Անի
-Անհետացած ժողովրդի քաղաք է սա,-
թուրք զբոսավարն է`
խռպոտ, հատու,
սկսում պատմությունը Անիի:
Ուշ չեմ դարձնում,
ականջ չեմ կախում անթրաշ մեկնիչին,
հետաքրքրված դիտորդ չեմ այստեղ ես`
պատահական:
Կամարակապ դարպասից մտնում եմ ներս,
դիմացս զինանշանն է Բագրատունիների`
հովազ թեթև վարգի մեջ,
փորված որմին:
Քայլում եմ պարիսպների երկարությամբ,
ելևէջով անհամաչափ բլուրների.
լո՞ւռ… չէ՜, խոսում են շշուկով ու փսփսում:
Այս քաղաքը կառուցած արքաների հիշողությունն եմ ես`
վաղուց և արդեն 1000 տարի:
Ժամանակն է տեղավորվել
փշուրների ու ոտքերիս նեղ արանքում,
որ ավերել է ամեն բան,
բայց անկարող է կտրել կապը
տիրոջ և հողի:
Ամեն ընկած քար թրթռում է ափերիս տակ
և հոգուս մեջ է շնչում ,
հոսում է արյանս հետ ամեն ավերված սյուն
և բաբախում սրտիս պես:
Միայն տերը կարող է խոնարհվել
և հասնել իր անկած արժեքներին,
հավասարվել ու նույնանալ`
ինչպես միս ու արյուն,
որ ես ու քաղաքն ենք հիմա`
առանց ժամանակի:
Չեմ պատասխանում թուրք զբոսավարին,
որովհետև այս ավերակ ու խոնարհված
հազար ու մեկ եկեղեցիների քաղաքից
Աստծու հետ են խոսում միայն.
ես ժառանգն եմ այս քաղաքը կառուցած արքաների,
հա՛յ եմ,
և իմ ժողովրդի քաղաքն է Անին:
-Տե՛ս, դիմացդ`
Ախուրյանի ափին,
դրոշն է ծածանվում իմ պետության:
Պատարագը Սուրբ Խաչ եկեղեցում.
Վանա լիճ` Աղթամար կղզի
Կղզին Աղթամար,
Սուրբ Խաչ եկեղեցին`
խեցին բաց մարգարիտ,
օրորվում է Վանա լճի ճոճքի մեջ`
ինչպես Աստծու ոգին էր շրջում ջրերի վրա,
երբ դեռ ոչինչը կար միայն:
-Քրիստոս Որդի Աստծու,-
պատարագը`
Տիրոջ շունչն է բաց խորանից խոսում
կամարների տակ,
որմնանկար պատերից ներս միջնադարի,
ու չխկում է առաջ, չխկում ետ
խնկի բուրվառը քահանան:
Ափերը բացել աղոթքին`
քրիստոնյա, մուսուլման ու արևապաշտ,
մոտիկ Հայաստանից ու Թուրքիայից
և Իրանից, Լիբանան ու Սիրիայից,
Արևելքից մերձավոր և հեռավոր Արևմուտքից.
Աստված մեկն է ու բացարձակ:
Պատարագն է խոկում, ներբողում,
որ թույլ են տալիս տարին մեկ անգամ
թուրքական դրոշների տակ:
Իսկ հաջորդիվ`
թանգարան է Սուրբ Խաչը.
դռները բաց ու փակ են տիրոջ առաջ:
Աստված ներսում է` ճերմակի մեջ,
դրսում թուրք ժանդարմներ սևազգեստ:
Տիրոջ մարմինն է նշխար
լեզվիս վրա`
Սուրբ հաղորդություն:
Իսկ ներքևում քաղաքն է Վան
արևելյան աղմուկով
ու մի քիչ փնթի:
Վաճառում են մրգեր, քաղցր ու չամիչ`
շարած սայլերին քառանիվ,
հենց փողոցում,
և հագուստներ դարսած իրար վրա,
ու թեյ` սամովարը դրած մայթին:
Սրճարաններ`
խորշանման արանքներում շենքերի,
ու նարգիլե,
և ռոք ու փոփ Արևմուտքից:
Գունագեղ, ազատ ու պորտաբաց,
և հիջաբ ու փարանջան հագած կանայք`
երկարափեշ ու սև:
Թուրք ու քուրդ
ու քանի՞ ծպտված հայ`
դավանափոխ ու վախվորած:
Եվ իջնում է
նամազը բարձր մինարեթից
քաղաքի վրա
խիստ կանոնիկ ու ժամ առ ժամ:
Հետքերն եմ փնտրում իմ նախնիների
այս քաղաքը հիմքից սարքած.
հին, շատ հին,
երբ խոսում էին սեպագիր լեզու,
որ լսում եմ անբառ ձայնի մեջ Մհերի դռան`
ժայռին փորված:
-Հե՜յ, ով կա,-
կանչում եմ
ավերակ Այգեստաններում…
Լսում են մեռյալները, բայց չեն խոսում:
