Լուսանկարը՝ Լիլիան Գալստյանի
ԿԵՍՕՐՎԱ ՍԵՂՄԱԳԻՐԸ
Հիշողության մեջ եմ:
Տուն է:
Պատերն – անթափանցիկ,
գույնը – անձրև,
պատուհանները – ներս:
Նույնն է, թե քեզ հանձնես
գյուղամիջի առվի ընթացքին,
որ չի տանում
ոչ մի տեղ,
բայց հեղուկ դրախտ է,
մանավանդ
ջրխմոցի իջած
գոմեշների չփչփոցի հետ,
ամռան միջօրեին,
թթենու ծանր կեղծամի տակ,
շոգած տանիքներից հեռու –
մի տեսակ կյանք-չկյանք՝
վերևի շուռտիպ ներքևներում,
ուր կանք՝
անշարժո՛ւմ, անշարժո՛ւմ, անշարժո՛ւմ –
կատարյալ-զմռսված վերջնական…
ՎԵՐՋՆԱԽԱՂ
Երբ ձմեռվա դառը մայրամուտի միջով
նայում ես ոչմիտեղ,
բառը եղյամերեն է հիշվում,
ու ոչ մի թեյ
չի արթնացնի մատներդ
գրելու թե գրկելու համար,
ամեն ինչ ավարտվել է,
ու չնայած էլի գարուն կգա,
ու կբացվի վարդը,
ու որևէ սիրեկան էլի կմնա իր յարին,
անշրջելի ցրտահարված տարին
չի հասնի ամառ,
մի տեղ ճանապարհին
կբռնի սիրտը,
ակամա
կնայի վեր,
աստղեր կտեսնի ցերեկվա երկնքում
ու անհավես
կնստի դեռ անհանգուցյալ քարին,
ու երևի մեռնի էլ էդտեղ
իրենից թաքուն՝
հետգրության աղոտ երազանքով…
ՏՈՀՄԱԾԱՌԻ ՏԱՐԲԵՐԱԿ
Խաղաղվի՛ր. ոչ ոք չի ուղեկցելու,
աջ ու ահյակից հույսդ դու ես,
քո ցեղում վաղահաս
(ըստ այդմ՝ վաղամեռ)
հունդ են տղամարդիկ,
կանայք՝ հեքիաթի հրավեր –
անհասցե ծրարներում,
ժամանակն՝ ահարկու արագ,
ճամփան՝ մեկտեղանոց,
ուր միայն ստվերդ,
միայն ստվերդ է քեզ հետ,-
մեկ թևավոր,
մեկ գետնահար ու մեղկ,
քեզնից առաջ թե հետ,
քեզնից հետո թե նախ,-
նայած երկնքի որ պատուհանից հեգնեց
շուտասելուկ ցեղիդ որ արևը…
ԵՎ ՕՐՆ ԱՆՆԿԱՏ ԾԵՐԱՆՈՒՄ Է
Սուրճը, սիգարետը, սեռը –
կոնստանտ են,
կարևոր չի սերը,
էական չի՝
որ ոտի զարթնեցիր,
աջ թե ձախ,
պարտադիր չի՝
վերը վեր է վարից,
թե հակառակը,
ինչպես միշտ՝
մի փախած տասներեքերորդ ամիս
անուն է ուզում անընդհատ
ու խնդրում՝ հայրություն ճանաչես,
մի թաքուն ճանապարհ անընդհատ
կանչում է,
մի գարուն անպատեհ կանաչել,
ճչում է ներսի խուտուտից,
մի փոքրիկ փոստատար խատուտիկ
վերջին նամակներն է ցրում,
և օրն աննկատ ծերանում է,
առանց փնթփնթոցի,
անպահանջկոտ
անտես,
ինչպես ծերանոցի անարևկող պատը:
Մնում է զուտ կոնստանտը՝ ծերանոցի պատի
ու գործազուրկ խատուտիկի պես
անտեր:
ՍԵՎ ԽՈՌՈՉ
Սադհարթհա Մունին՝ Սաքյա ցեղից,
նայում էր իր պորտին: Ձևի
բովանդակությունը սպասվում էր
լուսաբաց կամ ձայն,
բայց դեռ լռություն էր
ու պորտի հատակին՝
ամենամութ ժամը: Անցյալ
կյանքերից ոչ մեկը
չէր նշմարվում,
ժամանակի հարկերում
անջատված էր լույսը,
վերելակը, գազը,
հազար անգամ հազար տարվա հեռվում
զսպվող հազի պես փքվում էր
ընկերքն առեղծվածի՝
անցումը մազե կամրջով՝ կյանք արժե,
բայց կյանքը կամրջին է միայն,
ու միայն Աստված գիտի անշարժը
շարժելու գաղտնիքը,
այն էլ՝ Աստված գիտի՝ գիտի՞ Աստված,
որ կամրջից առաջ ու կամրջից հետո
անձևուձայն նույնն է,
ու երբ վերջանում է,
նայում է քեզ դեղին ու ձանձրանում,
ինչպես վերջությունից իր կամրջի՝
Սադհարթհա Մունին՝ Սաքյա ցեղից…
ՀԱՄԱՐՅԱ ԼՈՒՍԱԲԱՑԻՆ
Մեկնումեկը կգա,
օրինակ՝ գիշերը,
երևի աստղեր էլ բերի՝
շեկ, կապտավուն, արծաթ,
երևի զգույշ գլորի
լուսինը իր շեմով
ու ձեռները կրծքին՝
մնա սպասող հարցական,
մինչև ստվերները քնեն՝
հիշելով, երբ չստվեր էին,
հեռավոր մի կյանքում սկսվել էին
ու պիտի տևեին ան-մինչև,
բայց գիտե՞ս՝ վթար է պատահում,
դադարո՛ւմ,
Աստծո կատարակտ,
ու ճերմակ լողում է կապարած
ստվերը նախկին մարմնի,
ու գիշերն աստղակար կտավով
ողջ գիշեր ստվեր է պատանում,
որ լույսը բացվելու հետ քնի
ստվերներ մատուցող տապանում:
ԵՐԿՐՈՐԴ ԱՐԵՎԸ
Փակիր երկնքի պատուհանները:
Գոնե դու, մնացածը խուլ են,
իմ խարխուլ տանիքին
շրջում է արևը ձեր՝
փողոցի կին՝
հայացքը լիրբ ու անկոպ,
թշերը՝ դեղնամած,
ինքնամատույց մսերը՝ լերդ ,
բոլորդ,- հերթով ու անհերթ,-
իրենն եք,
բոլորդ – անիմաստ
սիրել եք
արևը –
ա՛յս,
անսե՛ռ,
անսե՛րմ՝
օրերի կրկնվող պտույտում
անսեր սիրել եք իր
դեղնությունը
իբրև ոսկի
ու ոսկին – իբրև մայր,
որ ճիվաղներ է վիժում,-
երբ հեռվի կաթնծիր մշուշում
լալիս ու աղոթում է կամաց
իսկապե՛ս Արևը
ձեզ համար…
ԿԵՂԾ ՆՇԱՆԱԲԱՆ
Տեղատարափ լույսի մասին մի հին երազ
յոթանասուն եսիմ որ անաշուն թվից
անքնության ճյուղին թևատարած
թպրտում է մեկ-մեկ ու չի հիշում՝
ինձ որ քնի մեջ է տեսել:
Թվիր
օրացույցի անքուն գիշերները բոլոր,
բոլոր գիշերները իրար նման
և իրարից տարբեր՝
ձվաձև, եռակող, կլոր,
ու գտիր այդ մեկը,
որ չի հիշում քեզ, բայց փորձում է,
իսկ դու պիտի՛ հիշես, որովհետև
բոլոր կածաններին խոր ձյուն է,
ու թաղվում ես առնվազն ծնկահար,
ու քեզնից առաջ ոչ մեկը
գոնե ոտնահետք չի բացել,
ու քեզնից հետո չեն բացի հաստատ,
այս մատնաչափիկ լուսանցքից բացի,
ուր մեկանգամյա երազներ կան դեռ –
կեղծ նշանաբան․․․
ԱԿԱՆԱՏԵՍԻ ՎԿԱՅՈՒԹՅԱՄԲ
Արևն ընկել է բլրակեսին։
Անտառն ասում է – չեմ հասկանում։
Անտառն անտառի մասի՞ն է,
թե նույն հարցաշարից ենք
ականատեսի։ Բլուրներն ի վեր
ո՞ւր է բարձրանում անտառը հետքով
արևակեսի, զուտ իմ աչքե՞րն են
շաղից թացանում, թե խաժ աչքերն էլ
ականատեսի։ Եվ արմատները
նույն հա՞մն են առնում
մազանոթների նույն մանրացանցով,
ու սահմանախախտ օրերից այն կողմ
քարածուխի նույն սևով կարծրանում,
թե՞ ամեն մեկին իր կյանքի կարգով
անփոխատեղման ձանձրույթն է վարձում՝
անդրանիկն ո՞վ էր՝ հա՞վը, թե իր ձուն,
արևն ո՞վ քսեց իր բլրակեսին,
ես` անտառի՞, թե զիլ գրչափորձով
անտառն է կանաչ
հիշողություններ գրում իմ մասին․․․
ՔԵԶ ՀԱՄԱՐ
Գիշերը շատ երկարեց
ու թվում է վերջ չունի,
Աստված մութ է նկարել
սիլուետով թռչունի,
ես էլ սուտ եմ նկարում
նկարածին Աստըծո`
լուսադեմին սպասող
մի քիչ գարուն,
մի քիչ ծով,
և առկայծող վերջնաստղի
վերջին շնչի մոտերքում`
ամպի նման անմարմին
ու մահվան պես թեթև քուն,
երազն ումն է, ես չկամ,
ես սահմանը հատեցի,
ուր է թռչում աղջկա
դեղին բաշով կարմիր ձին,
ուր են հուշում դժգունող
եզրագծերը սևի,
իմ երազում երազած
ուրիշինն էր երևի
սերդ, որ ինձ չսիրեց
ճիշտ այսպիսի մի գիշեր,
ու որ ոչինչ չհիշեմ
(Աստըծուց չեն նեղանում)
Աստծո մատով նկարած
սիլուետ է ձևանում…
ԳԱՂՏՆԱԳԻՐ ՀՂՈՒՄՆԵՐ
Մի կյանք առաջ լռություն է:
Ոչ մի ակնարկ:
Ոչ մի նշան:
Գաղտնաբացի ոչ մի հուշում:
Զուտ անանուն տագնապների
շարքը անկարգ
մի գլխիվայր ցուցանակ է մատնանշում:
Ընթեռնելին
քառանկյունն է ճերմակության`
բանադրված սևի զգույշ շրջանակով,
ու երկինքը համատարած
վերմակությամբ
ծանրանում է երկրի վրա`
սպառնալով չհաշվառված եղանակով
և անզավակ անձրևներով:
Բանադրված
տարածության ժամանակը թզաչափով
կրճատում է ժամանակի տարածությունն
ամեն վայրկյան,
ամեն վայրկյան
ամենամահ-ամենակյանք Տիրոջ աջից
պակասում է խոնարհ շարքով
անվանադիր ներկայությունն այս վայրերի,
ու երդման պես անհայրենիք աղուհացով
պարպություն է տարընթերցվում
ցուցանակին անընթերցող…
ՀԱՄԱՐՅԱ ՀԱՅՏՆՈՒԹՅՈՒՆ
Ինչ ասելու էր՝ ասվեց պրծավ,
գիշերը երբ է խոսքի համար,
լուսնի երեսը կրծմրծած,
արևի ելքը ակամա
հուշում են ուրիշ ընթացք
ու լրիվ ուրիշ ամառ,
ուր չկա ոչինչ բացի
արևի ճարպից ինքնագոհ,
ուր ես էլ մի անգամ վազեցի,
ցնդածի ցնծությամբ ինքնագործ
վազեցի՝ չեմ հիշում ինչու,
չեմ հիշում որտեղ հասածին,
ու միայն անընկեր փայտե ձին
մանկության երգեր է խրխնջում՝
կանչելով ձեր ամռան տապից
մի անգամ մահացու մրսածին:
