Արամ Ավետիս | Չկեղծած Ծաղիկներ

…
Լուսանկարը` Միսակ Սարգսյանի

Իմ հոգին չկեղծած Ծաղիկ է։

…
Ինչ ես ուզում ինձնից դու Ձյուն որ ե՞ս գամ քո փոխարեն։ Ես գալիս եմ բայց այնպես ինչպես քեզ կսպասեն ինձ չեն սպասում։

Ես իմ տեղում եմ տեղում։

Ու ես գիտեմ որ երբ աչքերս փակեմ ձյուն կգա։ Ես դա շատ լավ գիտեմ։ Ու գիտեմ նաև որ այդ ձյունը ես չեմ տեսնի ու դրա համար հալվում է ներսիս ձյունը այն միակ մաքուր բանը որ իմ մեջ մնացել է և այդ հալված ձյունը աչքերիցս թափվում է ու արցունքները կամ իմ դեպքում արՁյունքները ողողում են կոտրված սառույց-երեսս։

Գիտես Ձյուն մարդիկ ինձ գաղտնի խոստովանում են որ քո գալստին ավելի են սպասում քան հենց նրա Հիսուսի որովհետև դու կփրկես մեզ ու կմաքրես մեզ մեր մեղքերից իսկ Քրիստոսը ինչպես միշտ կլինի ուղղակի երկրորդ խաչելության զոհը և իր արյունով կսպանի սպիտակ ձյունը։

Երկրորդ խաչելությունը սարերի հետևում չէ իսկ դու Ձյուն դեռ սարերի վրա ես։
Մահը ինչպես միշտ մի քայլով առաջ է քեզնից Ձմեռ։

Երբեմն մտածում եմ ինչ գեղեցիկ տեսարան կլիներ եթե խորհրդավոր ընթրիքը տեղի ունենար ոչ թե տան մեջ այլ ասենք ասենք անտառում ձյան մեջ ու սեղանին դրված լիներ ափսեներով փափուկ ձյուն որպես մարմին իսկ բաժակներում սառույց որպես արյուն ու Քրիստոսի փոխարեն նստած լիներ Ձնեմարդը իսկ աշակերտները երեխաներ լինեին սովորական դպրոցական աշակերտներ ու գազարով խաչեին Ձնեմարդուն ու խաչեին տոնածառի վրա ու Ձնեմարդը երջանիկ լիներ իր այդ «խաչի» համար որովհետև վերջապես մարդիկ կժպտային իսկ երեխաները իրար ձյուն կնվիրեին ու կասեին կերեք այս է մեր մարմինը մեր խաղաղ ու երջանիկ մարմինը։

Աչքերս բացում եմ ոչինչ չկա միայն սառած քիթս է խաչված դեմքիս ու մեկ էլ ձեռքերս որ իմ սեփական մսից ձնագնդիկներ են պատրաստում։

….
Ի սկզբանե վերքն էր վերքը լեզվի վրա այն լեզվի վրա որ աղոթելուց էր խոցվել։

Ճանապարհին ես տեսա գետնին ընկած թռչնի մարմին ու նրա վերքի մեջ մատս մտցրեցի և այդժամ հավատացի որ ամեն թռչուն աստծո որդի է։

Երանի նրանց որոնք չեն տեսել և սակայն չեն էլ ուզում։

Ճանապարհին ես տեսա գետնին ընկած մի վերք ու այդ պատռված փետուրի մեջ մատս մտցրեցի և այդժամ հավատացի որ ամեն վերք թռչուն է։

Ես անպայման կժառանգեմ կամ արդեն ժառանգել եմ աստծո ոսկե վերքայությունը։

Ճանապարհին ես տեսա գետնին ընկած մի մատ ու այդ արյունոտված մսի մեջ կտուցս մտցրեցի և այդժամ հավատացի…. երանի նրանց որոնք հավատալով կավարտվեն։

…
Արցունքներս արմատներ են գցում դեմքիս վրա ու դեմքիս ճահճի մեջ խաչելությունս է ծաղկում ու դեմքս իմ ծանր խաչն է որ տանում եմ ուսերիս դրած ու աչքերս սուր գամեր ու տառապանքի համեր ու համերգ բերանիս մեջ։

Ու մի օր իմ արցունքներից փշե պսակը միգուցե փափկի ու ծաղկի ու Քրիստոսը հոսի ամեն ծաղկաթերթի մեջ բայց մինչ այդ ես արմատախիլ եմ անում դեմքիս արմատները ու հոսում եմ այս աշխարհի բորբոսնած բջիջների միջով։

Իսկ հիմա արցունքներս հոսում են այնտեղ որտեղ ինձ ու նրանց կարեկցող աչքի ափեր չեն սպասում։

Ես մեղավոր չեմ որ աչքերս ազատ ձկներ չեն։

…
Անպատասխան համբույրը հնացած պատի հակառակ կողմում կախված մի սպասող ժամացույց է ու նրա վրա չկան թվեր ու դրա համար հոգնած սլաքները չգիտեն ինչի վրա հենվեն։

…
Այգում քնած վարդը երազ է տեսնում երազում մի գեղեցիկ կնոջ որ գիշերը անքնությամբ է տառապում քանզի չի կարողանում ընտրություն կատարել երկու սիրեկանի մեջ ու վերջում ընտրում է նրան ով երազում մի այգի է տեսնում այգում քնած վարդ։

ԻՍԿԱԿԱՆ ԳԵՂԵՑԿՈՒԹՅՈՒՆՆ ԱՆՔՆՈՒԹՅՈՒՆ Է։
….
Օրվա վերջում հոգնած նայում եմ հայելուն ու տեսնում եմ որ վերքոտ հայելին նայում է ինձ։
…
Ու բացվում է քո մարմնի ծաղկեՔունջը ու ես այնտեղ իմ քունն եմ առնում։

Դու միակ կինն ես ով գիտի իմ մեջ այն միակ դռան տեղը որի հետևում ինձ մենությունը չի սպասում։

Բանալին ամենաչքնաղ Ծաղիկն է ու ամեն Ծաղիկ բանալի է ու դուռ իսկ դուռը խաչ է։ Քո շրթունքները դուռ են ու Ծաղիկ ու եթե դու ինձ հետ խոսում ես ուրեմն մի տեղ դեռ կա բաց պատուհան Ծաղիկներով շրջապատված պատուհան որտեղից երևում է օվկիանոսը։

Ու ճողփում է քո վարդագույն ճեղքի մեջ իմ ճայը։

Ու նորից բացվում է քո մարմնի ծաղկեՄունջը ու ես ննջում եմ ու ջնջվում քո գեղեցկության մեջ։

Դու միակ կինն ես ով գիտի իմ մեջ այն միակ դռան տեղը որի հետևում ինձ վերջին օվկիանոսն է սպասում։

…
Եթե ի սկզբանե բառն էր ուրեմն վերջում էլ մեզ բառեր կսպասեն խղճուկ բառեր որոնցով մենք կարդարանանք թե ինչպես պղծեցինք առաջին ու մաքուր բառերը ու մենք կխճճվենք ճիճուների պես մեր համր ու անգույն խեղճության մեջ։

Ես ամեն անգամ խոսելով մի նոր ճանապարհ եմ սկսում ու ճանապարհս ընկած է տառ-ոտնահետքերից կազմված տարածության մեջ որ «բառ» են անվանում ու ես մոլորվել եմ այդ ճամփի վրա ու ես մոլորված եմ թե ճամփի սկզբում ու թե վերջում։

Իսկ հիմա աշնան քամին է հպվում դեմքիս ու խլում շրթունքներիցս համբույրներս դեղնած։

Իսկ տերևները անվերջ խշշում են փնտրելով մի նոր մահվան ալիք։

…
«Ճշմարիտ եմ ասում ձեզ եթէ չդառնաք ու չլինէք մանուկների պէս երկնքի արքայութիւնը չէք մտնի»:

Ես ամեն օր մանուկի պես մտնում եմ երկրի գաղջ արքայությունը պարոն Հիսուս ու մորս արյունոտ պորտալարը հավատացեք ամենալավ ու փառահեղ կախաղանն է։

Իսկ ձեր ճշմարտությունը պահեք մեռնելուց հետո։ Չնայած ճշմարտությունը ոչ մեռնելուց առաջ ոչ առավել ևս հետո ոչ մի գին չունի։

Քաք-արքայությունը ինձ ոչինչ չի խոստանում առավել ևս մի կապույտ ու անսահման երկինք։

…
Ոտքիս վրա չորացած վերքը պոկելով ես ազատություն եմ տալիս իմ արյանը։ Ոչ մի վերք երբեք չի կարող բանտարկել իմ ցավը։

Չորացած վերքը գցում եմ գետնին ու զգում եմ մթության մեջ ինչ որ շարժ անկողնուս տակ ու հանկարծ մի մարդ է դիմացս ծլում վերքիս նմանությամբ։

Աստված ինձ ստեղծեց իմ վերքի պատկերով։ Պլոկված պատկեր։

Ու այդ վերք-մարդը խոսեց ինձ հետ հոսող արյան ձայնով ու գիտեք ինչ բառերը երբեք այդքան մաքուր չէին եղել։

Ամեն մարդ անբուժելի վերք է։

Ես պիտի անհապաղ քնեմ որպեսզի մոռանամ վերքերս հակառակ դեպքում վերքիս երազը կդառնամ։

…
Ինձ պատմություններ են պատմում ու ես չեմ լսում ես նրանց հենց այդ պահին կորցնում եմ։

Կորած մարդու համար բոլոր պատմությունները կորուստի մասին են։

…
Ու այս հին աշխարհի կնճռոտ ատամների կրճտոցի մեջ ես քեզ եմ փնտրում իմ կին ու այն թռչնակին որ սիրահարված լեզվի ստվերում է քնում։

…
Աշնանային գիշեր ու երթուղայինի կեղտոտ ապակիները որոնցից ես հյուսում եմ իմ բանաստեղծությունը որ կկարդամ միայն ես ու սուրճս իմ կոկորդում։

Երբ գիտես որ վաղը ինչ որ մի տեղ մի բաժակ սուրճ է քեզ սպասում թեկուզ սառած ուզում ես ապրել հանուն այդ մի բաժակի։

Ժամանակը մի բաժակ սուրճ է։

Ես ուզում եմ քեզ համբուրեմ բայց ոչ նրա համար որպեսզի հաճույք ստանամ այլ ուղղակի դու ամենամեծ տարածությունն ես անէ ու համբուրելով քեզ ես կարող եմ գոյություն չունենալ միգուցե ժամանակավոր բայց ինչեր ես կտայի այդ մի քանի վայրկյանների համար։

Համբույր և ուր եմ ես և ուր է իմ վերջին համբույրը։

Սրճարան։ Ոտքերը բաց մի աղջիկ ձեռքիս մի բաժակ սուրճ։ Ամեն տեղից սուրճի բուրմունք ամեն հեշտոց բաժակ որի մեջ արդեն աշնան աննշան սաղմն է ապրում։

Աստիճաններով իջնում եմ մի աղջիկ համբուրում է տղային ու հետո նայում ինձ։ Մենք իրար գիտենք։ Ինձ ծանոթ են քո բոլոր համբույրները և հատկապես նրանք որ երբեք իմը չեն լինի։

Էլ Գրեկո դաջված ոտքին ու ինքնասպանության խազեր սպիտակ ազդրին։
Իսկական արվեստը նկարում է ու մահանում։

Ու նորից աշնանային գիշեր ու նորից երթուղայինի կեղտոտ ապակիները որոնցից ես հյուսում եմ իմ բանաստեղծությունը որ կկարդամ միայն ես ու մեկ էլ սուրճս իմ կոկորդում։

…
Աշուն է ու թռչունները չվում են դեպի տաք ու վսեմ աչքերի երկրները ու աշնանը ինչքան գեղեցիկ է ամեն ինչի ինքնասպանությունը ու հատկապես ծառերինը։

Այսքան բառեր ու մտքեր մեկ մարդու համար անտանելի է ու անհասանելի են այն բառերը որոնք կապրեցնեն ինձ։

Դաշտան արևը։ Ու վարել ու ցանել ու վառել ու լացելու ժամանակն է եկել։

Ու ամեն մարդ տերևաթափ ծառ է ու հայելուն նայելով ես հավաքում եմ իմ բերքը դատարկ օրերս որոնք իրարից տարբերվում են միայն հիմար տերևների գույների հերթափոխով։ Երեկ կանաչ այսօր դեղին ու ինչ ես նույն ծառն եմ չորացած ու ճյուղերիս նստած թառամած թռչուններ։

Աշնանը ինչքան գեղեցիկ է ամեն ինչի ինքնասպանությունը ու հատկապես իմ ու ծառերինը։

…
Մարդիկ կան որոնք շնչում են վարդի բույրը իսկ ես միշտ վարդի փշերն եմ շնչում։

Մարդիկ միշտ հեշտությամբ են հաշտվում ուրիշի տառապանքի հետ։

Ես սարսափելիորեն ճիշտ եմ փլուզվում։