչ։ Բայց որ իր կեղտոտ եղունգների հետքերը մինչև հիմա դաղված են մաշկիս վրա՝ ոչինչ, երևի որ շրթներկս կանաչ լիներ, ինձ չէր նկատի։ Ո՞նց չէր նկատի, լավ էլ կնկատեր, բայց չգիտե՞ս, կանաչ շրթներկով աղջիկներին չեն բռնաբարում, դրանց ասում են խելառ ու անցնում։ Լավ էլ բռնաբարում են, ուղղակի խելառներին չեն լսում, բոլորին էլ բռնաբարում են, կարևորը հետո էնքան պարապես էդ թռիչքներդ, որ ցավից ամենինչ մեջդ բթանա։ Ցավն էլ քոնը պիտի սարքես։ Եթե մարմինդ պիտի ցավի՝ ուրեմն քո օրենքներով, որ զգաս որ քո սեփականությունն է, ոչ թե ուրիշինը։ Մարմնիդ ցավը կարող ես բթացնել սառույցով կամ տաք լոգանքով, իսկ հոգու՞նդ։ Հոգուդ ցավը բթացնում ես մարմինդ էլ ավելի ցավեցնելով։ Պիտի մարմինդ էնքան այլանդակես, որ էդ կեղտոտ եղունգների հետքերը վերջապես մաքրվեն, դրանք ոչ ջրով են անցնում, ոչ օճառով, ոչ էլ շուշաթղթով։ Պահ, շուշաթղթով, փորձել ե՞ս։ Բա չեմ փորձե՞լ․․․ պարզվեց արյունն էլ չի մաքրում կեղտոտ մատնահետքերը, մանավանդ երբ այդ մատնահետքերը տպված են հոգուդ նկուղներում։
***
Մի օր էլ անցավ, կամ էլ երեք, յոթ․․․ Չգիտեմ, հաշիվս կորցրել եմ արդեն։ Այնքան երկար եմ մնացել նույն սենյակում ինքս ինձ հետ, որ էլ չեմ տարբերում ցնորքը իրականությունից։ Դժվար է հասկանալ պատկերներից որն է երազ, որը ցնորք, որը իրականություն։ Ուզում էի տնից դուրս փախչել, բայց ոտքերս չէին ենթարկվում։ Գուցե ես ինքս նույիսկ չէի էլ փորձում շարժվել։ Ուղեղիս մառախուղը դուրս էր հոսել ու պատել ամբողջ սենյակս։
Երրորդ չորացած կտավը կարոտն է։ Պատրաստվում էի տնից դուրս գալ, երբ դու անցար իմ կյանքի միջանցքով։ Վերարկուիս թևքը հպվեց ձեռքիդ ու կանգնած ժամանակի սառնությունը վայրէջք կատարեց կարմիր շուրթերիս։
Ես արդեն պատրաստ պիտի ճաշասենյակից հասնեի դռանը, բացեի մուտքի դուռն ու դուրս նետեի հոգնած, բայց խնամված մարմինս, որ հմտորեն թաքցնում էր իր ցավը՝ այն վերածելով նոր արկածներ փնտրելու առիթի։
Ու մինչ ձեռքս կհասներ դռան բռնակին, միջանցքով անցար դու։ Ու ես սառեցի, մնացի տեղումս կանգած։ Մեր հայացքները հանդիպեցին ու գրկախառնվեցին ջերմագին։ Մեր ստվերները գտան իրար նկուղային մթության մեջ ու սկսեցին պարել։ Մինչ մեր ստվերները պարում էին ու խելակորույս պտտվում պատերի վրայով, մենք սառել էինք ժամանակի ու տարածության մեջ, իմ միջանցքում, երբ ես շուտով պիտի վազեի դուրս, իսկ դու չգիտեմ ուր։ Ու՞ր պիտի գնայիր իմ հեռանալուց հետո։ Ու՞ր պիտի գնար քո ստվերը։
Գուցե պիտի թաքնվեիր մահճակալիս տակ, ննջասենյակիս պատերի ճեղքերում, որ ամեն գիշեր մթության հետ նորից գայիր ստվերի տեսքով ու վազեիր սենյակիս պատերի վրայով։ Որ պատերի ճեղքերից բղավեիր ցավի ու հիշողության արձագանքը, որի հետքերը դեռ երկար պիտի կրծեին ուղեղս ու թրջեին աչքերս։
Կամ գուցե պիտի սպասեիր իմ ելքին ու թռնեիր պատուհանից ցած, կոտրեիր բոլոր ոսկորներդ հենց իմ պատուհանի տակ։ Ու երբ վերադառնայի տուն, պիտի գտնեի ամբոխի աղմուկն ու քո արյան հետքերը ասֆալտի վրա։ Կենդանի թե մեռած, ոսկորներիդ հետքերը ընդմիշտ պիտի տպվեին հատակին, ու եթե ոչ ոք այլևս չնկատեր մարմնիդ ուրվագիծը, ես միշտ պիտի տեսնեի այն ամեն անգամ պատուհանից դուրս նայելիս։ Ու հետզհետե պիտի դադարեի դուրս նայելուց, պիտի փակեի պատուհանս մեծ կողպեքով, ծածկեի ներս մտնող լույսը ծանր վարագույրով, որ իմ երակներով էի կարկատել։ Ու արյունս պիտի հոսեր վարագույրի միջով որ իմ կենդանի դին ու քո կոտրված ոսկորները պիտի բաժաներ, բայց անկարող էր։
Ու՞ր պիտի գնայիր։ Իսկ գուցե փոխեի՞ր ուղղությունդ։ Հետևեիր վերարկուիս թևքին ու իմ հետ դուրս գայիր միջանցքից, տնից, հիշողությունների թակարդից։ Բայց դուրս գալուն պես էությունդ պիտի հալվեր ու գոլորշիանար իրականության լույսից։ Մարմնիդ գոլորշին պիտի բարձրանար վերև իր հետ տանելով աչքերիս աղաջուրը, բայց աղի ճերմակ հետքերը չորացած ճյուղերի նման պիտի դեռ երկար մնային այտերիս վրա։
Ուրեմն ու՞ր պիտի գնայիր։ Էական չէ, կարևորն այն էր, որ չէիր մնալու, և ուր էլ որ գնայիր, պիտի իմ հետ թողնեիր հետքերդ։ Ու սպառված քո գնալու տարբերակներ մոգոնելուց ես պիտի վերջապես պտտեի բռնակն ու դուրս գայի։ Ու ինչքան էլ միտքս համոզեր ու սիրտս խնդրեր, ցավիս հակառակ ոտքերս ինձ պիտի նորից ետ բերեին, նորից ետ դեպի քեզ, դեպի միջանցք․․․ Միջանցք որտեղ դու չկայիր, բայց մեր ստվերները դեռ պարում էին դատարկ սենյակի պատերի վրա։
Այդ գիշերն էլ մեռցրի քո անունը շուրթերիս սառած, էլի անկողնուն գամված։ Իսկ հաջորդ առավոտ պիտի շարունակվեր իմ մեկուսացումը։ Մինչև ե՞րբ։ Սակայն ինչ էական է, ժամանակը կորցրել էր իր իմաստն ու կաղապարը։ Րոպեներն ու ժամերը սոսնձվել էին սենյակիս պատերին ու ակամա դարձել իմ տանջանքների վկաները։ Մտքերս մշուշապատել էին իրականությունը, ու ես արդեն չգիտեի կվերադառնայի՞ երբևէ իրական կյանքին, անգամ մեկուսացման դադարից հետո։
Վերմակը հանեցի դեմքիս վրայից որ նայեմ դեպի պատուհանը, միակ փոփոխության նշույլը լույսն էր, գիշեր-ցերեկ անվերջ շրջանը։ Ու աչքս ընկավ նորից պատուհանի գոգին․․․ ԷԷԷԷ էդ ծաղիկը էլի մոռացա ջրեմ։ Դե թափի թող գնա էլի։
Բայց ոչ ջրեցի, ոչ էլ թափեցի։ Գլուխս նորից թաքցրի վերմակիս տակ ու թողեցի որ մեկուսացման խճճված մտքերս ղեկը նորից իրենց ձեռքն առնեն։
«Խճճված մտքեր մեկուսացումից» ստեղծագործությունը 2020 թ-ի հուլիսին արժանացել է Գալուստ Կիւլպէնկեան Հիմնարկության «Խօսք Առ» մրցանակին։
