Հովիկ Մխիթարյան | Երբ հեռանում են ընկերները

Տղե՛րք, դուք այնքան վաղ հեռացաք: Հիմա, երբ նոր միայն պետք է հասկանայինք կյանքն ու սիրեինք միմյանց։ Հիմա, երբ հասկանում ենք միմյանց ներկայության հրաշքն ու ձեր այնքան վաղ հեռանալը, և երբ կյանքի համն ու բույրը մեղմ հպվում է մեր սրտին և թախծոտ հիշողություններ արթնացնում: Հիշու՞մ եք՝ ինչքան էինք սիրում կրկնել ՝ հագուստի նորը, բայց ընկերոջ՝ հինը: Ինչու՞ դավաճանեցիք, տղե՛րք. այնքա՜ն վաղ է ձեր լռությունը: Երբ հեռանում եք հաց վաստակելու, դիմանում ենք մի կերպ։ Բայց երբ հեռանում եք անդարձ, ի՞նչ ասեմ արդեն: Երբ մահանում են ընկերները, ժամանակը հիշողություն է դառնում: Տխրություն, թախիծ, մեղմասահ հիշողություններ՝ միասին կերտած հրաշք, պայծառ օրերի: Անհույս երազանք, որ կանգնի ժամանակը և մնանք այն տարիքին, երբ օրերն անվերջ էին, իսկ երազները՝ առանց հոշոտվելու: Երբ հեռանում են կամ մահանում ընկերները, ամայանում են բանուկ փողոցները, և մեղմ քամին է միայն սվսվում, թույլ օրորում հին քաղաքի §Կինո Երևանի¦ ծառաշատ այգու տխրամած ծառերի երկինք սլացող կատարները: Մարում են տղաների խրոխտ ձայները, որ խոսեցնում էին անմատչելի ու ամաչկոտ հայ գեղուհիներին անգամ… հիմա տղաներն այնքա՜ն են հեռացել, ծերացել, հոգնել, որ կարոտով են հիշում Սովետի ստվերներն անգամ։ Հոգնել են անգամ նրանց ծանոթ, թաղեցի, բարեկամ ու թասիբով տղերքը, որ գալիս էին հաշիվ պարզելու, հարցեր լուծելու ու պաշտպանելու նամուսով, տնական մեր աղջիկներին: Այնքան չեմ սիրում այս լռությունը, տղե՛րք: Մարել է քայլքը երբեմնի աշխույժ փողոցներում և հին ընկերներն այլևս չեն այցելում մեզ: Չեն հավաքվում «Վզվզնյակ» սրճարանումում, որ ասենք, թե նրանք այնտեղի՞ց են տուն ստանալու այն հին, կոմունիստական ժամանակներում: Հիշու՞մ եք, ինչ երկար նամակներ էինք գրում բանակից, տնից, սիրո անկեղծ, ռոմանտիկ ու գիժ գրություններ փոխանցում աղջիկներին և ապրում այգիներում ու գրադարաններում, §մի կտոր հաց ուտում¦ հին ճաշարաններում։ Իսկ հիմա երազում ենք մի կարճ LIKE ֆեյսբուքում և նույնիսկ Одно – ում: Սակայն, ավաղ, այսօր դա էլ չենք տեսնում: Բայց հիմա, տղե՛րք, աշխարհն այնքան է ցրվել ու այնքան փոքրացել, որ այսպես ենք շփվում` LIKE –ով ու SHARE-ով: Իսկ հիմա դուք ամենուր եք, ու ձեր հանգստությունն այնքա՜ն է նյարդայնացնում, որ ստիպված ենք լինում ամեն ժամանակ հարցնել՝ որտե՞ղ եք տղե՛րք. ինչու՞ կանգնեցրիք ժամանակը հին, որ չխոսենք, չվիճենք, սիրո, գրականության ու կյանքի մասին, գիշերներ լուսացնենք, երաժշտություն լսենք: Իսկ հիմա, տղե՛րք, արդեն երազում ենք վերականգնել այդ զրույցների, հրաշալի պահերի պատառիկներն անգամ, երազները մեր հոշոտված: Հիմա մենք անում ենք ամեն բան, որ կյանքի կոչենք հինը, մեր օրերի երգը, սակայն ուշ է, ավաղ: Թարմացնում ենք հիշողությունը և քայլում այն բոլոր վայրերով, որտեղով քայլել ենք բոլորս միասին: Ամենու՛ր, ամենու՛ր մենք ձեզ ենք որոնում: Քայլում ենք նորի մեջ ու հինը որոնում: Հիանում հին քաղաքի նոր խորհուրդներով և փորձում հասկանալ, թե որտեղ ենք մենք և որտեղ եք դուք. սակայն չե՛նք գտնում… Երբ հեռանում են կամ մահանում ընկերները, արդեն միայնակ ենք ապրում, միայնակ երազում, միայնակ ծերանում: Ու ցավոտ հասկացանում, որ մարդիկ մահանում են, մնում նույն տարիքին, իսկ մենք մեծանում ենք. ինչ անհեթեթ է, չէ՞, տղերք, որ այսքա՜ն առաջ ենք անցել ձեզանից: Բայց ձեր կանգը մեր կանգն է, ավա՜ղ: Չէ՞ որ տխուր է՝ առանց ձեզ չափչփել քաղաքը ծայրից ծայրը, հիանալ Տանձուտ ու Խնձորուտ գետերի հանդարտասահ ընթացքով։ Տխրությամբ նայել՝ ինչպես են մարել քայլքն ու շենքերի բակերում թղթախաղի սեղանները և նույնիսկ շախմատի խաղաղ, սակայն մարտաշունչ պայքարն ու համերաշխության հավաքները բիսետկայի մեջ: Չեք գալու այլևս տղե՛րք և զիլ բախելու մեր դռները բաց, որպեսզի կիսվենք վերջին նորություններով և վիճենք կապտաչյա գեղեցկուհիների համար, ովքեր բոլորիս էին հույս պարգևում և բոլորիս համար ժպտալով քաղցրանում մեր հոգիներում, որպեսզի նույն խորամանկ ու հմայիչ ժպիտով խաբեն ու լքե՜ն բոլորիս: Այնքա՜ն լավ էր միասին խաբվելը, տղերք ու այնքա՜ն գեղեցիկ էին աղջիկները հպարտ: Երբ հեռանում են ու մահանում ընկերները, մենք այլևս չենք քայլում հին, փոքրիկ քաղաքի հրաշալի փողոցներով և հաճոյախոսություններ չենք անում կանաչի մեջ կորած այգում հմայիչ նազանքով ճեմող, մեծ ու փոքր եղբայրներից հազիվհազ մազապուրծ և այգիներում սեր ու ամպ որոնող աղջիկներին: Խիմզավոդի, §Կինո Երևանի¦ ու §Երկաթուղայինների¦ այգիներում…Տղերք, հիշու՞մ եք այդ բոլոր՝ այնքա՜ն գեղեցիկ աղջիկներին: Երբ մահանում են ընկերները, դատարկվում են ծանոթ բակերը: Չեն աղմկում նարդու խաղատախտակներն ու գետնի վրա չխկչխկոցով չեն գլորվում կոճին, ընկույզներն ու քարերը, և շրխկոցով սեղանին չեն շպրտվում խաղաթղթերի կապուկները թաղի երեխաների փայլփլուն, հիացած աչուկների ներքո: Այնքան լավ եմ հասկանում ձեր լռությունը, տղերք… անսահման նուրբ ու խոր լռությունը, որ տարածվում է երակներով ու լցնում հիշողության ցավոտ ավիշները: Եկեք միշտ քայլենք ձեր մասին հիշողություներով ջերմացած փողոցներով ու նրբանցքներով, հասնենք փոքրիկ քաղաքի սրտում հառնած ու երկնքին ժպտացող լճերի օղակներին: Տաքսիներից բարձրանանք Դիմաց թաղամասն ու Բազումը: Հետո թափով իջնել խիմզավոդ: Անցնենք Երրորդ մասի ու Ցալկուտի փոշոտ փողոցներով… Երբ հեռանում են ու մահանում ընկերները, լռում են նույնիսկ փոքրիկ քաղաքի բամբասանքները: Հինը դառնում է անցյալի խորհուրդ ցավոտ հիշողության մեր խորխորատներում, որ սնվի նորով ու սիրով լցնի հոգնատանջ սրտերը, բոցավառելու մեր՝ արդեն մահացող երազները: Լսու՞մ եք, տղե՛րք. այնքան վաղ է ձեր լռությունը:

Share Button

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *