ՌԱԴՅԱՐԴ ՔԻՓԼԻՆԳ | Եթե

Ռայդեր Քիփլինգ

ԵԹԵ

Թե չկորցնես գլուխը քո գլխակորույս
մարդկանց մեջ,
Երբ որ շուրջդ խուճապահար՝ մեղք են բարդում քեզ վրա,
Կհավատաս թե ինքդ քեզ, երբ կասկածում են անվերջ,
Եվ անսալով կասկածներին` թե կգործես անվարան,
Թե կարող ես հար սպասել, բայց չհոգնել, չփլվել,
Կամ զրպարտված լինելով միշտ՝ չզրպարտել երբևէ,
Ատելության թիրախ դարձած՝ ատելության չտրվել
Եվ ցույց չտալ, թե լավն ես շատ կամ իմաստուն ես եղել.

Թե երազես՝ չթողնելով երազդ քեզ դառնա տեր,
Թե մտածես, բայց խոկալը քեզ չդարձնես նպատակ,
Թե Հաղթությունն ու Օրհասը դիմավորես անտարբեր
Եվ ընդունես անկիրք սրտով՝ համարելով լոկ խաբկանք,
Համբերատար թե դիմանաս, երբ քո խոսքը ճշմարիտ
Խարդախները նենգափոխեն՝ հիմարներին խաբելով,
Կյանքիդ գնով ստեղծածից՝ չմնա քարը քարին,
Հին գործիքով, սակայն, կերտես՝ ջանք ու քրտինք թափելով.

Թե կարող ես շահածը քո մեն մի շեղջի վերածել
Եվ համարձակ մի շարժումով ողջը տանուլ տալ անդարձ,
Եվ նորից նոր վերսկսել, բայց շշուկով իսկ չասել
ՈՒ չհիշել ոչ մի անգամ կորուստները քո անցած,
Թե կարող ես գերլարումով սրտի՛դ, նյարդի՛դ, մկանի՛դ
Շարունակել ապրել նորից, երբ ապրելու ուժ չկա,
Եվ անվարան քայլել առաջ, երբ քո ներսում այդ ժամին
Չկա ոչինչ, բացի Կամքից, որ հորդորում է «Տոկա՛».

Թե կխոսես ամբոխի հետ, բայց միշտ մաքուր կլինես,
Արքաների հետ քայլելով՝ միշտ կմնաս պարզ ու բաց,
Թե բարեկամ կամ թշնամի չեն վնասի երբեք քեզ,
Թե կնստեն քեզ հետ հաշվի, բայց չեն պաշտի չափազանց,
Թե րոպեի վազքն անողոք սանձես ջանքով աներկբա՝
Դարձնելով այն վաթսուն գերխիտ, իմաստալից ակնթարթ,
Քո՛նն է այնժամ Հողագունդն այս ու նրանում ամեն բան,
Եվ ավելին՝ այնժամ արդեն դու կլինես, որդի՛ս, ՄԱՐԴ։

 

ՍՏՐՈՒԿԸ , ՈՐԸ ԴԱՌՆՈՒՄ Է ԱՐՔԱ
Երեք բան է միշտ երկիրը ցնցում,
և չորս բանի էլ մենք չենք դիմանա,_
Այսպես է գրել իմաստուն գրքում
Սողոմոնն ինքը, և թող իմանա
Մեզնից ամեն մեկն այդ մասին ընդմիշտ
և ամեն մեկս թող հավետ հիշի,
Որ չորս նզովքից ամենից վատթարն
ստրուկն է՝ նստած գահին ուրիշի:

Անբարո կինն է թե ամուսնանում,
զավակ է ծնում՝ մեղքն է մոռացվում:
Անմիտն ուտում է և քուն է մտնում,
իսկ երբ քնած է, ձայնը չի լսվում:
Թե աղախինն է դառնում տիրուհի,
նրանից հեռու դու մնա կյանքում:
Փրկություն չկա, սակայն, ստրուկից,
որը մեր գլխին արքա է կարգվում:

Հիմար է՝ գործում կառուցողական
և կործանիչ է ամեն կառույցի:
Չի լսում ձայնը բանականության.
իր գոռգոռոցն է վերջը զրույցի:
Իշխում է միայն իշխելու համար,
ուժով է ճնշում ոգին իմաստուն
Եվ իմաստուն է հռչակում նրան,
ով որ քծնում է՝ ՛՛Միակ ճիշտն ես դու՛՛:

Ստրուկ է եղել, ուրեմն՝ սովոր,
որ դժբախտության պահին սոսկալի
Իր գործած ամեն արարքի համար
իր տերն է միայն պատասխան տալիս:
ՈՒ երբ որ արդեն երկիրն ամենայն
դժոխք է դարձնում վարքով տմարդի,
Մեղավորի է որոնում միայն,
որ նրա վրա մեղքերը բարդի:

Միշտ այնպես հեշտ է խոստումներ տալիս,
բայց խոսքն է շուտով նա տալիս քամուն:
Ահ կա իր սրտում՝ թե՛ բարեկամից,
թե՛ մերձավորից, ինչպես թշնամուց:
Համառ է ու բիրտ, երբ որ հարկ չկա,
թույլ է, երբ հարկ է լինել աննկուն:
Ստրուկը, որը դառնում է արքա,
հոգով ստրուկ է դարձյալ իր կյանքում:
Անգլերենից թարգմանեց  Խորեն Գասպարյանը

Share Button

2 Կարծիք

  • Գրանիշ says:

    ԵԹԵ…

    Եթե կարողանաս գլուխդ պահել, երբ շուրջդ ամենքը
    Կորցնում են իրենցը և մեղավորը քեզ են համարում,
    Եթե կարողանաս վստահել ինքդ քեզ, երբ բոլորը կասկածում են քեզ,
    Բայց հաշվի առնել նրանց կասկածանքը նույնպես,
    Եթե կարողանաս սպասել և չհոգնել սպասելուց,
    Կամ էլ խաբված լինելով՝ խաբեությունը արհեստդ չկարգել,
    Կամ էլ սիրված չլինելով՝ հագուրդ չտալ ատելությանը,
    Եվ, այդուհանդերձ, չափազանց լավի կեցվածք չընդունել
    Եվ ոչ էլ խոսել չափազանց իմաստուն։

    Եթե կարողանաս երազել և երազանքներիդ ստրուկը չլինել,
    Եթե կարողանաս մտածել և խոհերդ չլինեն ինքնանպատակ,
    Եթե կարողանաս դիմակայել հաջողության ցնծությանն ու աղետին,
    Եվ նույն կերպ վերաբերվել այդ երկու չսպասված ինքնակոչներին,
    Եթե կարողանաս անվրդով լսել քո իսկ ասած ճշմարիտ խոսքը,
    Որն աղավաղել է խարդախ սրիկան՝ հիմարներին իր որոգայթը գցելու համար,
    Կամ նույն կերպ տեսնես, որ քանդված է այն ամենը, որոնց նվիրել ես քո կյանքը,
    Եվ կռանաս ու մաշված գործիքներով նորից դրանք վեր խոյացնես։
    ….
    Եթե կարողանաս բոլոր շահումներդ կուտակել ու վտանգել ամենը՝
    Միայն մի անգամ վիճակ գցելով,
    Եվ կորցնել ու սկսել ամեն ինչ նորից
    Եվ երբեք ծպտուն չհանել կորստիդ համար,
    Եթե կարողանաս ստիպել քո սրտին, նյարդերին ու ջլերին
    Երկար ծառայել քո նպատակներին, մինչև իսկ եթե դրանք արդեն սպառվել են,
    Եվ դեռ համառես, երբ ոչինչ այլևս չկա քո մեջ, բացի քո կամքից, որն ասում է.
    «Շարունակի՛ր»։
    ….
    Եթե կարողանաս զրուցել ամբոխների հետ՝ պահպանելով
    Ողջախոհության քո արժանիքը,
    Եվ նաև չկորցնել սովորական ոճը, երբ թագավորների հետ ես քայլ գցում,
    Եթե ոչ թշնամիներդ և ոչ էլ ընկերներդ չկարողանան քեզ կոտրել,
    Եթե հաշվի նստեն բոլորը քեզ հետ, ու ոչ ոք քեզ իր տերը չհամարի,
    Եթե կարողանաս վաթսուն արժանի վայրկյաններով լցնել
    Անգթորեն առաջ շարժվող ու անցնող քո կյանքի ամեն մի րոպեն,
    Քոնն է աշխարհը և այն ամենը, ինչ կա մեջ,
    Եվ դեռ ավելին՝ այդժամ ես դու մարդ, որդի՛ս։

    Թարգմ. Յուրա Գանջալյան

  • Սեյրան Մալխասյան Seyran Malkhasyan says:

    Խորեն Գասպարյանի կողմիցՔիփլինգի և գործերի թարգմանության մասին.

    ” Շնորհավորում եմ Խորեն ջան: Քիփլինգը երևի այսօրվա համար է գրել, հիանալի է, այժմեական և դիպուկ: Հրաշալի ու ամեն մեկին հասու ես թարգմանել:” Տա Աստված, որ հասկանան:

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *