Գետնանցումներում ցուրտ է և տաք:
Հասարակ անցորդները շատ բան չեն նկատում, բայց ամեն օր իրենց գործն այստեղ սկսողներն ու վերջացնողները գիտեն, որ գետնանցումներն իրենց ջեռուցման սեփական մեխանիզմն ունեն:
– Տաք է, տաք է, արի,- մտքի մեջ «տաք ու սառ»-ի խաղն է խաղում գետնացման ցուրտն արդեն 6-րդ սեզոնը հաղթահարած, կոշիկներ ու հողաթափեր վաճառող 29-ամյա երիտասարդը:
6 տարի շարունակ, բացառությամբ կիրակի օրերի, նա արթնացել է ժամը 7-ին, մանկապարտեզ գնացող տղային ու աղջկան ջերմագին համբուրել և դուրս եկել փողոց: Միսակը միջահասակ է, նիհարակազմ, թեև կանոնավոր սնվելու դեպքում լավ էլ փարթամ մարմին կունենար: Տնից դուրս գալիս երկու պայուսականման տոպրակներն արդեն 6 տարի նա կրում է զնդանի պես իր ոտքերին. կոշիկներ և հողաթափեր է վաճառում ջեռուցվող գետնանցումում:
Սովորականի պես այսօր էլ իր առավոտյան ծիսակարգն արեց, դուրս եկավ փողոց ու զգաց՝ ոսկորներ սողոսկող ցուրտը: «Ին՞չ եմ անելու այս ձմեռ, կողքիս կանաչեղեն վաճառող Սեդա տատը սոխի տեսքից գուշակություններ անելով՝ ասում է՝ Միսակ ջան յաման թե ցուրտ ձմեռ է լինելու»:
Երկու երեխաների հայրը, հուսալքված կնոջ միակ մխիթարանքը՝ Միսակը, ամեն մի կոշիկի զույգը վաճառելիս սկսում էր ավելի շատ սիրել այս գետնատակ խառնարանը: «Գետնանցումներում ցուրտ է և տաք»,-մտածում էր Միսակն ու իր կոշիկների ալրանման փոշին անտեսելով՝ շտապում իր աշխատավայրը:
– Բարև Սեդա տատ, ոն՞ց ես:
– Աստծու բարին Միսակ ջան, լավ եմ, էսօր-էգուց սպասում ենք թոռանս. բանակից օտպուսկ է գալու:
– Որտե՞ղ է ծառայում:
– Վայքում Միսակ ջան, շատ խելոք տղա է, կգա, գործ կգտնի կպսակենք մեր հարևան Նինայի աղջկա՝ Սրբուհու հետ:
Միսակի աշխատասենյակի կահավորանքը՝ գետնանցման աստիճաններին շատ մոտ տեղադրված մի քանի տախտակներ էին, որոնց վրա ամենայն մանրամասնությամբ նա շարում էր կոշիկներն ըստ չափերի: Փոշին սրբում էր՝ հետևելով ամեն մի փոշեհատիկի պտույտին օդում: Փայլեցնելու շորը հատուկ էր ընտրել՝ առանց մազմզիկների, պինդ գործվածքից:
Մի տեսակ յուրահատուկ կապվածություն ուներ Միսակն իր կոշիկների հետ: 15-20 րոպե տրամադրում էր կոշիկների արտաքին գրավիչ տեսքին: Հետո որսում գետնանցման չդադարող բզզոցը, որը ո՛չ սկիզբ ուներ, ո՛չ ավարտ: Մտնում էր ականջներն ու կղզիացնում Միսակին իր կոշիկների հետ: Սեդա տատից բացի իր դիմաց մրգի առևտուր էր անում 56-ամյա Համլետը: Ամառն իրենք շատ ուրախ էին իրենց տեղերում, բայց ցրտերն ընկնելուն պես գետնանցման ներսը սողոսկում էր հուսահատություն կոչվող վարակը:
Անցորդներն անցնում են շատ զբաղված տեսքով, իրար հրմշտելով, չնկատելով կողքի մարդկանց, կողքի իրերն ու Միսակի կոշիկները: Բայց ինքն ուշադիր է յուրաքանչյուր անցորդի հանդեպ: Մի ակնթարթ կարող է հայացք ձգել և հասկանալ՝ այս մարդն իրեն կմոտենա, թե ոչ:
Կյանքում ամենադժվարը սպասել կարողանալն է: Սպասման և հանդիպման միջև մի ակնթարթ է: Մարդիկ ժամերի, տարիների սպասումը կարողանում են մի ակնթարթում մոռանալ, երբ առերեսվում են հանդիպմանը: Բայց եթե սպասումն օդում կախված է մնում, այն ճճվի պես մտնում է ուղեղդ ու խնձորի հյութը հանում: Քամում է քեզ սպասումը, ժամերդ վատնում, քո վերջը տալիս, քեզ դարձնում իր խաղալիքը:
Միսակի ամենօրյա գոյությունը դարձել էր սպասման երկարատև ընթացք, մի օր ցուրտ, մի օր տաք գետնանցման ներսում նա սպասում էր արդեն 6 տարի:
– Այ տղա բռնի էս խնձորը, ճռճռթան է, մի քիչ թարմացի, հերիք է նայես կոշիկներիդ ու հիանաս,- խնձորի առաջին պատառը բերկրանքով կծելուց հետո ասաց մրգավաճառ Համլետը:
– Մի բաժակ սուրճ չխմե՞նք, խնձոր հետո կուտենք:
– Դե դի՛ր Միսակ ջան, ցրտից ոտներս չեմ զգում:
– Սեդա տատ, դու էիր ասու՞մ, որ էս տարի յաման թե ցուրտ է լինելու:
– Հա Միսակ ջան, էսքան տարի մրսել եմ ու տաքացել, հիմա յաման թե մրսում եմ:
– Միսակ, էրեկ շուտ գնացի՞ր տուն,- ցրտի հետ կապ չունեցող իր խանդավառ ձայնով ու հարցով դիմեց Միսակին Համլետը:
– 7-ին դուրս եկա, միչև ոտով հասա տուն, կես ժամ անցավ: Մտնում եմ տուն թե չէ, աղջիկս վազում է, թռնում գիրկս ու պոկ չի գալիս վզիցս, մինչև մայրը չի ասում՝ Սվետա արի հացը դիր սեղանին: Թո՛ղ հերդ մի քիչ շունչ քաշի:
– Սաղիս տանն էլ էդ է էլի Միսակ ջան,- ձեռքերը հնամաշ կուրտկայի գրպանները դնելով՝ վրա է բերում խնձորից հետո մանդարինի համը կարոտած Համլետը: Փոքր տղես 15 տարեկան է, մոր հոգին ուտում է: Ես ել մտնում եմ տնում սկսում է հարցերի շարանը. պապ գետնանցումից ինչի՞ է տենց հոտ գալիս, ձեր մոտ համով պեռաշկինե՞ր են չէ ծախում, կպատմե՞ս էն դեպքը, որ մի մարդ առանց փողը տալու մի տոպրակ մանդարին էր վերցրել ու թռել:
Միսակը սուրճ դրեց իր, Համլետի և Սեդա տատի համար: Սա օրվա այն կարճատև հաճելի պահերից էր, երբ ինքը մոռանում էր կոշիկները, ցուրտն ու գետնանցումը: Դպրոցն ավարտելուց հետո ի՞նչ ասես, որ չի աշխատել ինքը, էլ մեքենա է սարքել, բեռնակիր է եղել, հետո որոշել է ինքն իր գլխի տերը լինել: Հոր ունեցած կապույտ ժիգուլին վաճառել է, տղամարդու կոշիկներ գնել ու կանգնել գետնանցման աստիճանների կողքին՝ սպասելով և որսալով յուրաքանչյու անցորդի հայացքը: Մանկական իր սիրած խաղը հիմա էլ մտքում կրկնեց. «Տաք է, տաք է, աջ, աջ, հիմա ներքև»:
– Էս կոշիկի 40 համարն ունե՞ք,- ձեռքը մեկնեց դեպի տախտակն ու սև քուղերով դասական կոշիկը ցույց տվեց ոչնչով աչքի չկնող, մոխրագույն վերարկու հագած երիտասարդ տղան:
Միսակն իրար խառնվեց, վերջին մեկ շաբաթվա ընթացքում նա ուղղակի սպասել էր… Նա ապրել էր անկողնուն գամված մարդու հոգեբանությամբ. հնարավոր է այսօր ինձ ավելի լավ զգամ:
– Ունեմ, ունեմ, նստե՛ք էստեղ, հիմա կտամ՝ տախտակի վերին շարքից ձեռքը երկարացնելով՝ Միսակը տվեց կոշիկի զույգի աջը:
Սպասումից ոչ պակաս լարված պահ էր հիմա. նա գիտեր՝ ինչ էր արել, նա գիտակցում էր, որ իր փորձը վայրկյաններ անց կարող է ձախողվել:
Մոխրագույն վերարկուով 25-30 տարեկան երիտասարդը հագավ կոշիկն ու կանգնեց՝ հասկանալու իր ոտքով է, թե ոչ: Նայեց կոշիկին, նայեց Միսակին, նրանից մյուս զույգն էլ ուզեց, հագավ ու մի քանի քայլ գցեց:
– Շատ քիչ սեղմում է, բայց երևի կբացվի չէ՞ մի քանի անգամ հանգնելուց հետո,- հարցրեց երիտասարդը:
– Շատ է սեղմու՞մ, թողեք տեսնեմ ձեր բութը ու՞ր է,- ասաց Միսակը՝ ձեռքով շոշափելով այնքան սպասված հաճախորդի բութը:
– Գինն էլ չհարցրի, ինչքանո՞վ կտաս,- հարցրեց մոխրագույն վերարկուով երիտասարդը:
– 18.000 վերջին գինն է,- դեմքին համառություն տալով ասաց Միսակը:
– 2000 էլ չես իջնի՞, հենց հիմա վերցնում եմ:
Հիմա բառը Միսակի վրա անբացատրելի ազդեցություն թողեց. 16.000 դրամը իր գրպանը կդնի: Էլ տուն չի գնա դիփ-դատարկ: Աղջկան քաղցրավենիք կտանի, կնոջն էլ մի քիչ փող կտա:
– Դե լավ, 16.000-ով վերցրու,- գոհունակությամբ ասաց Միսակը:
Կոշիկը դրեց տուփի մեջ, բայց ուղեղը մտած որթը կրծում էր իրեն: Մտածում էր բոլոր հնարավոր տարբերակները՝ ին՞չ կպատասխանի, ոն՞ց կբացատրի:
16.000 դրամը դրեց գրպանը, բարով մաշեք խոսքերն ուղղեց անհայտ ուղղությամբ շտապող երիտասարդին և ընկավ մտորումների մեջ:
«Երիտասարդն ուզեց 40 համարի կոշիկը, բայց ես չունեի. Ին՞չ անեի: Ասեցի բախտս փորձեմ, երբեմն այնպես է լինում, որ մի համար փոքրը լավ էլ լինում է հաճախորդի ոտքին: Չինական մոդելներում չափերի փոփոխություններ լինում են: Բո որ կոշիկը նեղի, ինքը տակը նայի տեսնի 39 համարն է գրված՝ ին՞չ եմ անելու, ոն՞ց եմ բացատրելու: Կարող է ասեմ շփոթվել եմ կամ ավելի լավ կլինի ասեմ չինական մոդելների չափերը մի փոքր այլ են»,- մտածում էր Միսակն ու գրպանում դրված 16.000 դրամը շոշափելով անգամ չէր հանգստանում:
Երեկոյան ժամը 7-ին ցուրտը մտավ գետնանցում ու էլ դուրս չեկավ: Գետնանցման իր դրկիցներին դե գնացի խոսքերն ասաց Միսակը, երկու տոպրակները գցեց ուսն ու աստիճաններով բարձրացավ փողոց:
Փողոցը լուռ էր… Խանութների լուսավորությունն ու դրսի լապտերների լույսերն էին խոսուն: Միսակը չէր հանդարտվում. 39 համարի կոշիկը իրեն հանգիստ չէր տալիս: Բա որ վաղը մոխրագույն վերարկուով երիտասարդը գա ու պահանջի իր 16.000-ը, մի հատ էլ ամոթանք տա իրեն:
Հասավ տուն, դուռը թակեց, փոքրիկ աղջիկը՝ Սվետան, վզովն ընկավ ու համբուրեց հորը:
Հացը կերավ առանց հասկանալու՝ ին՞չ է ուտում, կնոջն ասաց, որ այսօր մի զույգ կոշիկ է վաճառել, նրան փող տվեց, մնացածն էլ դրեց գրպանը: Պառկեց սովորականից շուտ, բայց չքնեց…
Գետնանցման ցուրտը մտել էր ոսկորները, հիմա «տաք ու սառը» խաղի ժամանակը չէր, սառն էր շուրջը, ներսն ու դուրսը:
39 համարի կոշիկը գետնանցում հետ կգա՞ թե չի գա….
Գետնանցումներում ցուրտ է և տաք, գետնանցումներում ամեն օր տարբեր չափերի կոշիկներ են գալիս ու գնում:
Վաղը 39 համարինը կգա՞…
