Լուսնկարը՝ «Մարիամ Մագդաղենացի ֆիլմից»
Լույսերը մարելուն պես՝ քչփչոցները կտրվեցին: Վարագույրը բարձրացավ: Փարվիզը կուլիսից նայեց բեմի խավարին. լուսավորությունը դանդաղորեն սփռվեց տեսարանի վրա, որի կենտրոնում մի ծառ էր դրված, իսկ բեմահարթակը ծածկված էր մանր ու խոշոր քարերով: Սպասեց թմբուկների ձայնին, բայց երբ լռությունը երկարեց, նայեց լուսաձայնային տեխնիկայի կողմը՝ աշխատողը խառնվել էր իրար: Սիավոշին տեսավ, որ նրա կողմը գնաց, և մի քանի վայրկյան հետո թմբուկների խուլ ձայնը բարձրացավ: Փարվիզը շշնջյունով ձայնակցեց թմբուկներին՝ «թըրը՛մփ… թըրը՛մփ… թըրը՛մփ….», այնքան էլ լավ չթվաց իրեն, վաղվա ներկայացան համար փոքր-ինչ պետք է փոփոխել: Ինքն իրեն ասաց. «Սա իմ կյանքի ամենալավ բեմադրությունն է: Ամեն ինչ պետք է կատարյալ լինի»: Թմբուկների ձայնը դադարեց: Լռություն, և հետո՝ կանանց բղավոցներ: Տասներկու կին քաշքշելով բեմի մեջտեղ բերեցին պատառոտված շորերով գեղեցիկ մի կնոջ: Գեղեցկուհին դուրս էր պրծնում մի քանիսի ձեռքերից և ընկնում մյուսների ճանկերը: Նա աղաղակեց.
-Վկա՜ է Աստված, որ ես ո՛չ մի մեղք չեմ գործել:
Կանանցից մեկը ճանկեց նրա վարսերն ու ասաց.
-Շնություն անողը չի ամաչի նաև սուտ ասելուց:
Եվ քաշեց նրա վարսերը: Գեղեցիկ կինը, փորձելով իր մազերը դուրս բերել կանանց ձեռքերից, ասաց.
-Երդվո՜ւմ եմ Աստծով, որ ես ինքս ոչ մի տղամարդու չեմ դյութել:
Կանայք քացիների տակ առան նրան:
– Միայն իրենց իսկ պնդմամբ ու պահանջով,- շարունակեց գեղեցիկ կինը:
Փարվիզը մտիկ արավ Էլահեին և իր տասներկու ուսանողուհիներին, ապա կանանց ձեռքերում գերի ընկած Էլահեի հետ կրկնեց. «Ես իմ մարմինն եմ նվիրել: Սա էր իմ կարողությունը՝ տասանորդից»:
Տասներկու կանայք ծեծեցին նրան, և Էլահեն մղկտաց:
-Անպատկա՛ռ,-գոռաց մի կին,- մեր տղամարդիկ, քո անկողինը մտնելով, այլևս չէին ցանկանում մեզ:
– Քանզի ես բաշխում էի առանց ակնկալիքի,- նվաղուն ասաց Էլահեն:
Փարվիզը, Էլահեի վրա լուռ սևեռված կանանց նայելով, կամացուկ ասաց. «Հիմա խփե՛ք նրան»: Մեկը աքացիով հարվածեց, մյուսը կծեց նրա ուսը: Էլահեյի աղաղակներն իրական էին: Որքա՜ն էր սիրում այս 
դերասանուհուն: Դերասանական դասընթացների առաջին իսկ պարապմունքի ժամանակ Էլահեին հանդիպելով՝ գլխում փայլատակեց այս պիեսի գաղափարը: Այս պիեսն իր լավագույն աշխատանքն էր համարում. պոռնիկ մի կին քարկոծվում էր քաղաքի կանանց և այրերի կողմից: Սիրտը թունդ էր առել այդ մտահղացման հուզմունքից: Այն պարտական էր Էլահեին և, ամեն անգամ նրան տեսնելով, ավելի էր ամբողջացնում իր մտահղացումը: Դա էր պատճառը, որ այս դերի համար իր բոլոր ավագ սաների, փորձառուների և բուհ ավարտածների միջից առանց երկմտելու ընտրեց Էլահեին՝ ուշադրություն չդարձնելով աղջիկներից և ոչ մեկի բողոքին: Ամենալավ ուսանողուհին՝ Սեփիդեն, դասախոսին հիշեցրեց իր մրցանակները, բայց այս դերը Սեփիդեի գործը չէր: Ավելի լավ էր՝ մյուս կանանց հետ թունդ հայհոյանքներ թափեր և Էլահեի վզնոցը քաշեր նրա վզից: Երբ Սեփիդեն քաշեց Էլահեի վզնոցը, նրա եղունգները քերծեցին Էլահեի վիզը, և գոչեց.
– Այս մանյակն իմ տղամարդն էր առել քեզ համար… Ի՜նչ էր գտել քեզ պես անառակի մեջ, որ այսպես առատորեն քեզ նվիրաբերեց:
Էլահեն ցավով նայեց Սեփիդեին և ասաց.
-Դու հենց այն կինը չե՞ս, ում նվիրեցի իմ տունը:
Գոլնազը Էլահեի ոտնազարդը հանեց ու իր ոտին կապեց և սեթևեթելով քայլեց: Կանայք ծիծաղեցին:
-Այծիկների պես ես քայլում և մեր տղամարդկանց հայացքները տանում քո հետևից,- վրա բերեց Գոլնազը:
– Եթե կամենաք, կգնամ այս քաղաքից,- ձայնեց Էլահեն:
– Կգնա՜ս,- ճչաց Շիվան,- եթե գնաս, մեր բոլոր տղամարդիկ կգան քո հետևից… պետք է… պետք է սպանենք քեզ:
Երկյուղեց իր իսկ արտաբերած խոսքից և մի քանի քայլ ետ-ետ գնաց: Կանայք քչփչացին: Քչփչոցը բարձրաձայնվեց, դարձավ գոռոց: Սեփիդեն պտտվեց Էլահեի շուրջ և ասաց.
– Քեզ կսպանենք այն օրենքով, որին արժանի ես, և որով մենք հանցանք գործած չենք լինի:
Կանայք խմբվեցին Սեփիդեի չորսբոլոր, Սեփիդեն հաստատուն կանգնեց կանանց օղակում և քարերի ու հողի վրա ընկած Էլահեին հայատարարեց.
– Դու պոռնի՛կ ես և պե՛տք է քարկոծվես:
Կանայք թեթևակի հառաչեցին Սեփիդեի խոսքից, հետո գնացին Էլահեի կողմը և նրան կանգնեցրին ու ծառի մոտ տարան: Փարվիզի սիրտը ցավաց Էլահեի համար, բայց հոգու խորքում ուրախ էր: Գիտեր, որ բոլոր տասներկու աղջիկներն ատում են Էլահեին, քանի որ գրավել էր իրենց դասախոսի ուշադրությունը: Գիտեր, որ անմիտում չեն նրանց քացիներն ու քերծումները, բայց ոչինչ չասաց: Էլահեի հանդեպ տղաների ու աղջիկների ատելությունն է՛լ ավելի իրական էր դարձնում ներկայացումը, ինչը կվերագրվեր բեմադրիչի, այսինքն իր լավ աշխատանքին: Կամաց մրմնջաց. «Մի քիչ էլ դիմացի՛ր»:
Այս երեկո ներկայացման առաջին ցուցադրումն էր, հետո ինքը կդառնար քաղաքի լավագույն սցենարիստը, իսկ Էլահեն՝ լավագույն դերասանը: Սեփական աշխատանքից առավել Էլահեի դերասանական տաղանդին էր հավատում: Գիտեր, որ նա բոլորից ավելի լավն է: Գիտեր, որ Էլահեն կդիմանա այս երեկո: Եթե քառասունհինգ րոպե դիմանա տասներկու կանանց ու տղամարդկանց ատելությանը, ապա իր հերթը կլինի՝ խաղի մեջ մտնել փրկիչի դերով:
Կանայք Էլահեին կապեցին ծառին: Գոլնազը դիմեց աղջիկներին.
– Պետք է ամբողջ քաղաքին իմաց տանք, որ այս պոռնիկի քարկոծմանը հավաքվեն:
– Չէ՜, մի՛ արեք այդ բանը,- պաղատեց Էլահեն,- ինձ կենդանի՛ թաղեք, բայց քարկոծել՝ չէ՜…
Մահթաբն իր ձեռքի ափի հարվածով Էլահեի երեսին՝ ընդհատեց նրա խոսքը և ատելությամբ ասաց.
– Տղամարդիկ էլ պիտի գան… Ո՛ր տղամարդը հրաժարվի, ցոփության մեջ կմեղադրվի:
– Ամենացոփ տղամարդը քո ամուսինն է, դա բոլորը գիտեն,- Մահթաբին քամահրեց Շիվան:
– Այս պոռնիկի մոտ քո ամուսնու անցկացրած գիշերների թիվն ավելի շատ է, քան իմ ամուսնու՝ տնից բացակայելու գիշերների թիվը,- հակահարվածեց նրան Մահթաբը:
Սեփիդեն, նրանց բաժանելով իրարից, բացականչեց.
-Բոլորն են ցոփ, այստեղ բոլոր հավաքվածներիս ամուսիններն էլ ցոփ են… եթե այդպես չլիներ, այս կնոջ քենը չէր պատի մեր սրտերը… հիմա գնացեք և ձեր տղամարդկանց հետ միասին վերադարձեք:
Աղջիկները դուրս ելան բեմից և տեսարանը մթնեց: Միայն մեղմ մի լույս էր տարածվում Էլահեի դեմքին: Հեռվից լսվեց մունետիկների կանչը. «Այսօր քարկոծվո՜ւմ է քաղաքի ամենագեղեցի՜՜կ կինը՜…»:
Փարվիզը նայեց նրան. իրոք, որ ամենագեղեցիկն էր: Միայն ինքը չէր այդ կարծիքին, խմբի բոլոր տղաներն էին ասում: Տղաներից ամեն մեկը նրա սիրտը գրավելու ծրագրեր էր մշակել և նրան մոտենալու ուղիներ էր փնտրում: Բայց Էլահեն, հակառակ խաղի ժամանակ իր ջերմությանն ու ոգևորությանը, լուռ ու մունջ նստում էր՝ կարևորություն չտալով նրանց նայվածքներին: Հիշեց, որ երբ Էլահեին ասել էր, թե պիտի պոռնիկի դեր խաղա, նա չէր համաձայնվել՝ առարկելով, որ, թերևս, այդ դերն իր ուժերից վեր լինի: Հարցրել էր՝ «Ինչո՞ւ ես»: Փարվիզը համոզել էր նրան ու ասել. «Որովհետև քո տեսքը, քո աչքերը, քո մաքրությունն այս դերի համար են ստեղծված»: Նրան բացատրել էր. «Պիեսի պոռնիկն ամենաբաշխող ու նվիրաբերող կինն է, բախշում է իր ամբողջ ունեցվածքը, և երբ այլևս ոչ մի բան չի ունենում նվիրելու, տեղի է տալիս տղամարդկանց պահանջներին, ովքեր նրա մարմինն էին ուզում»: Ի վերջո, այսպիսի խոսքերով համոզեց Էլահեին:
Փարվիզը գնաց կուլիս՝ հանդերձասենյակ: Բոլոր տասներկու տղամարդիկ պատրաստ էին: Նայելով Շահինին՝ ասաց՝ «Ինչո՞ւ եք շփոթված»: Շահինը պատասխանեց՝ «Շփոթված չենք» և մաքրեց իր ճակատի քրտինքը: Փարվիզը կանգնեց և զույգ-զույգ բեմ ուղարկեց կանանց ու տղամարդկանց: Յուրաքանչյուր կին բեմ էր մտնում մի տղամարդու ուղեկցությամբ: Գոլնազը Շահինի հետ ներս մտավ: Շահինը, Էլահեին տեսնելուն պես վրա տվեց՝ «Սատանա՜»: Մահթաբը Քավեի հետ գնաց ներս: Փարվիզը լսեց Քավեի ձայնը, թե ինչպես էր գոռում. «Տզրո՛ւկ, անարժան անառա՛կ»: Կանայք և տղամարդիկ բոլորը բեմ մտան: Տղամարդիկ հայհոյում էին, իսկ կանայք՝ ծիծաղում: Փարվիզը դիտում էր նրանց: Գիտեր, որ Էլահեն մասնակցելով ամենօրյա փորձերին՝ շահել էր տղաների համակրանքը, խամրել էր նրանց երբեմնի համակրանքը խմբի մյուս աղջիկների նկատմամբ: Էլահեն, սակայն, լուռ հեռու քաշված ամենքից, ուշ գալիս էր ու շուտ գնում, որպեսզի ոչ մեկին խոսելու առիթ չտար: Աղջիկները նրան չէին ընդունում իրենց խմբում, իսկ տղաներն ինչ-որ միջոց էին փնտրում նրան մոտենալու համար:
Էլահեն կապկպված էր ծառին և նայում էր տղամարդկանց: Փարվիզի մեղքը եկավ: Ինքը քսան տարով մեծ էր Էլահեից, ինչը սանձող հանգամանք էր՝ նրա հանդեպ երբեմն գլուխ բարձրացնող իր զգացմունքների համար: Բայց եթե այս բեմադրության արդյունքում մեծանա իր հռչակը, միգուցե իր փառքի ու համբավի շնորհիվ՝ հնարավոր կլինի անտեսել տարիքային տարբերությունը և նրա ձեռքը խնդրել: Ինչ որ է, այսօր իր համար առանձնահատուկ օր էր: Ամեն անգամ ինքն էր խաղում պիեսի գլխավոր դերը, երբեմն նույնիսկ երկու երեք դերով հանդես գալիս որոշ պիեսներում, բայց այսօր միայն վերջին տասնհինգ րոպեն էր պահել իր համար: Գրեթե կարճ, բայց վճռորոշ մի դեր: Ըստ սցենարի՝ ինքը պետք է բեմ մտներ կեսգիշերին, երբ մարդիկ կարծում էին, թե պոռնիկն արդեն մեռել էր, ազատեր նրան, և միասին ընդմիշտ հեռանային քաղաքից: Նա քաղաքի միակ տղամարդն էր, ով սիրահարված էր պոռնիկին և դեռ չէր քնել նրա հետ: Չէր համարձակվել որևէ մեկին խոստովանել, որ սիրահարված է պոռնիկին: Պետք է մթության մեջ նրան իր գիրկն առներ և անհետ գնային մի հեռավոր վայր այս մեծ աշխարհում և ապրեին իրենց կյանքը:
Առաջին քարը վերցրեց Գոլնազն ու ասաց.
-Անիծվի՛ այն կինը, ում սև ստվերը մթագնել է իմ կյանքը:
Այնուհետև նետեց քարը: Էլահեն ծալեց իր ծունկը: Փարվիզը աչք գցեց քարերին: Ինչքա՜ն ուշ պատրաստվեցին դրանք… որոշված էր, որ երեկ առավոտյան ստանային, բայց դեռ չէին պատրաստվել, վերջապես երեկոյան տղաները գնացել ու բերել էին քարերը: Պետք է զանգել և շնորհակալություն հայտնել քար պատրաստողին. այնքա՜ն իրական են քարերը, որ կարժենան ուշանալուն:
Երկրորդ քարը Սեփիդեն նետեց ու ասաց.
-Մեռի՛ր սատանայի ծնունդ:
Սեփիդեի կողքին կանգնած Նադերը ևս մի քար նետեց և ասաց.
-Սա նրա համար, որ ինձանից խլեցիր իմ կրոնը:
-Դու ինքդ ցանկացար ինձ հետ լինել: Չէի՞ր ասում՝ իմ մեջ գտել ես այն, ինչ միշտ որոնում էիր,- ցավից տնքալով ասաց Էլահեն:
Զայրացած Նադերը նորից մի քար նետեց: Չորրորդ քարը Էմադը զարկեց Էլահեի կողերին: Էլահեն, նայելով Էմադի աչքերի մեջ, ասաց.
– Դո՛ւ, որ քարդ ամենախոշորն էր, համբույրդ ամենախորը չէ՞ր:
Էմադը խելագարի պես իրար հետևից մի քանի քար նետեց ու գոռաց.
– Չէ՜…չէ՜ր, չէ՜ր…
– Փողոցայի՛ն, դու ամենաստոր կինն էիր, որ կարող էր գոյություն ունենալ երբևէ,- բղավեց Շահինը:
– Դու, որ այսպես գոռում ես, որքա՜ն քաղցր էին շշուկներդ,- հառաչեց Էլահեն:
Կանայք և տղամարդիկ քարեր էին շպրտում, Էլահեն տանջվում էր քարերի տարափի տակ: Հանկարծ աղաղակեց.
– Ես Մարիամ Մագթաղինացին չե՜մ, բայց երազու՜մ եմ այն Հիսուսի գալուստը, ով իր ձեռնափայտի գրությամբ կփրկի ինձ այսքա՜ն քարերի հայացքներից:
Քարկոծումը մի պահ կանգ առավ: Բոլորը վախեցել էին Էլահեի խոսքից: Էմադն իր ծիծաղով խզեց լռությունը.
– Հիսուսը երկնքում է, իսկ դու երկրի խորխորատները կմտնես:
Բոլորը ծիծաղեցին՝ երեսների վրա դեռ թառած վախով:
Տգեղ դեմքով մի տղամարդ պտտվեց Էլահեի շուրջբոլոր և ասաց.
– Դու գիշերով մեր ուշքն ու միտքը հափշտակում էիր, այժմ երբ ցերեկվա լույսով եմ նայում քեզ, չունես գիշերային հմայքը:
Ի պատասխան նրան՝ Էլահեն ասաց.
– Եթե սուտասանը քար դառնար, այս քաղաքը լեռնաստանի կվերածվեր:
Տգեղադեմ տղամարդը վերջին քարը նետեց պոռնիկի վրա:
Փարվիզը հայացք ձգեց հանդիսատեսների վրա: Բոլորը գամվել էին աթոռներին: Մտքում մխիթարում էր նրանց. «Մի՛ մտահոգվեք, ես նրան փրկելու եմ»: Սրտի խորքից գնահատեց իր խմբի երեխաների խաղը: Քարերի նետումն ավարտվել էր: Ի՜նչ գեղեցիկ էր տառապում Էլահեն: Տղամարդիկ ի՜նչ վարձկանաբար էին ձևացնում զղջումը, և կանայք ի՜նչ միամտորեն էին պարծենում իրենց տղամարդկանց դարձի գալով: Կանայք և տղամարդիկ դուրս ելան բեմից: Նայեց Էլահեին, որ ցավից կքվել էր: Հիացած էր նրա խաղով: Մրմնջաց. «Միայն մի քանի րոպե սպասիր»: Եվ չնկատեց՝ Էլահեի մազերի արանքից երեսի վրա ծորացող թանձր արյան շիթը: Վարագույրներն իջեցին:
Փարվիզը տեսավ, թե ինչպես աղջիկներն ու տղաները շտապելով և առանց իր կողմը նայելու, հանդերձասենյակ գնացին: Սենյակում ինչ-որ աղմուկ էր բարձրացել, բայց ինքը նրանց մոտ գնալու ժամանակ չուներ՝ ընդամենը մեկ րոպե հետո պիտի բեմ դուրս գար: Նայեց վերևում նստած Սիավոշին և ձեռքով նշան արեց, որ իջնի, իսկ ինքը մտավ բեմ: Վարագույրները դեռ փակ էին: Ոտը կպավ մի քարի և վայր ընկավ բեմի հատակին, ձեռքը քսվեց քարերից մեկի սուր ծայրին: Սիավոշը վրա հասավ ու հարցրեց. «Ի՞նչ պատահեց»: Փարվիզը վեր կացավ, վերցրեց քարն ու տնտղեց՝ իսկական էր, ծանր ու կտրիչ: Երկուսն էլ նայեցին Էլահեին, որ կապկպված էր ծառին: Փարվիզը հայացքը հառեց Սիավոշին և ուժաթափ ձայնով ասաց.
– Վարագույրները մի՛ բացեք… դահլիճի լույսերը միացրե՛ք:
Սիավոշը դուրս ելավ բեմից: Լռության և մթության միջով Փարվիզը նայեց Էլահեին, լավ չէր տեսնում նրան, վարագույրների արանքից աղջիկներին ու տղաներին տեսավ, որ հապշտապ փոխվեցին ու դուրս գնացին:
Վարագույրները չբացվեցին: Լույսերը միացան: Ցաքուցրիվ ծափերի ձայներ լսվեցին: Հանդիսատեսները դուրս ելան դահլիճից, և ոչ ոք հարց չտվեց ինքն իրեն, թե ինչու մեկժամյա ներկայացումը քառասունհինգ րոպեով բեմադրվեց…
Թարգմանությունը պարսկերենից՝ Էմիկ Ալեքսանդրիի
