Վիլյամ Բաթլըր Յեթս | Երկրորդ հայտնություն

ԵՐԿՐՈՐԴ ՀԱՅՏՆՈՒԹՅՈՒՆԸ

Ահագնացող պտույտներ գործելով երկնքում
Բազեն այլևս չի լսում տիրոջ ձայնը.
Ամեն ինչ փշրվում է, կենտրոնը չի պահում,
Կատարյալ անիշխանություն է իջել աշխարհի վրա:
Արնաթաթախ հորձանքն է գալիս, և ամենուր
Խեղվում է ծեսը անաղարտության.
Լավագույն մարդիկ չունեն համոզմունք, մինչդեռ վատերը
Լի են եռանդով:

Հաստատ ինչ որ հայտնություն է գալիս,
Հաստատ Երկրորդ Հայտնությունն է գալիս:
Երկրորդ Հայտնությունը:
Այս բառերը հազիվ արտասանած՝ Spiritus Mundi-ից մի հսկա կերպարանք
Երևում է աչքիս, ինչ-որ տեղ, անապատի ավազներում,
Առյուծի մարմնով և մարդու գլխով մի էակ,
Հայացքը՝ դատարկ և անողողք ինչպես արևը,
Դանդաղ զիստերն է շարժվում, մինչ շուրջը նրա
Անապատային թռչունների ստվերներն են վխտում:
Խավարն է ընկնում կրկին, բայց հիմա ես գիտեմ,
Որ քսան դարերը քարացած քնի
Մղձավանջ դարձան ճոճվող օրորոցի մոտ:

Եվ ի՞նչ անգութ գազանի ժամն է հասել, որ կուզը ցցած՝
Դեպի Բեթղեհեմ է գնում ծնվելու համար:

ՍԻՐՈ ՎԻՇՏԸ

Ծիծեռնակների վեճն երեկոյան,
Մի լիալուսին, աստղաշատ երկինք,
Ու տերևների երգը բարձրաձայն
Թաղել են հողի արցունքները հին:

Հետո դու եկար լացող շուրթերով,
Ու քեզ հետ եկավ արցունքն աշխարհի,
Նրա հոգսերի շարքն եկավ հերթով,
Ու հոգսերն եկան բյուր տարիների:

Ծիծեռնակների վեճն երեկոյան,
Գունատ լուսինը՝ երկնակամարին,
Եվ տերևների երգը բարձրաձայն
Ցնցվում են հողի արցունքներով հին:

ԶԱՏԻԿ՝ 1916

Տեսել եմ նրանց ամեն օր,
Գալիս էին ասես միշտ վերից՝
(Թողած սեղան ու աթոռ)
Տասնութերորդ դարի տներից:
Բարևել եմ գլխով ես նրանց,
Բառերով բարեկիրթ, անիմաստ,
Կամ կանգնել ու ասել եմ նրանց
Բառեր բարեկիրթ, անիմաստ:
Պատմել եմ դեպքեր մեկ-երկու,
Նրանց հետ ծիծաղել եմ անհոգ,
Զրուցել հանուն զրույցի
Ակումբում, բուխարու մոտ,
Վստահ, որ ապրում եմ այնտեղ,
Որտեղ կանաչ են հագնում.
Ամեն ինչ փոխվեց, ահավոր
Մի գեղեցկություն է ծնվում:

***

Այս կնոջ օրերը անցան
Մի անգետ, բարի կամքի մեջ,
Գիշերները վեճով անցան,
Մինչև որ ճղճղում էր անվերջ:
Նրա ձայնը անուշ էր այնքան,
Երբ երիտասարդ, գեղեցիկ,
Որսի էր գնում անընդմեջ:

Այս մարդը դպրոց էր պահում՝
Նստած թևավոր նժույգին,
Այս մեկը՝ նրա բարեկամը
Նրա ուժի մեջ էր կրկին:
Նա հաստատ փառավոր կդառնար,
Զգայուն էր խառնվածքը թվում,
Միտքը՝ խիզախ, աներկբա:

Այս մեկին հարբեցող եմ կարծել,
Ռամիկ, անտաշ ու համառ.
Այնքան վատություն էր արել
Մարդկանց՝ այնքան թանկ ինձ համար:
Բայց թվում եմ նրան երգիս մեջ,
Նա նույնպես իմ մասն ունեցավ
Կատակ խաղի մեջ ամեն օր,
Նա նույնպես կռվեց անհատնում
Ու փոխվեց լիովին. ահավոր
Մի գեղեցկություն է ծնվում:

Սրտերը, որ մի նպատակ
Ունեն ամառ թե ձմեռ,
Հմայված են թվում, ինչպես քար,
Խռովելու ծովերը անմեռ:
Ձին, որ գալիս է ճամփից,
Ձիավորն ու ամեն մի թռչուն,
Որ իջնում է տապալվող մի ամպից,
Փոխվում են ամեն մի վայրկյան,
Ստվերը ամպի՝ այս ծովին,
Փոխվում է ամեն մի վայրկյան,
Սմբակն է գայթում ծովափին,
Ու ձին՝ շրմփում ջրի մեջ,
Մարի կաքավը՝ սուզվում
Արուին է կանչում անընդմեջ:
Ապրում են ամեն մի վայրկյան,
Ու քարն է ամեն ինչի մեջ:

***
Զոհաբերությունը անխոնջ
Մեր սիրտը վերածում է քարի.
Նա ե՞րբ կդառնա ամբողջ:
Մեր գործն է՝ ամեն օր ու տարի
Շշնջալ անուն առ անուն,
Ինչպես մայրն է շշնջում զավակին,
Երբ անդուլ վազելուց հետո
Փակվում են աչքերը կրկին:
Ի՞նչ է սա, եթե ոչ վերջալույս,
Ո՛չ, վերջալույս չէ, այլ մահ:

Անիմա՞ստ էր այդ մահը դարձյալ.
Անգլիան հիշում է հիմա
Այն, ինչ դարձել է անցյալ:
Գիտենք նրանց երազը, գիտենք,
Հիշվում են, դարձած նահատակ,
Թե՞ ուժգին սերը կոտրեց
Նրանց՝ մեռնելու ժամանակ:
Գրում եմ անունները այստեղ
Քերթվածում՝ ՄքԴոնա, ՄքԲրայդ,
Նաև՝ Քոնըլի, նաև՝ Փիրս,
Որ հիշվեն անունները այդ՝
Ամենուր, ուր կանաչ են հագնում:
Ամեն ինչ փոխվեց. ահավոր
Մի գեղեցկություն է ծնվում:

ԵՐԲ ԴՈՒ ԾԵՐ ԼԻՆԵՍ

Երբ դու ծեր լինես ու ննջես անվերջ
Քո բուխարու մոտ, այս գիրքը վերցրու, Կ
արդա և հիշիր քո անցյալը դու,
Եվ հայացքը, որ կար աչքերիդ մեջ:

Շատերն են սիրել պերճանքդ անմար,
Սիրել են սիրով կեղծ կամ ճշմարիտ,
Բայց մե՛կն է սիրել ուխտավոր հոգիդ
Եվ փոխվող դեմքիդ վշտերն աննշմար:

Այդպես կռացած ու մի քիչ տրտում
Շշնջա՝ ինչպես սերը քեզ լքեց.
Սարերով անցավ ու լո՜ւռ թաքցրեց
Իր դեմքն աստղազարդ երկնքի սրտում:

Թարգմանություն անգլերենից` Սամվել Մկրտչյանի