Բանաստեղծ Լորեն Մենդինուետան ծնվել է Բառանկիլյայում (Կոլումբիա) 1977թ․, ներկայում բնակվում է Լիսաբոնում (Պորտուգալիա)։ Լույս է ընծայել բանաստեղծական ժողովածուներ, էսսեներ և կենսագրական ուսումնասիրություններ։ Տասնհինգ գրքի հեղինակ է: Հայրենիքում արժանացել է պոեզիայի չորս պետական մրցանակների, ինչպես նաև՝ Մշակույթի նախարարության սահմանած «Էսսեի և արվեստաբանության» պետական մրցանակին (2011)։ Իսպանիայի երկու` «Մարտին Գարսիա Ռամոս» և «Սեսար Սիմոն» միջազգային մրցանակների դափնեկիր է: 2013թ․ ստացել է «Բառանկիլյան` Ամերիկյան մշակույթի մայրաքաղաք» մրցանակը՝ «Այցելություն Բնագիտության թանգարան» գրքի համար։ Մենդինուետայի բանաստեղծությունները ներառվել են շուրջ քսան եվրոպական և ամերիկյան բանաստեղծական անթոլոգիաներում։ Նրա ստեղծագործությունները թարգմանվել են անգլերեն, ֆրանսերեն, պորտուգալերեն, իտալերեն և գերմաներեն։
Այսպես անցնում են տարիները
Տարիներ են անցնում
ու թեև կյանքն ինձ անշարժության է դրդում
ես ճամփորդ եմ:
Փոշու հատիկի պես
տնով մեկ շրջել ու նստել եմ գրքերի վրա:
Միջատի պես իջել եմ առուների
եզրին,
կամ պարզապես եղել եմ մի կին
որ երեկոյան
երբեմն դեպի ծովն է նայել
փնտրելով մառախուղի մեջ կորսված նավեր
որոնք կենդանանում են հուշերումս
մահվանից զատ սպասում չունենալով:
Բոգոտա, Էլենա Իրիարտեին [1] այցելելուց հետո
Տարբեր բաների մեջ չկա և ոչ մի կապ
ոչ էլ դրանք միաձուլող մի բան:
Գուցե իրականությունը դատարկություն է, իսկ հայելիներում արտացոլվածը՝
անցողիկության մի ապացույց:
Անունները շրջում են աշխարհով
մարմնավորելով կոչվածին
չհամապատասխանելու թախիծը:
Մարդիկ հապճեպ վազում են
դեպի մետրո կամ ավտոբուս
քանզի կյանքը կախված է ինչ-որ գաղափարից:
Ճշտապահությունն էլ չի բռնում իր անվանը,
չէ՞ որ անհնար է ուշանալ ճակատագրից:
Հնարավո՞ր է որ գոյակցեն մարմինն ու հոգին
գո՞ւցե անբաժանելի մի երկանդամ են
որը դեռ չունի անուն։
Այս թեմայի, ինչպես և այլ շատերի դեպքում
հռետորաբանությունը ինձ ճնշում է,
ու նորից հարց է առաջանում․
իսկ հնարավոր չէ՞ պարզապես ապրել:
[1] Էլենա Իրիարտե (ծնվ.1937թ.) կոլումբիացի արձակագիր, իր վեպերում արծարծել է հիշողության կարևորությունը, ուսումնասիրելով այն հարցը, թե ինչու է մարդուն հատուկ ներկայում հիշել անցյալը:
Մոռանում եմ ինձ
Հոկտեմբերն առատ անձրևներով վրա հասավ
մյուս ամիսների ուղեկցությամբ՝ մինչև այս պահը։
Հանկարծ խառնիխուրռն այդ ժամանակը
տիրեց ամեն ինչի վրա.
տան գույների, աթոռների, ամառները գետնին փռվող գորգի
որի վրա պառկում եմ կարդալու:
Ես չեմ կարող ժամանակից հրաժարվել
թեև մոռացության այդ շնորհը
ինձ կփրկեր ժամանակի ներխուժումից։
Հիմա ստիպված եմ զգույշ քայլել
որ հիշողություններով ինձ չվնասեմ։
Ինքնախաբկա՞նք թե՞ իրականություն կհամարվի եթե ասեմ․
հրաժարվում եմ դրա այցից, չեմ վախենում մենությունից։
Ցանկություն առ ոչինչ
Դեռ կանուխ է։
Հազար գիշեր է ընկել երկրի վրա
մի հազար էլ՝ դրանից առաջ,
բայց դեռ ուշ չէ։
Քամին այնպես ուժով է տանը փաթաթվում
ասես սիրուց խելագարված մի մայր։
Սակայն քամին ունակ չէ սիրելու։
Վախենում եմ։
Ծովը հեռու չէ,
ու ես ավազն եմ՝ վրաս թափվող
հուժկու, հախուռն ու խելահեղ ալիքներով։
Քիչ ավելի անդին, փոթորկի սրտում
աչքս փնտրում է այդ մոլագարության պատճառը։
Ուզում եմ մտրակել գիշերը
մինչև արնաթաթախ լինի։
Անսանձ է չհանձնվողին տիրանալու
իմ ցանկությունը։
Այցելություն Բնագիտության թանգարան
Մի կմախք։ Մի դինոզավր։ Մի բրածո։
Մեկ էլ մի քար է ուշադրությունս գրավում։
Երկար մրջանցքներ,
նեոնային սառը լույսի լամպեր։
Մի երկնաքար։ Ահռելի մի կվարց։
Եվս մի բրածո։
Դահլիճների շարան։
Շատ նոր բաներ չկան։
Ու հանկարծ
իմ դեմքն է ինձ հանկարծակի բերում։
Արդեն այն տարիքի՞ եմ
որ ցուցափեղկի մեջ հայտնվեմ։
Բրածո դարձած, բայց ոչ մենակ։
Ինձ հարազատ մարդիկ,
անդարձ կորցրած սերեր՝
բոլորը քարին փորագրված։
Ասես ամենն այլ մոլորակից լինեն։
Այնքան ամեն ինչ հարազատ ու հեռավոր,
այնքան ուրիշ տարածքներից, բայցևայդպես,
ասես թանգարանի մի մաս կազմած լիներ։
Սերն իմ կողքին՝ դինոզավրի նման մի քար դարձած։
Սերը որպես անհետացած մի կենդանի․
ծանոթ ու միաժամանակ՝ տարօրինակ։
լուսավորված ցուցափեղկում դեմքիս
պատկերը,
զարմանքի ժեստ, ու մեջս
ժամանակի քայքայումները՝ ցանկալի։
Թարգմանությունը իսպաներենից՝ Ալիս Տեր-Ղևոնդյանի
