Ես համալսարանս ավարտել եմ 1916-ին և այս տարի մեր քսաներորդ տարելիցն է: Մենք մեզ միշտ անվանում էինք «պատերազմի զավակներ», չէ որ մենք բոլորս էլ դրա հետ կապ ենք ունեցել և պատերազմի մասին այդ օրը ավելի շատ էինք խոսում, քան մեր նախորդ հանդիպումների ժամանակ, միգուցե պատերազմի շունչն էր զգացվում կրկին: Հանդիպման հաջորդ երեկոյան Փիթի բարի առանձին սենյակում երեքով խոսում էինք պատերազմի մասին, երբ դասարանցիներիցս մեկը ներս մտավ և նստեց մեզ հետ: Մենք գիտեինք, որ մեր դասարանից էր, քանի որ աղոտ հիշեցինք և՛ նրա դեմքը, և՛ անունը ու այն, որ նա մեզ հետ շրջանավարտների շքերթին էր եղել: Նա թողեց քոլեջը, երբ նախավերջին կուրսում էր և այս քսան տարիների մեր հավաքներին չէր մասնակցել:
-Դե՜, բա՛րև, Հի՛բ, – մի պահ վարանելուց հետո ասացի ես: Մնացածները միացան ինձ, պատվիրեցինք էլի գարեջուր և շարունակեցինք պատերազմի մասին խոսել:
-Ասեմ ձեզ, որ մի տեսակ հուզիչ էր, երբ կեսօրին դրեցինք պսակը:
Նա նկատի ուներ բրոնզե հուշատախտակը, նվիրված այն տասնվեց հոգու հիշատակին, ովքեր մահացել էին պատերազմում:
– Կարդալով Էյբ Դանզերի, Փոփ Մքգոանի և այլ ընկերների անունները՝ մտածում ես, որ արդեն քսան տարի է, ինչ մահացած են, իսկ մենք միայն ծերանում ենք:
– Եթե նորից երիտասարդ լինեի, կմասնակցեի մեկ այլ պատերազմի, – ասացի ես նորեկին, -Հի՛բ, դու ճակատում եղե՞լ ես:
-Ես բանակում ծառայել եմ, բայց ճակատում չեմ եղել:
Պատերազմը, գարեջուրը, և ժամերը այդպես էլ ձգվում էին: Բոլորս անդադար փորձում էինք ինչ-որ բան պատմել, զվարճալի, սարսափելի կամ դեռ չլսված, բացի Հիբբից, նա լուռ էր: Միայն երբ լռություն տիրեց, Հիբը կարծես ներողություն խնդրելով, ասաց.
– Ես կհայտնվեի ճակատում, եթե նրանք չկասկածեին, որ ես մի փոքր տղայի էի ապտակել:
Մենք զարմացած նայեցինք նրան:
-Իհա՛րկե, ես այդպիսի բան չէի արել, – ավելացրեց նա, – բայց դրա շուրջ աղմուկ բարձրացավ:
Նա լռեց, բայց մենք նրան քաջալերեցինք, որ խոսի, մենք շատ էինք խոսել և թվում էր, թե նրա պատմությունը արժեր լսել:
– Շատ բան չկա պատմելու: Մի փոքրիկ տղա, իր հոր հետ քաղաքում զբոսնելիս, հորը ասաց, որ զինվորական ոստիկանության մի սպա՝ կապույտ թևկապով, ամբոխում խփել է նրան և ինձ մատնացույց արեց: Մի ամիս հետո պարզվեց, որ նա միշտ զինվորներին մեղադրել է իրեն խփելու համար, այնպես որ ինձ բաց թողեցին: Էյբ Դանզերի անունը հուշատախտակին, ինձ այսօր ստիպեց այս ամենի մասին մտածել: Ինձ մի քանի շաբաթով նստեցրին Լիվենվորսի բանտ, մինչ ընթանում էր հետաքննությունը, իսկ նա նստած էր իմ կողքի խցիկում:
Էյբ Դանզերըմեր դասարանում համարվում էր հերոս, և մենք բոլորս բարձրաձայն միասին բացականչեցինք.
-Ինչո՞ւ նրան երաշխավորեցին «Լավ ծառայության համար» շքանշանով:
-Գիտեմ:
– Բայց Էյբ Դանզերն ինչ՞ էր անում Լինվենվորսում:
Եվ նորից Հիբբինգը կարծես ներողություն էր խնդրում:
– Բավականին տարօրինակ է, բայց ես էի նրան ձերբակալել: Բայց նա չէր մեղադրում ինձ, որովհետև դա իմ աշխատանքային պարտականությունների մեջ էր մտնում, և երբ մի քանի ամիս հետո էլ ես հայտնվեցի կողքի խցիկում, նա նույնիսկ ծիծաղում էր:
Հիմա մեզ բոլորիս հետաքրքիր էր:
– Ինձ ծառայության էին նշանակել Կանզաս սիթիի ռազմական ոստիկանությունում և հենց առաջին օրը հանձնարարեցին սվիններով զինված զինվորների մի կարգախումբ վերցնել և գնալ մի մեծ հյուրանոց, մոռացել եմ անունը, պետք է ճիշտ սենյակը գնայի: Երբ դուռը թակեցի ու ներս մտա, երբևէ այդքան շատ ուսաստղեր և ուսադիրներ չէի տեսել իմ կյանքում, միայն գեներալներից ու գնդապետեր կային: Իսկ կենտրոնում կանգնած էր Էյբ Դենզերը և մի թեթևաբարո աղջիկ, երկուսն էլ սաստիկ հարբած: Միայն մեկ րոպե անց նկատեցի, որ մի բան այն չէր. աղջկա հագին Էյբի վերարկուն էր և գլխարկը, իսկ Էյբի հագին՝ աղջկա զգեստն ու գլխարկը: Այդ վիճակով նրանք իջել էին հյուրանոցի նախասրահ և անսպասելիորեն բախվել զորաբաժնի հրամանատարի հետ:
Մենք երեքս նայում էինք նրան, սկզբում թերահավատորեն, հետո զարմացած, ի վերջո հավատացինք: Մենք սկսեցինք ծիծաղել, բայց հետո չկարողացանք՝ միայն նայում էինք Հիբբինգին հիմար ժպիտները դեմքերիս, պատկերացնելով մեզ Էյբի փոխարեն:
– Նա քեզ ճանաչե՞ց, – վերջապես հարցրեցի ես:
– Երևի:
– Հետո ի՞նչ եղավ: Մենք երեքս նայում էինք նրան, սկզբում թերահավատորեն, հետո՝ զարմացած, ի վերջո հավատացինք: Մենք սկսեցինք ծիծաղել, բայց հետո դադար տալով՝ միայն նայում էինք Հիբբինգին՝ հիմար ժպիտները դեմքերիս՝ պատկերացնելով մեզ Էյբի փոխարեն:
– Նա քեզ ճանաչե՞ց, – վերջապես հարցրեցի ես:
– Երևի:
– Հետո ի՞նչ եղավ:
-Ամեն ինչ եղավ արագ և անաղմուկ: Մենք նրանց հագուստները փոխեցինք, գլուխները մտցրեցինք սառը ջրի մեջ, հետո ես նրանց շրջապատեցի երկու շարք զինվորներով և կարգադրեցի՝ «Քայլով մարշ»:
– Եվ ուղարկեցիր ծերուկ Էյբիին բանտ, – բացականչեցինք մենք:-Լավ է, որ չխելագարվեցիր: Դու մտածում էիր, որ էս է կխելագարվես:
– Քիչ էր մնում Գեներալի դեմքի արտահայտությունից մտածեի, որ հավանաբար նրան կկրակեն: Երբ մի քանի ամիս հետո ես հայտնվեցի Լիվենորսում, և իմացա, որ նա դեռ կենդանի է՝ շատ ուրախացա:
– Չեմ հասկանում, – ասաց Ջո Բունը, – նա համալսարանում ընդհանրապես չէր խմում:
– Այդ ամենը հենց նրա շքանշանից սկսվեց, – ասաց Հիբբինգը:
– Դրա մասին էլ գիտե՞ս:
– Իհա՛րկե, մենք միևնույն դիվիզիայում էինք և միևնույն նահանգից:
– Բայց կարծես դու ճակատում չե՞ս եղել:
– Չեմ եղել: Ոչ էլ Էյբն է եղել: Դե նրա բախտը կարծես բերում էր: Իհարկե չես համեմատի ձեր տեսածի հետ, բայց այնուամենայնիվ….
– Ինչի՞ համար նրան շքանշանի ներկայացրեցին, – ընդհատեցի ես, – և դա ի՞նչ կապ ունի նրա խմելու հետ:
– Դե, գիտեք, այդ խեղդվածները նրան հանգիստ չէին տալիս, և նա երազին սարսափներ էր տեսնում:
– Ինչ խեղդվածնե՞ր, ի սեր Աստծո, դու մեզ խելագարության կհասցնես: Դա կարծես այն պատմությունը լինի . «Ի՞նչը սպանեց շանը»:
– Շատերը կարծում էին, որ նա կապ չուներ այդ խեղդվածներ հետ: Նրանք կարծում էին ռմբարձակն է մեղավոր:
Մենք ծանր հոգոց հանեցինք, բայց ոչ մի բան անել չէինք կարող, նա էր պատմողը և պետք է պատմեր իր ձևով:
– Ի՞նչ ռմբարձակ, – համառորեն հարցրեցի ես:
– Դե նկատի ունեմ Ստոուկսի համակարգը: Հիշու՞մ եք այն հին խողովակները, որոնք դնում էին քառասունհինգ աստիճանի տակ: Արկը պետք էր դնել փողի միջով:
Մենք հիշում էինք:
– Այդ օրը, երբ դա տեղի ունեցավ, Էյբը ղեկավարում էր, այսպես կոչված «չորրորդ գումարտակ»-ը, և տանում էր այն տասնհինգ մղոնի վրա գտնվող հրաձգարանը: Դա իրականում գումարտակ չէր, այլ հրազենային մեքենայական ջոկատ, մատակարարման ջոկատ, բժշկական ջոկատ և շտաբ: Շտաբն ուներ ռմբարձակներ, մեկ ֆունտանոց թնդանոթ, ազդանշանային կորպուս, նվագախումբ, և հեծյալ սանիտարներ, կարծես մի ամբողջ գազանանոց լիներ: Էյբին ղեկավարում էր այդ գազանանոցը, բայց այդ օրը բժշկական և մատակարարման սպաներից շատերը առաջին գիծ էին գնացել, և քանի որ նա կոչումով ավագ լեյտենանտ էր՝ նա էր ղեկավարում նաև մյուսներին: Վստահ եմ, որ նա այդ օրը շատ հպարտ էր, իհարկե, քսանմեկ տարեկանում ղեկավարել գումարտակ: Նա ձիու վրա նստած գլխավորում էր այդ ամենը և հավանաբար իրեն «Քարեպատ» մականունով Ջեկսոնի տեղն էր դրել: Հը, տղաներ, երևի ես ձեզ ձանձրացրեցի: Դա տեղի է ունեցել օվկիանոսի անվտանգ կողմում (այն ափին, որտեղ պատերազմ չկար):
– Շարունակի՛ր:
Ուրեմն, մենք բոլորս Ջորջիայում էինք, ինչպես գիտեք այնտեղ շատ փոքր պղտոր գետակներ կան, որ անցնում են մեծ հին լաստերով, որոնք դանդաղ ափից ափ են քաշում ճոպանի օգնությամբ: Ցանկության դեպքում դրանց վրա կարելի է տեղափոխել մոտ հարյուր մարդ: Երբ կեսօրին Էյբի գումարտակը անցավ և հասավ գետակին, նա նկատեց, որ իրենցից առաջ երրորդ գումարտակը նույնիսկ գետի կեսն էլ չի անցել, և հաշվի առնելով լաստի մեկ ափից մյուսը հասնելու և վերադառնալու արագությունը, պարզ էր դառնում, որ դա դեռ երկար կտևի: Այսպիսով նա մարդկանց քիչ ներքև տարավ ափով ՝ ստվերի տակ, և պատրաստվում էր հրաման տար, որ մի բան ուտեն, երբ մոտեցավ մի սպա՝ փոշոտված երկար ձիավարելուց. դա կապիտան Բրաունն էր, նա հարցրեց, թե ո՞ւր է շտաբի հրամանատար սպան:
– Ես եմ, պարոն, – ասաց Էյբը:
-Շատ բարի: Ես հենց նոր եմ եկել ճամբար, և հրամանատարությունը իմ վրա եմ վերցնում, – ասաց սպան:
Հետո շարունակեց այնպես, կարծես թե Էյբն էր մեղավոր.
– Ես ստիպված էի շատ արագ սլանալ քեզ հասնելու համար: Որտե՞ղ է ստորաբաժանումը:
– Այստեղ, պարո՛ն, ահա այնտեղ մատակարարման ջոկատը, և մի քիչ այն կողմ բժշկական ստորաբաժանումը. պատրաստվում էի նրանց ճաշելու հրաման տալ:
Նրա հայացքից Էյբը լռեց: Կապիտանը հավանաբար չէր պատրաստվում նրանց ուտելու հնարավորություն տալ, հավանաբար ցույց էր տալու իր հեղինակությունը: Նա չէր էլ պատրաստվում նրանց հանգստանալու հնարավորության տալ, նա ուզում էր տեսնել, թե ինչպիսին է իր ստորաբաժանումը, (այդ ամենը նա տեսել էր միայն թղթի վրա ): Երկար մտածելուց հետո նա հրաման տվեց ռմբարձակի դասակին փորձնական մի քանի ռումբ նետել գետի մյուս ափը: Նա նորից չար հայացքով նայեց Էյբին, երբ Էյբը ասաց, որ միայն մարտական զինամթերք ունեն: Այսպիսով ընդունելով առաջարկությունը նա մի քանի դրոշակներով ազդանշան ուղարկեց գետի մյուս կողմը, որ ազդանշան տան, եթե հանկարծակի ինչ-որ ֆերմերների այն աշխարհ չուղարկեն: Նրանք բեռնանավով անցան մյուս ափը և երբ դրոշակներով ազդանշան արեցին, որ ամեն ինչ մաքուր է, արագ հեռացան այնտեղից, քանի որ Ստոքի ռմբարձակը այնքան էլ ճշգրիտ սարքերից չէ աշխարհում: Հետո ուրախությունը սկսվեց:
– Ռումբերը աշխատում էին պայթաքուղով, և քանի որ գետը շատ լայն էր, առաջինը միայն մի փոքրիկ գեյզեր ցայտեց ջրի տակ: Բայց երկրորդը մի ուժեղ թնդյունով հարվածեց ափին, և մի քանի ձիեր սկսեցին խուճապհար փախչել լաստանավի վրայից, որը գտնվում էր գետի մեջտեղը՝ մոտ հիսուն մետրի վրա: Էյբը կարծեց, որ դա կզսպի Նորին Մեծություն կապիտանին, բայց նա միայն ասաց, որ պետք է սովորեն հրետանային գնդակոցությանը և հրամայեց մեկ անգամ էլ կրակել: Նա կարծես երես առած երեխա լիներ խաղալիքով, որը բոլորին նյարդայնացնում էր:
Հետո պատահեց այն, ինչ երբեմն պատահում է այդ ռմբարձակների հետ, և դու ոչ մի բան չես կարող անել. գնդակը լռվեց գնդացիրի մեջ: Եվ մոտ տաս հոգի միաժամանակ գոռացին՝ «Ցրվե՛ք», և ես՝ ինչպես և բոլորը, փախա, ինչքան կարողացա հեռու գնացի ու պառկեցի: Եվ ինչ արեց այդ հիմար Էյբը՝ նա գնաց, թեքեց գնդացիրի փողը և գնդակը գլորվեց դուրս: Նա փրկեց ռմբարձակը, բայց ընդամենը հինգ վայրկյան էր նրա և հավերժության միջև, իսկ թե ինչպես նա պայթունից փրկվեց, դա ինձ համար մինչև հիմա առեղծված մնաց:
Հենց այդ պահին ես ընդհատեցի Հիբբինգին:
– Դու կարծես ասում էիր, որ ինչ-որ մարդիկ են սպանվել:
-Հա, իհարկե, բայց դա ավելի ուշ էր: Այսպիսով երրորդ գումարտակն արդեն անցել էր, երբ կապիտան Բրաունը ձևավորեց ստորաբաժանումները և երթով գնացինք դեպի լաստանավը և սկսեցինք բարձրանալ: Երկրորդ լեյտենանտը, ով պատասխանատու էր լաստանավ բարձրանալու համար, խոսեց կապիտանի հետ:
-Այս հին տաշտը մի տեսակ հոգնել է, ամբողջ օրը աշխատել է: Հանկարծ շատ չբեռնեք:
Բայց կապիտանը չլսեց նրան: Նա ուղարկում էր զինվորներին, կարծես նրանք ծովատառեխ լինեին, և ամեն անգամ էյբը կանգնում էր բազրիկի վրա ու գոռում.
– Արձակե՛ք ուսապարկերը. (այս ամենը նա անում էր առանց կապիտանին նայելու, քանի որ նա հասկացելէր, որ իր հրամաններից բացի ոչ մի հրաման կապիտանը սրտով չի): Բեռնումը ղեկավարող սպան նորից զգուշացրեց.
– Լաստանավը շատ ցածր է ջրի մեջ, – ասաց նա: – Դա ինձ դուր չի գալիս: Երբ դուք սկսեցիք կրակել թնդանոթից, ձիերը սկսեցին ցատկել, մարդիկ՝ վազվզել այս ու այ կողմ ՝ խախտելով լաստանավի հավասարակշությունը:
– Ասա՛ կապիտանին, – ասաց Էյբը, – նա ամեն ինչ գիտի:
Կապիտանը լսեց սա: -Եվս մեկ բեռնում, – հրամայեց նա: – Իսկ սրա մասին այլևս չեմ ուզում խոսել:
-Լաստանավն իսկապես գերբեռնված էր, նույնիսկ ըստ կապիտան Բրաունի կարծիքով: Էյբը բարձրացավ բազրիկին, որպեսզի հայտարարություն անի:
– Նրանք արդեն անգիր են արել այս ամենը, – պոռթկաց Կապիտան Բրաունը.
– Նրանք արդեն հազար անգամ են լսել դա:
– Ոչ այս խումբը: – Էյբը մի անգամ ևս կրկնեց հրամանը և մարդիկ արձակեցին իրենց գոտիները, բացի մի քանի հոգուց, ովքեր հեռու էին և ուշադրություն չէին դարձնում: Կամ էլ այքան խիտ էր, որ չլսեցին:
Մենք սկեցինք սուզվել երբ արդեն գետի կեսն անցել էինք, սկզբում շատ դանդաղ, ջուրը թեթևակի հասնում էր կոշիկների մոտ բայց մենք՝ սպաներս, խուճապ առաջացնելու վախից, ձայն չհանեցինք: Ափից այն շատ փոքր գետ էր թվում, բայց այստեղ՝մեջտեղում, հաշվի առնելով արագությունը, որով անցնում էինք, սկսեց թվալ աշխարհի ամենալայն գետը:
Երկու րոպե հետո ջուրը մոտ մի մետր բարձրացավ հին տաշտակում, և այլևս իմաստ չուներ թաքցնել դա: Կապիտանը կարծես ջուրը բերանը առած լիներ: Էյբը նորից բարձրացավ բազրիկին և կարգադրեց պահպանել հանգստությունը և չչճոճել նավը, և որ այդ ժամանակ նոր ափ կհասնեն, և վերջին անգամ զգուշացրեց, որ հանեն ուսապարկերը և հրամայեց, որ ովքեր կարող են լողալ, ցատկեն ջրի մեջ, երբ այն կհասնի ազդրերին: Մարդիկ ենթարկվում էին, բայց դեմքերից էլ անգամ պարզ էր, թե ով գիտեր լողալ, իսկ ով՝ ոչ:
Նավը խորտակվեց մի մեծ չլփոցով: Ափից ընդամենը քսան մետր հեռավորության վրա. նավի քիթը խրվեց ցեխոտ ափում՝ մոտ մեկ ու կես մետր ջրի տակ:
– Ես լավ չեմ հիշում հաջորդ տասնհինգ րոպեները: Ես սուզվեցի և լողացի ջրի տակ մի քանի մետր, դուրս եկա, որպեսզի տեսնեմ՝ ինչ է կատարվում շուրջս, բայց ջուրը ամբողջովին դարչնագույն էր դառել, և այդտեղ լսվում էին միապաղաղ ձայներ և փնթփնթոց, և վախի ճիչեր, անգամ մի փոքր կատակ և ծիծաղ: Ես մոտ լողացի և օգնեցի մարդկանց դուրս բերել ափ, բայց դա շատ երկար տևեց այս կոշիկներով:
– Երբ էլ ոչինչ չեր երևում գետի մակերեսին, բացառությամբ բեռնանավի մի ծայրի, որը համառորեն չէր սուզվում մինչև վերջ, կապիտան Բրաունը մոտեցավ Էյբին: Կապիտանը խղճուկ տեսք ուներ, դողում էր և գոռոզությունից հետք էլ չէր մնացել:
-Օ՜, Աստված իմ, – ասաց նա , – հիմա ի՞նչ եմ անելու:
Էյբը վերահսկողությունը վերցրեց իր ձեռքը. կանգնեցրեց մարդկանց, որպեսզի հաշվի ներկաներին:
– Առաջին ջոկատից արդեն իսկ երեք հոգի չկար, այսպիսով մենք չսպասեցինք հաշվառման ավարտին. քսան լավ լողորդներին հրաման տրվեց հանվել և սուզվել, և հենց ջրից դուրս էին բերում հերթական մարմինը, գործի էին անցնում բժիշկները: Մենք դուրս բերեցինք քսանութ մարմին, իսկ յոթին կարողացանք փրկել: Սուզորդներից մեկն էլ հետ չեկավ, և հաջորդ օրը նրա դին հանեցին գետից, իսկ նրա այրուն տվեցին մեդալ և թոշակ:
Հիբբինգը լռեց, իսկ հետո ավելացրեց.
– Գիտեմ, որ այս ամենը մանկական խաղեր են ձեզ նման կռված տղաների համար:
– Ինձ համար դա բավականին ոգևորող պատմություն է, – պատասխանեց Ջո Բունը, – ես շատ լավ ժամանակ եմ անցկացրել Ֆրանսիայում, սակայն մեծ մասամբ անցկացրել եմ այն Բրեստում՝ բանտարկյալներին հսկելով:
– Բայց ինչպե՞ս վերջացավ դա, – հարցրեցի ես, – ինչու՞ Էյբը սկսեց խմել:
– Կապիտանի պատճառով, – դանդաղ ասաց Հիբբինգը, – մի քանի սպաներ արեցին ամեն բան, որ Էյբին կամ պարգևատրեն կամ էլ ինչ-որ նման մի բան տան ռմբարձակի դեպքի համար: Կապիտանին դա դուր չեկավ, և նա ամենուրեք սկսեց պատմել, որ Էյբը լաստանավի վրա բարձրացավ և հրամայեց հանել ուսապարկերը, այդ ժամանակ նա բռնվեց լաստանավի ճոպանից և պոկեց այն: Կապիտանը անգամ մի քանի համախոհներ գտավ, սակայն կային մարդիկ, ովքեր կարծում էին, որ այդ ամենի պատճառը գերբեռնվածություն էր ու արկերի պայթյունից՝ ձիերի իրարանցումն: Բայց այնուամենայնիվ այդ ամենից հետո բանակում նրան այլևս այդքան էլ լավ չէին վերաբերվում:
Այս պահին հանկարծակի զրույցը ընդհատեց հենց ինքը՝ Փիթը, ով առանց վարանելու ասեց.
-Պարո՛ն Թոմլինսոն, պարո՛ն Բուն, Ձեր կանայք ասում են, որ ձեզ վերջին անգամ են կանչում: Նրանք ասում են, որ այդ «հատուկ երեկոն» շատ հաճախ է կրկնվում, և եթե դուք տաս րոպեից չվերադառնաք իջևանատուն, նրանք մեքենայով կգնան Ֆիլադելֆիա:
Թոմը և Ջոնը դժկամությամբ վեր կացան:
– Կներեք, որ ամբողջ երեկո ես խոսեցի, – ասաց Հիբբինգը, – բայց իրականում հակառակը պետք է լիներ, դուք պետք է պատմեիք, ես լսեի, այն ամենից հետո ինչ դուք եք տեսել:
Երբ նրանք գնացին, ես ոտքս կախ գցեցի:
– Ուզում ես ասել, որ Էյբին Ֆրանսիայում չե՞ն սպանել:
-Ո՛չ, ուշադրություն դարձրու, հուշատախտակին գրված է. «Մահացել է զինվորական պարտքը կատարելիս»:
– Բայց ինչի՞ց նա մահացավ:
Հիբբինգը վարանեց.
– Նրան կրակեց ժամապահը, երբ Էյբը փորձում էր փախուստի դիմել Լիվենվորսից: Նրան տասը տարի էին տվել:
– Օ՜, Աստվա՛ծ իմ, բայց համալսարանում նա շատ լավ տղա էր:
– Կարծում եմ միայն ընկերների համար: Բայց նա սնոբ էր (փառասեր), այդպես չէ՞:
-Միգուցե ոմանց համար:
-Բանակում նա չէր ճանաչում իր շատ համադասարանցիներին, երբ նրանց հանդիպում էր:
– Այն ինչ ասացի: Այսօր երեկոյան ես մի բան եմ ասել, որ չէր համապատասխանում ճշմարտությանը: Այդ կապիտանի անունը Բրաուն չէր:
Նորից հարցրեցի, թե ինչ է ակնարկում :
– Կապիտանի անունը Հիբբինգ էր, – ասաց նա, – ես էի այդ կապիտանը, երբ ես եկա միանալու իմ ջոկատին, Էյբը իրեն այնպես պահեց, կարծես առաջին անգամ էր ինձ տեսնում: Դա ինձ մի տեսակ շփոթեցրեց, քանի որ ես միշտ էլ սիրել եմ այս վայրը: Դե լավ, բարի գիշեր:
Թարգմանությունը անգլերենից՝ Անի Սարգսյանի
