Լուսինե Աղաջանյան | Պատճառավոր հետևանքներ

1.
Մեկը դև է քշում,
Որովհետև մի դևավոր կա, որ հավատում է նրան…
Մի տեղ շոգ է անում,
Որովհետև մի թևավոր կա, որ ձգվում է այնտեղ…
Մեկը գիրք է գրում,
Քանզի գոնե մեկ ընթերցող ունի,
Մյուսն էլ ծառ է տնկում,
Որովհետև մեկը կլինի, որ բերքը քաղի…
Իսկ եթե չլինեն դևերը, այդ դև քշողը կստեղծի նրանց, որ քշի…
Եթե չլինեն թռչունները, ոտավորները կթևավորվեն,
որ հասնեն արևին…
Եթե չլինեն գրքերը, ընթերցողները կստեղծեն դրանք, որ կարդան.
Եթե չլինեն ծառերը…
Այ, իսկ եթե ծառերը չլինեն՝
Գրքերը չեն լինի,
Մրգերը չեն լինի,
թռչուններն իջնելու տեղ չեն ունենա,
Ու միայն դևերն են, որ շատ կլինեն.
Եվ այս անգամ բոլորը նրանց քշելու ձևը կիմանան,
Բայց այլևս քշելու տրամադրություն չի լինի…

***
Նա թափառել է սիրում
Սկզբում տիեզերքում է,
Հետո հույզից-հույզ
Հետո մտքից միտք,
Հետո ծառից-ծառ
Հետո դառնում է գիրք,
Բայց միևնույն է, նա
Հավատարիմ է մնում իր թափառական էությանը:
Ծնվելուց հետո էլ հածում է գրկից-գիրկ,
Ձեռքից-ձեռք,
Ծոցից-ծոց,
Սեղանից-սեղան,
Լցվում, որ մշտական բնակություն հաստատի
Հոգիներում, մտքերում,
Բայց միևնույն է այստեղ էլ տիտիկ չի տալիս ու թրև է գալիս
Փախչելով բերանից-բերան,
Պատկերացումից-պատկերացում,
Երազից-երազ
Երազանքից-երազանք
Այդպես թափա՜ռ-թափա՜ռ…
Իսկ ձմռանը բառերի թերթիկները դողում են.
Եթե վառարանին մոտ է,
Նա թրթռում է ջերմիկ:
Իսկ թե վառարան չկա,
Միայնակ մեկի արտաշնչանքից
Սառում, կախվում է ջրհորդաններից,
Կամ նախշվում լուսամուտներին,
Պայմանով, որ միայնակը սիրահարված լինի:
…Գրքերը պահպանվում են մարդկանց
Գլխի մեջ ու սրտերում,
Ու ավարտվում ընթերցողի հետ,
Հետո կրկին սնում հողն ու
Մի շրջհոսելի հավերժախոստումով
Նոր, ուսյալ շիվերի պատճառ դառնում,
Որոնց վերնագիրը երկինքն է…

Սեպտեմբեր 2023թ.

***
Եթե «Երգ երգոցը» շարունակել լիներ,
Թող սիրուհին այսպես պատասխաներ սիրեցյալին.
Ես բացվող կամուրջ եմ քո առաջ, սիրելիս,
ում ծնկներն ես գրկում ամեն ճերմակ գիշեր,
և դառնում գետ՝ ոգևորված ու փոթորկուն…

Երբ ինձ նայես, ես կշփոթվեմ,
քանզի գիշերը սպիտակ է,
իսկ կամուրջը կիսվում է մինչև այնքան,
որ նավը կարողանա հանդիսավոր
ու բարձրաձայն անցնել:
Հետո կամրջե ծնկները փափուկ պառկում են գետին,
կարծես ընդարմացած լոտոսը ջրի վրա…

Ես կամուրջ եմ իմ ու քո երգի միջև,
Հնչյուններով երգվող կամուրջ.
մի մասով մաժոր, մյուս մասով մինոր լադի մեջ,
իսկ, երբ բացվում եմ սպիտակ գիշերներին,
ձայնս կորսվում է ջրախշշոցի ա՜հ նոտայով…

Ես ամեն մի սպիտակ գիշերվան հաջորդող առավոտ
Արթնանում եմ և ուզում եմ հասկանալ՝
Դու պատճա՞ռն ես իմ կամրջե գոյության,
Թե՞ ես հետևանքն եմ քո նավարկել սիրելու…

***
Երկուշաբթի…
Միամտություն է այսօր սիրելը,
Երբ այսօրը վաղը դառնում է երեկ,
Երբ կա բաժանում,
Կան տարբերություններ,
Հեռավորություն,
Միակողմանիություն,
Արյան կարգ ու
Էմոցիոնալ հասունություն:
Ու առհասարակ, անհեթեթություն է սիրելը,
Երբ էլ միամիտ չես,
Քեզ ինչ-որ մեկը երեկ
Միամտազրկել է, հավատդ ճեղքելով,
Սակայն դու շարունակում ես արնահոսել
Ամեն երեկ դարձող այսօր…
28.11.23թ.

***
Նկատո՞ւմ եք, լքված կինը բոլոր կանանցից տարբեր է,
Նա աշխարհի մեղեդուն չափ է տալիս գլխով
գլուխը միշտ բարձր է պահում,
Բայց հայացքը գետնին է…
Նա սկզբում համոզվող է լինում,
Իսկ հետո դառնում հեշտ համոզող՝
Ինքն իրեն,
Թե ես առաջինը հեռացա,
Թե կգա էլի ու ես չեմ ընդունի,
Թե չէի սիրում ու
Էդպիսի լիքը թեական բաներ…
Նա միշտ պատճառավոր է հետևանքով՝
Գնում է անարժան մեկի հետ սրճարան,
Արցունքը չորացնում՝ հռհռում,
Իրեն լքողին ի տես, թե ես շատերի երազանքն եմ:
Ու ի՞նչ…
Ո՞ւր կորավ սերը,
Որը քանի՜ շաբաթական պատճառավոր էր պահել նրան,
Պահել էր անկշռելիության չափումների մեջ, ուր
ծաղիկները չէին չորանում
երբ մոռանում էիր ջրել…