Գրեթե հորինված պոեմ
Ես տեսնում եմ քեզ՝ քո ճստիկ կապույտ ձեռքերով
ցայտաղբյուրից խմելուց,
Չէ, քո ձեռքերը ճստիկ չեն
դրանք փոքր են, և ցայտաղբյուրը Ֆրանսիայում է,
որտեղ դու գրեցիր ինձ վերջին նամակդ
և ես պատասխանեցի ու չլսեցի այլեւս քո մասին։
Դու գրում էիր խելագար պոեմներ
ՀՐԵՇՏԱԿՆԵՐԻ ԵՒ ԱՍՏԾՈ մասին
ամբողջովին գլխատառերով, և դու
ճանաչում էիր հայտնի արվեստագետների,
և նրանցից շատերը քո սիրեկաններն էին, և ես պատասխանեցի, խնդիր չկա,
Գնա՛, մտիր նրանց կյանք, ես չեմ խանդում,
Որովհետեւ մենք երբեք չենք հանդիպել:
Մի անգամ, Նոր Օռլեանում, մեր միջեւ կես թաղամաս էր,
բայց երբեք չհանդիպեցինք,
չդիպանք միմյանց։ Ուստի դու գնացիր հայտնիների հետ և գրեցիր
հայտնիության մասին։ Եվ, իհարկե, դու իմացար,
որ հայտնիներին անհանգստացնում է միայն
իրենց փառքը. ոչ թե գեղեցիկ պարմանուհին՝ նրանց հետ
անկողնում, որ տալիս է նրանց ԴԱ, հետո արթնանում առավոտյան,
որ գրի գլխատառ պոեմներ ՀՐԵՇՏԱԿՆԵՐԻ ԵՎ ԱՍՏԾՈ մասին։
Մենք գիտենք, որ աստված մեռած է, նրանք ասել են մեզ,
բայց քեզ լսելով՝ ես վստահ չէի։ Գուցե
խնդիրը գլխատառերի մեջ է։ Դու լավագույն
կին պոետներից էիր, և ես ասում էի բոլոր հրատարակիչներին,
խմբագրերին. «Տպե՛ք նրան, տպե՛ք, նա խելագար է, բայց՝ կախարդական։
Նրա հրի մեջ սուտ չկա»։ Ես սիրում էի քեզ
ինչես տղամարդը սիրում է կնոջ, ում երբեք չի դիպչում, միայն գրում է,
պահում է նրա փոքրիկ նկարը։ Ես քեզ ավելի շատ կսիրեի,
եթե նստեի փոքր սենյակում, պտտելով ծխախոտի գլանակը
և լսեի, քո միզելը զուգարանում,
բայց դա չեղավ։ Քո նամակներն ավելի տխուր դարձան։
Քո սիրեկանները դավաճանեցին քեզ։ Փոքրիկ, ես պատասխանեցի քեզ,
բոլոր սիրեկաններն են դավաճան։ Ես չօգնեցի։ Դու ասացիր, որ
լացելու համար նստարան ունես, այն կամուրջի մոտ էր
և կամուրջը գետի վրա էր, ու դու ամեն գիշեր նստում էիր
լացելու նստարանին՝ լացելով քեզ ցավ պատճառած
ու մոռացած սիրեկաններիդ համար։ Ընկերս գրեց ինձ քո ինքնասպանության մասին,
դեպքից 3-4 ամիս հետո։ Եթե հանդիպեի քեզ, հավանաբար
անարդար կլինեի քո հանդեպ կամ դու՝ իմ։
Սրանից լավ չէր կարող լինել։
Ծիծաղող սիրտը
Քո կյանքը քո կյանքն է։
Թույլ մի տուր նրան
փտել մթության մեջ։
Զգո՛ն եղիր։
Ելքեր կան։
Ինչ-որ տեղ լույս կա։
Այն կարող է շատ չլինել, բայց
այն կոտրում է
մթությունը։
Զգո՛ն եղիր։
Աստվածները քեզ հնարավորություններ կտան։
Ճանաչի՛ր դրանք, օգտվի՛ր դրանցից։
Դու չես կարող հաղթել մահին, բայց
կարող ես հաղթել նրան
կյանքում,
երբեմն։
Եվ ինչքան հաճախ
սովորես անել դա,
այդքան շատ լույս
կլինի։
Քո կայնքը քոնն է։
Հասկացի՛ր, քանի ունես դա։
Դու հրաշալի ես
աստվածները սպասում են,
որ հիանան
քեզնով։
Իսկ հիմա՞
Բառերը եկան ու գնացին,
ես հիվանդ նստած եմ։
Հեռախոսը զանգում է, կատուները քնած են,
Լինդան մաքրում է։
Ես սպասում եմ ապրելուն,
սպասում եմ մեռնելուն։
Կուզեի ինչ-որ քաջությամբ զնգայի,
գարշելի է ամեն ինչ,
բայց դրսի ծառը չգիտի,
ես նայում էի ինչպես էր այն կամաց օրորվում՝
ուշ կեսօրի արևի տակ։
Ասելու ոչինչ չկա,
զուտ սպասել։
Ամենքը առերեսվում է սրան միայնակ։
Ա՜խ, մի անգամ ես երիտասարդ էի
ա՜խ, մի անգամ ես անհավատալի երիտասարդ էի։
Խշխշոց
Չափազանց շատ
չափազանց քիչ
չափազանց գեր
չափազանց նիհար
կամ ոչ ոք։
Ծիծաղ կամ
արցունքներ
ատողներ
սիրողներ
ամրակի հետնամասի դեմքով անծանոթներ,
բանակները վազում են
արյունոտ փողոցներով՝
թափահարելով գինու շշերը,
խոցելով ու կուսազրկելով բոլորին։
Կամ ծեր մարդ, Մ․ Մոնրոյի
լուսանկարի հետ՝ էժան սենյակում։
Այս աշխարհում միայնություն կա,
և այնքան մեծ, որ այն կարող ես տեսնել
ժամացույցի սլաքների դանդաղ շարժման մեջ։
Մարդիկ հոգնել են
ինչպես սիրուց, այնպես էլ սիրո պակասից։
Մարդիկ ուղղակի բարի չեն իրար հանդեպ
ոչ մեկը։
Հարուստները լավ չեն
վերաբերվում հարուստներին,
աղքատները՝ աղքատներին։
Մենք վախեցած ենք։
Մեր կրթական համակարգը սովորեցնում է մեզ,
որ բոլորս կարող ենք լինել
գրողի տարած հաղթողներ։
Այն մեզ չի սովորեցնում
կոյուղիների
կամ ինքնասպանությունների մասին։
Կամ անձի միայնության
սարսափելի ցավի մասին
լուռ
անխոս
բույսերը ջրող։
Մարդիկ բարի չեն միմյանց հանդեպ։
Մարդիկ բարի չեն միմյանց հանդեպ։
Մարդիկ բարի չեն միմյանց հանդեպ։
Կարծում եմ՝ երբեք էլ չեն լինի։
Ես չեմ խնդրում նրանց լինել։
Բայց, երբեմն, մտածում եմ այդ մասին։
Հուլունքաշարը կճոճվի
երկինքը կամպի
և մարդասպանը կգլխատի երեխային,
ինչպես կծում է պաղպաղակը։
Չափազանց շատ
չափազանց քիչ
չափազանց գեր
չափազանց նիհար
կամ ոչ ոք
սիրողներից շատ՝ ատողներ։
Մարդիկ բարի չեն միմյանց հանդեպ։
Եթե նրանք լինեին բարի,
Մեր մահերն այսքան տխուր չէին լինի։
Մինչ այդ, ես նայում եմ
երիտասարդ աղջիկների
ցողուններին
երջանկության ծաղիկներ։
Պետք է ելք լինի։
Հաստատ պիտի ելք լինի, որին
դեռ չենք դիմել։
Ո՞վ է այս ուղեղը դրել իմ գլխում։
Այն լացում է
այն պահանջում է
այն ասում է, որ հնարավորություն կա
այն չի ասում
«ոչ»։
Կարապը
Կարապներն էլ են գարնանը մահանում,
և լողում է այնտեղ՝
մահացած կիրակի օրը
կողքի ընկած՝
ենթարկվելով հոսանքի պտույտին,
իսկ ես մտա ռոտոնդա
և իմ գլխավերևում՝
կառքերով աստվածներ,
շներ, կանայք`
շրջան բռնած,
և մահը
մկան նման
վազեց կոկորդովս,
և ես լսեցի ինչպես են մարդիկ գալիս
իրենց պիկնիկի պայուսակներով
և ծիծաղով,
և ես մեղավոր զգացի
կարապի համար,
կարծես մահը
ամոթալի մի բան էր,
իսկ ես հեռացա՝
հիմարի նման
և թոողեցի նրանց
իմ չքնաղ կարապը։
Պոեմը քաղաք է
Պոեմը քաղաք է՝ լի փողոցներով և կոյուղիներով,
լի սրբերով, հերոսներով, մուրացկաններով, խելագարներով,
լի ճղճիմությամբ և խմիչքով,
լի անձրևով ու ամպրոպով և երբեմն
երաշտով, պոեմը՝ ժամացույցին «ինչո՞ւ» հարցնող քաղաք է,
պոեմը այրվող քաղաքն է
պոեմը քաղաքն է զենքերի տակ
նրա վարսավիրանոցները լցված են ցինիկ հարբեցողներով,
պոեմը քաղաք է, որտեղ Աստված մերկ ձիավարում է
փողոցներով՝ ինչպես Լեդի Գոդիվան,
որտեղ շները հաչում են գիշերը և հետապնդում են
դրոշը. պոեմը պոետների քաղաք է,
մեծամասնությունը միանման՝
և՛ նախանձ և՛ հիշաչար․․․
պոեմը այս քաղաքն է հիմա՝
ոչ մի տեղից 50 մղոն հեռու,
առավոտյան 9։09,
լիկյորի և ծխախոտի համը,
ոչ մի ոստիկանություն, ոչ մի զբոսնող սիրահարներ,
այս պոեմը այս քաղաքը փակում է իր դռները,
բարիկադավորված, համարյա դատարկ,
առանց արցունքների ողբալի, առանց խղճի ծերացող,
ապառաժները,
նարդոսի բոցի նմանվող օվկիանոս,
մեծությունից զուրկ լուսին,
կոտրված պատուհաններից լսվող ցածր երաժշտություն․․․
պոեմը քաղաք է, պոեմն ազգ է,
պոեմն աշխարհն է․․․
և հիմա ես թողնում եմ սա ապակու տակ
խենթ խմբագրի ուսումնասիրության համար,
իսկ գիշերն այլ տեղում է,
իսկ սփրթնած մոխրագույն կանայք հերթ են կանգնած,
շունը հետևում է շանը մինչև գետաբերան,
շեփորները կախաղան են կանչում,
երբ փոքր տղամարդիկ ճամարտակում են բաներից,
որոնք չեն կարող անել։
Ամբոխի հանճարը
Բավական դավաճանություն, ատելություն,
բռնություն,
անեթեթություն կա հասարակ մարդու մեջ,
որպեսզի ապահովի ցանկացած օր ցանկացած բանակի։
Եվ սպանությունից լավագույնները նրանք են,
Ովքեր քարոզում են դրա դեմ։
Եվ ատելությունից ամենալավերը նրանք են,
Ովքեր քարոզում են ՍԵՐ։
ԵՎ ԼԱՎԱԳՈՒՅՆ ՊԱՏԵՐԱԶՄՈՂՆԵՐԸ,
ՎԵՐՋԱՊԵՍ, ՆՐԱՆՔ ԵՆ, ՈՎՔԵՐ
ՔԱՐՈԶՈՒՄ ԵՆ
ԽԱՂԱՂՈՒԹՅՈՒՆ։
Նրանք, ովքեր Աստված են քարոզում,
Աստծո ԿԱՐԻՔՆ ՈՒՆԵՆ,
Նրանք, ովքեր խաղաղություն են քարոզում,
Չունեն խաղաղություն,
ՍԵՐ ՔԱՐՈԶՈՂՆԵՐԸ,
ՉՈՒՆԵՆ ՍԵՐ։
ԶԳՈՒՇԱՑԻ՛Ր ՔԱՐՈԶՈՂՆԵՐԻՑ։
Զգուշացի՛ր գիտակիցներից։
Զգուշացի՛ր նրանցից,
Ովքեր ՄԻՇՏ
ԳՐՔԵՐ ԵՆ
ԿԱՐԴՈՒՄ։
Զգուշացի՛ր նրանցից, ովքեր կա՛մ ատում են
աղքատությունը, կա՛մ հպարտ են դրանով։
զգուշացի՛ր գովել շտապողներից,
քանզի նրանք պատասխան գովասանքի կարիք ունեն,
զգուշացի՛ր արագ քննադատողներից,
նրանք վախենում են սեփական
անտեղյակությունից
զգուշացի՛ր նրանցից, ովքեր մշտական
ամբոխներ են փնտրում, նրանք ոչինչ են
միայնակ
զգուշացի՛ր միջակ տղամարդուց,
միջակ կնոջից,
ԶԳՈՒՇԱՑԻ՛Ր նրանց սիրուց
նրանց սերը հասարակ է, ձգտում է
միջակության,
բայց նրանց ատելության մեջ հանճար կա,
նրանց ատելության մեջ բավական
հանճար կա, որ կսպանի քեզ, կսպանի
յուրաքանչյուրին։
Միայնույթյուն չցանկանալով,
միայնությունը չհասկանալով՝
նրանք կփորձեն ոչնչացնել
այն ամենն,
ինչ տարբերվում է
նրանց անձից,
արվեստ ստեղծելու
ի վիճակի չլինելով՝
նրանք չեն հասկանա արվեստը՝
որպես ստեղծող,
նրանք իրենց անհաջողությունը կհամարեն
միայն աշխարհի
անհաջողությունը
ամբողջովին սիրելու ի վիճակի չլինելով՝
նրանք ԿՀԱՎԱՏԱՆ, որ քո սերը կիսատ է,
ԵՎ ՀԵՏՈ ԿԱՏԵՆ
ՔԵԶ
Եվ նրանց ատելությունը կատարյալ կլինի,
ինչպես փայլող ադամանդը,
ինչպես դանակը,
ինչպես սարը,
ԻՆՉՊԵՍ ՎԱԳՐԸ,
Ինչպես գինազոխը ՝
Նրանց լավագույն
ԱՐՎԵՍՏԸ։
Թարգմանությունը անգլերենից՝ Էվելինա Դամիանի
